Maandelijks archief: november 2012

Gehacketak. . .

1 reactie

Mijn Twitter account is dezer dagen twee keer achter elkaar gehacked. Ook de Twitter account van de Hope Flowers School was gehacked. En ondanks een spamfilter (dat niet zo sterk is dat ik de email die ik wel wil ontvangen  niet meer kan ontvangen) krijg ik voortdurend spam, met name schijnmailtjes van mijn bank die me vragen gegevens op te sturen (Phishing).  Een ander voorbeeld zijn brieven met zielige familiegeschiedenissen of schijnbare zakenpartners, die je vragen een erfenis vrij te maken of met ze in zee te gaan, met miljoenenwinsten in het vooruitzicht. Dat is allemaal uitermate vervelend, al betekent het niets in het licht van de Eeuwigheid.

Maar wat ik me afvraag, wat of wie zit daar nou achter? Van phishing en de verkapte zakelijke voorstellen kan ik me nog voorstellen dat het gedaan wordt, het is gewoon een poging tot diefstal, en kan, indien je er op in zou gaan, de afzender veel geld opleveren. Bij het hacken van mijn Twitter accounts kan ik me echter niets voorstellen. Het wordt gedaan met behulp van automatische programma’s, en levert voor zover ik kan nagaan geen geld op, alleen ergernis bij de betrokkenen. Wat bezielt iemand om dat uit te denken? Misschien plezier in sabotage en het wekken van ergernis (dat zou dus een vorm van sadisme zijn) – ik ben psycholoog maar op dit soort vragen heb ik geen antwoord.

Ik twitter en gebruik Facebook met een doel: mijn inzichten kenbaar te maken aan een groter publiek. Dit blog heeft trouwens een soortgelijke functie. Waarom doe ik dat? Omdat ik uit ervaring weet dat mensen met mijn inzichten hun voordeel kunnen doen. Dat hebben ze me vaak laten weten. En ook omdat ik vind dat wij ouderen in deze samenleving onze stem moeten laten horen. En tenslotte verbeeld ik me, dat ik met mijn inzichten kan bijdragen, als het maar een heel klein beetje, aan een  meer waardige wereld. Daarom heb ik ook mijn boek geschreven: Voor niets gaat de zon op – een blauwdruk voor een waardige wereld.

Al die spam, en vooral het hacken van mijn accounts maakt dit werk lastiger. Daarom beschjouw ik het werk van hackers en spamverstuurders niet als iets onschuldigs. Het is een uitvloeisel van het kwaad dat in ons allen aanwezig is, maar dat de meesten van ons in onschadelijke banen weten te leiden. Misschien ligt daarin dan ook de functie van hacken en spammen: het brengt het kwaad tot aan je drempel. zodat je ervan kunt leren, en het kan herkennen in jezelf waardoor je je kunt ontwikkelen tot een gelouterd, weerbaarder en wijzer mens. Een mooie gedachte – maar echt weten doe ik het natuurlijk niet.

 

Het oog van de meester.

Geef een reactie

Ik las gisteren twee artikelen: in Trouw over de obscene rijkdom van de super-rijken in Londen, en in De Groene Amsterdammer (van Henk van Houtem) over de vreselijke armoede in de wereld.

De rijken in Londen komen daar vanuit de hele wereld, omdat ze geen strobreed in de weg wordt gelegd, fiscaal of anderszins. Ze bezitten per persoon honderden miljoenen  of miljarden, leven in huizen die eveneens tientallen of honderden miljoenen kosten, hebben een zeer extravagant koopgedrag: auto’s van 200.ooo pond en meer, horloges tot 150.000 pond, afhaalmaaltijden van 300 pond, en zo voorts en zo verder.

Tegelijkertijd moet 1 miljard mensen nog leven van minder dan 1 dollar per dag, 3 miljard komt niet boven de 2,5 dollar uit. Iedere dag sterven er 22.000 kinderen door honger en ondervoeding. Voor minder dan één procent van het bedrag dat we jaarlijk mondiaal aan wapens uitgeven, kunnen alle kinderen op de wereld onderwijs ontvangen. En zo voort, ik kan nog wel meer cijfers geven maar ze zeggen ons toch niets meer. We doen er ook niets aan.

