Maandelijks archief: december 2012

Happy New Year!

This will be my first blog in English. My theme for today: crisis and hope.

When I read the papers last week I am not getting happy. Joris Luyendijk, who reported from the City of London last year, arrives at the conclusion that since the outbreak of the financial crisis NOTHING has changed in the City. Quote: “My idea behind journalism in a democracy is: people should know this! Then the politicians come under pressure, and they will deal with the wrong. But the more I see and understand of the financial sector, the more I wonder if this is true. The sector has become immune for unveiling. And national politicians who stay within the boundaries of the financial system can can in their ‘second career’ count on life changing rewards.. . . [then he goes on with describing some examples of terrible atrocities that go on and on] . . . I really don’t see how we get out of this without substantial damage.” And Anneleen Kenis and Mattias Lievens just wrote a book in which they show that notwithstanding many developments towards sustainability, it is all too little and too late (and also a lot of window dressing).

I think that one of the problems of this time is that both politicians and business people underestimate the deep interconnectedness of economy, politics and ecology. Changes that really could make a difference should take place in all three domains at the same time. An example: as long as one tries to solve the economical problem within the economic frame of reference that is operative, there is virtually no solution. As Einstein said: You cannot solve a problem with the same means with which you created it. And that is exactly what politics try to do. One of the main causes of the financial crisis is the separation of the financial sector from politics, which made it possible to create endless debts. And how are we trying to solve the crisis? Either by creating more debts, or by cutting back public expenditure and thus stopping economic growth. Both roads are a dead alley

Economic growth is the only way we know to reach some desirable goals: full employment, reducing poverty, diminishing income discrepancies, and so on. But economic growth is not possible anymore for several reasons. One, we are running out of the earth’s resources, and two, no organic system , like the economic system, can grow infinitely (as among others Adam Smith, Stuart Mills and John Maynard Keynes already stated).

So for the present economical and ecological crisis there is no solution within the existing belief systems. This is a somber message for the end of the year. But there is hope, and it is implicit in what I just said. There is no solution within the existing frame of reference indeed, but we can change this frame. How? That will be the subject for the next blog, so that we can start the year with an optimistic note.

In the mean time I wish you a peaceful New Years Eve, and let us realize: no one can predict the future. It can be bad, but also good or even fantastic. We simply don’t know. Happy New Year!

Wijsheid, kracht en schoonheid.

3 reacties

Een paar weken geleden maakte mijn dochter Anna een lijstje van ‘ de tien boeken die haar leven veranderden’, en nodigde ons via haar blog uit hetzelfde te doen. Onder de kerstboom heb ik daarover eens nagedacht, en er kwam al ras een interessante conclusie boven drijven. De boeken die mijn leven het meest beïnvloedden zijn meestal non-fictie boeken (bij Anna was het allemaal fictie). Voor wat het waard is komt hier mijn lijstje:

1. F. Perls, Gestalt Therapy verabtim. Zijn manier van denken heeft echt mijn leven veranderd. Met name kreeg ik een volslagen andere kijk op wat mijn verantwoordelijkheid is en wat de jouwe.

2. Osho (destijds: Baghwan Shree Rajneesh): The way of the white cloud. Mijn eerste inwijding in de wereld van spiritualiteit (althans, na een voorafgaande Buddhistische retraite)

3. J. Krishnamurti: Laat het verleden los (Freedom of the Known). Dit boek stond zo loodrecht op mijn op dat moment nog bestaande denkwereld, dat ik elke zin twee, drie keer moest lezen voordat ik de portee ervan snapte. Terwijl het toch zeer eenvoudige zinnen waren. Een alinea, of hooguit een bladzij, was voor een dag wel voldoende, anders zou ik er toch maar over heen lezen. Nu lees ik het boek in drie uur uit, en is het een grondslag voor mijn leraar zijn. Over verandering gesproken!

4. En hier komt mijn eerste fictie boek, of liever boekenreeks: De kinderen van nr. 67, van Lisa Tetzner. Deze jeugdboeken beschrijven de lotgevallen van kinderen die omstreeks 1930 in Berlijn leven, en daarna uitzwerven over de hele wereld (op één na). Dit heeft me veel inzicht gegeven over wat er in de wereld aan de hand was en is (als kind al), en mijn maarschappelijke betrokkenheid zeer bevorderd. Hier is de basis gelegd voor mijn gevoeligheid voor het rapport van de Club van Rome (zie punt 6)

5. Een Nieuwe Morgen van David Wechsler heeft me in het begin van mijn tienerjaren nog dieper geraakt en dat proces nog verdiept. Moeilijk te vinden op internet maar wel bij boekwinkeltjes.nl. Er is ook nog een film van gemaakt: Sie fanden eine Heimat, van Leopold Lindtberg, uit 1953. Ik herinner me dat we die gezien hebben in Kunstmin in Dordrecht. Op de dag voor Kerst, in een bijna uitgestorven bioscoop.

6. Mag een rapport meedoen? Het rapport van de Club van Rome, Grenzen aan de Groei, uit 1972 heeft mijn leven diepgaand beïnvloed. Mijn hele leven en werken sindsdien is gericht geweest op het bevorderen van het maatschappelijk bewustzijn van mezelf en anderen. Een echte wake-up- call.

7. Waterschapsheuvel van Richard Adams heeft me veel geleerd over leiderschap, en is jarenlang de basis geweest van mijn advieswerk, training en coachen, en van mijn magnum opus: Spiritueel Leiderschap.

8. De Tao Te Tjing van Lao Tse heeft me binnen gevoerd in de wereld van de mystiek (opnieuw: afgezien van retraites), en was een andere grondslag voor mijn boek Spiritueel Leiderschap.

9.,10 en 11, ex aequo,: The nature of personal reality van Jane Roberts, The path of least resistance van Robert Fritz, en Empowewrmet van Gershon en Straub.over onze creatieve kracht en -macht, de wet van manifestatie, de derde pijler van mijn boek.

En teslotte, hors concours, want ik heb mijn maximum overschreden (maar daar trek ik me niets van aan): Caroline Myss, Anatomy of the Spirit, dat een belangrijke theoretische grondslag vormt voor The Edge en met name de Heart Sutra Club.

Dit zijn niet de boeken die me het meest ontroerd hebben, maar wel de boeken die me het meest hebben beïnvloed. Naar aanleiding van deze exercitie ben ik ook eens gaan denken over wat me in het leven het meest geraakt heeft (boeken, muziek, ervaringen), en wat keerpunten waren in mijn leven. Leuk om te doen! Maar