Deze toestand roept allerlei gevoelens bij me op: woede, verbijstering, onmacht, schuldgevoel, ja wat al niet. Ik probeer er niet over te oordelen, maar begrijpen doe ik het niet echt. Ik kan als psycholoog wel allerlei zogenaamde verklaringen aanvoeren, maar nog steeds begrijp ik er niets van. Tegelijkertijd weet ik dat de economische en ecologische crisis niet kan worden opgelost als dit probleem niet ook wordt aangepakt. En ook dat deze extreme inkomens verschillen een bron zijn van sociale instabiliteit.

Ik geloof niet dat het helpt als ik de hele dag bij de de zojuist beschreven gevoelens stil blijf staan, zo ik dat al zou kunnen. De samenleving is niet echt geholpen met mijn woede, verslagenheid en somberheid. In tegendeel, ik denk dat het goed is, voor mezelf en de wereld, om te genieten van wat er is, van de rijkdom en de schoonheid van het leven, en mijn vreugde daarover uit te stralen. Maar af en toe te blijven stilstaan bij dit onrecht en het echt tot me te laten doordringen, dat lijkt me wel goed. Patch Adams (de oprichter van Cliniclowns) zei me eens: je kunt niet de hele dag je volle aandacht geven aan het verdriet en de ellende van de anderen – dan word je zelf aangetast. Doe het echter wel 1 minuut per dag – dat zal je vanzelf in beweging brengen. En, voeg ik daar aan toe, dan zal je volgen wat je hand en je hart te doen vindt. En dat geeft hoop, ongeacht het effect van je handelen, zoals Havel al zei.

De mens, ik dus, kan verschrikkelijk veel schade aanrichten, aan elkaar en aan de wereld. Maar diep in ons allen, in iedereen, leeft altijd de kracht van het leven zelf, van de evolutie (als tegenpool van de entropie, de chaos) die zich kan openbaren in vitaliteit, creativiteit en liefde. Ik noem dat de meester in onszelf. Laten we op hem of haar, in onszelf en anderen, het oog gericht houden.

 

 

 

Eindelijk. . .

13 reacties

Eindelijk. . .

Eindelijk begint er beweging te komen op het gebied van het klimaatvraagstuk in Nederland. Een belangrijk stap was het rapport van de Rekenkamer, afgelopen week.

Een goed rapport, als gaat het nog lang niet vergenoeg. Vele gevolgen , ook voor Nederland, van de klimaatcrisis komen nog niet aan de orde, zoals de toenemende onzekerheid rond de voedselvoorziening (en daarmee de schadelijke ontwikkelingen in de Nederlandse landbouw), het mede daardoor  afnemen van de wereldhandel, met alle gevolgen voor onze export en onze economie van dien, en zo voorts, en zo verder. Maar toch, het is een eerste stap, en er zullen er nog vele volgen

In dit verband deed het me ook deugd de fractievoorzitter van onze kleinste regeringspartij, Diederik Samson, in Buitenhof te horen zeggen dat we ons moeten voorbereiden op een periode van structureel minder groei (overigens ook ten gevolge van de grondstoffenproblematiek, en structurele problemen in de economie in het algemeen). Hij is de eerste politicus die ik dit zo duidelijk hoor zeggen. Ik vind dit eerlijk gezegd verstandiger dan valse hoop wekken. Ik vroeg me af of hij diep in zijn hart eigenlijk wel weet dat groei helemaal niet meer kan, maar dat hij het strategisch handiger vindt om dat nog maar even achter de kiezen te houden.

Hoe komisch is daarmee vergeleken het liberale kamerlid Leegte, die van mening is dat de klimaatwetenschap en daarmee het KNMI moeten worden afgeschaft, omdat ze beweren dat er een klimaatverandering gaande is. Ook recentelijk zei hij weer dat hij het niet eens is met het rapport van de Rekenkamer. Terwijl dat toch echt gebaseerd is op feiten.

Wat is dit nu – dom of doortrapt (of allebei)? Ik zou hem hierover zelf wel eens een uitspraak willen ontlokken. En in het laatste geval, wiens spreekbuis zou hij zijn?

Playing stupid. . .

Geef een reactie

Wat zou het toch heerlijk zijn als al die mensen, die een mening hebben over het conflict tussen Israël en de Palestijnen, zich eerst eens op de hoogte zouden tellen wat er nu precies de afgelopen decennia tussen die volken gebeurd is. Ik denk dat een ochtendje studeren op internet eigenlijk wel voldoende is om een idee te krijgen. Het zou de communicatie over dit conflict wel zeer ten goede komen.

Neem bijvoorbeeld nu weer rondom het conflict in Gaza – dat is de schuld van Israël, dat is de schuld van Hamas, en iedereen opinieert er maar op los. Kijk nou gewoon eens naar wat er gaande is zou ik zeggen. Wat dat betreft was Van Agt op onze logebijeenkomst vorige week maandag een verademing.

Het ergste zijn de politici. Clinton heeft destijds een unieke kans op vrede verprutst, naar ik vermoed omdat hij gewoon niet op de hoogte was. Tja, en wat te zeggen van onze eigen politici. Even had ik hoop op Timmermans, maar hij heeft in de korte tijd dat hij nu minister is al kans gezien een blunder te begaan door in het Gaza conflict vierkant partij te kiezen voor Israël. Terwijl het in dit geval toch echt heel duidelijk is dat beide partijen een aandeel hebben in de ontstane situatie. En nog een blunder: door zich te verzetten tegen de stap van Abbas om een erkenning als staat te kijgen door de Verenigde Naties. Terwijl dat toch echt in de lijn ligt van alle resoluties en besluiten die door de VN zijn aangenomen. Maar ja, het volkenrecht, wat doet het er toe?

Gemiste kansen. Jammer, jammer. . .

 

GroenLinks onder vuur.

1 reactie

“Wat er mis is gegaan met GroenLinks is dat na de fusie van de CPN, de PSP, de PPR en de EVP er belangrijke elementen van de organisatiestructuur van de CPN zijn overgenomen. GroenLinks is sinds haar oprichting in 1990 bestuurd volgens het democratisch centralisme. Toen te veel prominente partijleden dat niet meer accepteerden in mei 2012 is het misgegaan.” Deze stelling werd gisteravond geponeerd in het Historisch Café door Aafke Beukema toe Water, al tien jaar lid van GroenLinks. Van deze stelling werd gehakt gemaakt door Erik van Ree, die een levenslange studie heeft gemaakt van de communistische partijen, zowel in landen waar ze aan de macht waren als in landen waar dat niet het geval was. Kenmerkend voor communistische partijen is de volstrekte interne dictatuur (tot spreekverboden en verboden tot samenspraak buiten de door de partij gezette kaders om). Daarvan is in GL geen sprake. Maar wat is dan wel de oorzaak van de neergang van GL? (Let wel: in de peilingen en de verkiezingen: binnen de partij zie ik nog niet zoveel neergang).

Er is al veel geschreven en over gedacht, maar ik zelf houd het op vier redenen, drie incidentele en een meer structurele. De drie incidentele zijn: het actief meebeslissen en meedoen met de Kunduzmissie, de demarche van Tofik Dibi en het onhandige manouvreren van de partijvoorzitster daarna en , toen de peilingen eenmaal terugliepen, de veel geringere zendtijd die GroenLinks (en de andere ‘kleine’ partijen) kregen dan de wat grotere partijen. Over elk van die drie redenen een enkel woord:

Wat de Kunduzmissie betreft: iedereen die zich een beetje had verdiept in de situatie ter plekke en zijn hersens gebruikte kon zien dat dat een ‘mission impossible’ was, zeker met de beperkende condities die eerst GroenLinks en daarna het kabinet daaraan stelde.

Dan het onhandige manouvreren vande partijvoorzitster: Zij wilde eerst de reglementen handhaven en ging achter de kandidatencommissie staan , en deed daarna precies het omgekeerde. Dat maakt natuurlijk niet zo’n goede indruk. Het hielp natuurlijk ook niet dat iedereen zich er  toen ‘en public’ mee ging bemoeien (met name de populaire Ineke van Gent – die er meningsverschillen in de fractie bijhaalde).

En wat de geringere zendtijd voor de kleinere partijen betreft: blijkbaar brengen de media voor ons al een soort kiesdrempel aan. Interessante manier van invloed uitoefenen.

Deze drie redenen deden het imago van GL geen goed, maar de de vierde  structurele reden heeft zeker ook meegespeeld. Men kan zich afvragen waarom de groene partijn in Europea, met name in Duistland, zoveel succesrijker zijn dan GroenLinks. Daar kan men op zich een hele discssie over voeren, maar ik denk dat meespeelt, dat de andere groene partijen formeel een groene politiek niet verbinden met een linkse politiek. GroenLinks doet dat wel, en met reden (het is een zeer doordachte stellingname), maar daarmee stoor je kiezers af die in het centrum staan maar wel ‘groen’ denken. Die gaan nu naar D66. Femke Halsema heeft daar wat aan trachten te doen door een meer liberale visie te ontvouwen, maar juist de laatste tijd bewoog GL weer meer in linkse richting.

Tja, de boodschap van GL wordt op die manier wel een heel onaangename: het gaat ecologisch niet goed met de wereld, en we  zullen daarvoor moeten inleveren. Met die boodschap valt de strijd om de kiezer nauwelijks te winnen. Nog niet in elk geval. Maar, als de grimmige toekomst naderbij komt, wie weet. . . Dan moet GL natuurlijk wel eerst overleven. We zullen zien.

Einde aan de economische groei.

Geef een reactie

‘Opnieuw ontbrak  in de regeringsverklaring een visie voor de lange termijn’ kopte Trouw vanmorgen boven het hoofdartikel. Dat is maar half waar, want de regering streeft wel degelijk naar een weer groeiende economie. Maar inderdaad, verder staat er niets. En dat kan ook niet, want we weten niet meer hoe het verder moet. De politici niet, de deskundigen niet, en wij burgers ook niet.

Een ding is wel zeker: groei kan niet meer (zie een van mijn vorige blogs). We doen nog steeds alsof we in een tijdelijke inzinking zitten, maar in feite is de groei nu al tot stilstand gekomen. Daarom al die bezuinigingen, want we zitten nog wel met de schulden vanuit het verleden, die niet bepaald een garantie bieden voor de toekomst. Het zal allemaal nog veel erger worden. Dat is niet mijn persoonlijk doemdenken – het wordt onderschreven door vele deskundigen. Om er een te noemen: Paul Schnabel, de directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau in Trouw van 12 november.

Als je ziet wat de eerste reacties zijn op het eerste en tweede regeerakkoord, dan kan je dat niet anders omschrijven als gehuil en gejammer in de polder. But we haven’t seen nothing yet. De belangrijkste vraag wordt dus: hoe maken we de overgang naar een duurzame en rechtvaardige economie zonder de opstand der horden? Hoe redden we wat er te redden valt op ecologisch gebied, en streven we ernaar dat de meer dan 1 miljard mensen die moeten leven van 1 dollar per dag (of minder) een fatsoenlijk bestaan kunnen opbouwen? (of kan ons dat niet schelen?) Hoe vermijden we de oorlog van allen tegen allen (Hobbes)? De tijd dat dit alles nog bereikt kon worden met relatief eenvoudige middelen hebben we intussen achter ons gelaten.

Drie ‘oplossingen’ worden aangedragen voor een economie zonder groei in de ontwikkelde landen door Tim Jackson in zijn uitstekende boek ‘Welvaart zonder groei’: alleen investeren in goederen en diensten die milieuwinst opleveren, een nieuwe arbeidsverdeling (deeltijd), en de buikriem aanhalen. Afgezien van het feit dat dit mijns inziens niet voldoende is rijst de vraag: maar hoe ontwikkelen we de bereidheid onder de bevolkingen van de rijke landen om daaraan mee te werken? Want zonder die bereidheid zal het waarachtig niet gaan.

Je kunt niet van een nieuwe regering verwachten dat ze daar een-twee-drie een oplossing voor vinden. Zelfs van politieke partijen mag je dat niet verwachten. Maar wat je wel mag verwachten is dat ze het probleem adresseren, in plaats  van de oude mantra, de mythe van de te herstellen economische groei keer op keer herhalen. En dat ze de vaste bereidheid uitspreken om naar nieuwe wegen te zoeken om dit probleem aan te pakken. Van rea’c’tie naar ‘c’reatie: it all depends on how you ‘c’ it.

Ik heb wel een idee over hoe je dit zou moeten aanpakken (evenals een aantal anderen trouwens), en dat heb ik ontvouwd in mijn laatste boek: ‘Voor niets gaat de zon op – een blauwdruk voor een waardige wereld.’ Maar echt hard loopt het nog net met de verkoop van dit  en soortgelijke boeken. Maar wat niet is kan komen. . .

 

 

Onheil in het Heilige Land.

1 reactie

Er is veel te schrijven, en ik ben jullie nog een blog schuldig over economische groei, maar eerst even iets anders.

Gisteravond hield de heer Van Agt, op mijn uitnodiging, een lezing in onze loge onder bovenstaande titel. Een lezing waarin hij onder andere liet zien dat Israël sinds 1948 consequent het bestaande volkenrecht aan zijn laars heeft gelapt. Uitspraken van het hooggerechtshof in Den Haag en van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties legt het consequent naast zich neer. Ook houdt het zich niet aan de Geneefse Conventies.

Het kan dit straffeloos doen omdat de Verenigde Staten en Europa hier niet tegen optreden. Ze zouden dat heel makkelijk kunnen doen, Amerika door financiële steun en wapenlveranties aan Israël te onthouden, en Europa door het associatieverdrag met Israël op te schorten, omdat Israël zich niet houdt aan artikel 2 van dat verdrag (dat gaat over de mensenrechten). Dat laatste zou Israël enorme schade berokkenen, omdat Europa twee derde afneemt van de Israëlische uitvoer. Waarom treden deze landen niet op?  Wat betreft Amerika valt te wijzen op de krachtige Joodse lobby, die elke president denkt nodig te hebben voor zijn herverkiezing of de verkiezing van een opvolger uit zijn eigen partij. Maar belangrijker lijken me nog de commerciële belangen, onder meer van de wapenindustrie.

Wat betreft Europa spelen commerciële belangen zeker ook een rol, maar er speelt meer mee. Van Agt noemde gisteren een paar factoren: schuldgevoel over de holocaust en onze passiviteit tijdens de 2e wereldoorlog, van Calvinistische zijde: een bijbels funderen van de missie van Israël, het slaafse volgen van Amerika, en zo meer. Nederland heeft wat dat betreft een opvallende rol. Het is er tijdens de ministerschappen van Verhagen en Rosenthal in geslaagd om elk initiatief in Europa, dat tot enige actie zou hebben kunnen leiden, te torpederen.

Ondertussen is de toestand op de Westoever zo rampzalig geworden (mede omdat Israël alle invoerrechten heft en int, en beperkingen oplegt op het gebied van export, transport van goederen en personen, en het innen van belastingen) dat de Palestijnse president Abbas een wanhoopspoging doet: hij heeft de status van staat zonder land aangevraagd bij de Verenigde Naties. Als hij die status heeft kan hij namelijk Israël voor het International Hof van Justitie dagen. Dit is geen agendapunt voor de Veiligheidsraad, maar wordt beslist in de Algemene Vergadering. Het kan dus niet door een veto worden tegengehouden en de aanvraag zal waarschijnlijk worden gehonoreerd. De Verenigde Staten hebben aangekondigd dat ze in dat geval alle steun aan de Palestijnen stop zullen zetten. Dat is misschien nog niet eens zo verkeerd, omdat dam de ellende zo hoog oploopt, dat er wel wat MOET gebeuren.

Ik ben benieuwd wat de koers van onze nieuwe minister van buitenlandse zaken zal zijn.

 

Economische groei, dat kon toch niet meer. . . ?

1 reactie

Na alle commotie rond het regeerakkoord heeft het me verbaasd dat de werkelijk belangrijke vraagstukken rond dit akkoord niet aan de orde zijn gekomen.

Tijdens de verkiezingscampagnes hebben alle partijen de nadruk gelegd op het belang van herstel van de economische groei. Ook in de Amerikaanse verkiezingscampagne is dat het centrale thema geworden. Het is ook het beleidsdoel van het IMF en van de Europese Unie.

Maar, vrienden, economische groei, althans groei die uitgedrukt wordt in materiële groei, kan helemaal niet meer. Daarvoor zijn op zijn minst twee redenen:

1. alle kwantitatieve groei loopt noodzakelijkerwijs uit op een exponentiële groeicurve en dus tot ineenstorting van het groeiende systeem, in dit geval de wereldeconomie.

2. de grondstoffen raken op en exponentiële groei verstoort de balans van het globale ecosysteem

Beide processen zien we nu gebeuren. Kortom: materiële economische groei is niet duurzaam!

Dit is allemaal zo evident, en ook niet bepaald door mij verzonnen.Grote geesten zijn mij voorgegaan, van liberale en andere huize: John Stuart Mill, Adam Smith, Karl Marx, Maynard Keynes, en meer recentelijk Bob Goudzwaard en Tim Jackson. Hoe komt het dan toch dat dit probleem door de politiek (en het bedrijfsleven) niet geadresseerd wordt?

Ook daarvoor zijn een paar redenen: Eén: Pleiten voor nulgroei gaat tegen gevestigde belangen in. Van het grootkapitaal, maar ook van ons burgers, die altijd meer willen (dit is  meer in detail uitgewerkt door Achterhuis in ‘Het rijk van de schaarste’ en ‘De utopie van de vrije markt’) en door mezelf in mijn recente boek ‘Voor niets gaat de zon op.’). Een politicus die nulgroei bepleit kan wel in pakken. En twee: We weten niet hoe we twee belangrijke, maatschappelijk aanvaarde, doelen, namelijk volledige werkgelegenheid en verkleining van inkomensverschillen, zonder economische groei kunnen bereiken.

En zoals we allen weten: als we geen oplossing hebben voor een probleem, dan kan je maar beter je kop in het zand steken. Het wordt anders wel erg ongemakkelijk. En tegen ongemak daar kunnen we niet tegen.

In dit veband een anekdote: in de protesten tegen de premieplannen voor de zorg zei iemand verontwaardigd: neem nou mijn buurman, die moet wel € 1600 per jaar meer gaan betalen! Tja, dat zou een probleem zijn als de man zou moeten rondkomen van € 800 of € 1000 per  maand. Maar weet u wat ik denk? Dat die buurman wel wat meer te besteden zal hebben. Over zuiverheid van argumenten gesproken. . .

Als we al zo te hoop lopen tegen de betrekkelijk kleine ingrepen van dit regeerakkoord, hoe zullen we dan reageren als we werkelijk de buikriem moeten aanhalen? En dat we dat moeten, daar ben ik van overtuigd. Daarover in een volgend blog.

Verbijsterd. . .

1 reactie

Ik ben verbijsterd over de heftige en ook vaak domme reacties over het regeerakkoord – van De Telegraaf aan de ene kant (maar dat kon  je verwachten) tot Groen Links aan de andere kant. In de eerste plaats wordt de onderhandelaars verweten dat het akkoord vaag is. Merkwaardig  – ik vind het het meest concrete regeringsakkoord dat ik in een decennium gezien heb. Met eindlijk eens echte maatregelen. Maar ja, alles is natuurlijk niet in detail uitgewerkt en doorgerekend. Gelukkig niet – stel dat dat ook nog had gemoeten, dan had het waarschijnlijk een jaar geduurd voordat het klaar was, en was regeren eigenlijk overbodig geworden. De allerdomste opmerking, die zowel van links als van rechts wordt gehoord: waarom is de VVD in godsnaam met de PvdA in zee gegaan, en vice versa. Alsof er een alternatief was, quod non….

En dan. . . omdat het zo concreet is, vindt iedereen wel iets van zijn gading waar hij het niet mee eens is of, sterker nog, waar hij woedend over wordt. Buiten de kamerfracties van VVD en PvdA, en vele ‘gewone’ burgers, is er niemand, maar dan ook vrijwel NIEMAND, die zijn waardering over het akkoord uitspreekt, behalve een enkel redactioneel commentaar de eerste dag. Maar dat slikken de desbetreffende kranten gauw weer in nu de volkswoede losgebroken is. Per slot van rekening, wiens brood men eet, diens woord moet men spreken. . . Over de schandelijke manier waarop bijvoorbeeld Halbe Zijlstra, de pasgekozen fractieleider bij de VVD,  bij Pauw en Witteman werd aangevallen door Paul Jansen van de Telegraaf, daarbij hartelijk gesteund door de presentatoren (hoezo presentatoren, het zijn, zoals gewoonlijk gewoon agressieve, partijdige journalisten vermomd in een presentator jasje. . . waar is de waardige, intelligente, objectieve Witteman van weleer, zoals Sonja Barend dezer dagen weemoedig opmerkte? Moet ouderdom werkelijk noodzakelijkerwijze met geestelijk verval samengaan? Dat mag ik toch niet hopen. . . ). Ik ben geen Zijlstra fan, maar gezegd moet worden dat hij zich uitstekend staande hield, en dat nog wel met een glimlach. De enige die, behalve hij, in die uitzending nog een redelijk woord had was nota bene een voormalige voetbalkeeper, Hans van Breukelen, een wijs en aardig mens.

Waar zou dat nu allemaal door komen? Ik zie drie factoren: politici die moeten scoren (voor hun ego of voor een vermeend partijbelang?), belangengroepen die in deze troebele vijver gaan vissen (de kroon spanden wat dat betreft voor mij Wientjes van het VNO, en Van der Kolk van FNV bondgenoten – maar dat was geen verrassing), en de opruiende werking van bijna alle media, ook Trouw, ook NRC/Handelsblad. Met name de televisie moest veel moeite doen om ontevreden burgers te vinden; dat lukte maar ten dele. Het zou me niets verbazen als de instemming met dit akkoord veel wijder verbreid is onder de ‘gewone’ burger dan het  lawaai aan de oppervlakte doet vermoeden. Nederland als een zee: woeste golven aan de oppervlakte, daaronder kalmte en diepte. . .

Tenslotte: een en ander zou ook wel eens gevoed kunnen zijn door een onderhuidse angst om te verliezen wat we hebben: onze banen, onze overvloed, onze veiligheid. En die angst is terecht en reëel: we gaan nog veel meer verliezen dan wat er nu op ons afkomt. (Lodewijk Asscher: “Dit is licht geritsel vergeleken met wat er nog op ons afkomt”) Maar die angst is slechts te pareren met een visie, een inspirerend toekomst perspectief. Dat is overigens wat ik in het regeerakkoord wel mis, maar een wijds perspectief is niet binnen een paar weken te verwachten daar het ontbreekt in de onderliggende partijprogramma’s. Hoewel: bruggen bouwen vind ik gen slecht motto! Over mijn meer wezenlijke kritiek, niet zozeer op het regeerakkoord, maar op de onderliggende visie, of liever het gebrek daaraan, kom ik nog te spreken in een volgend blog.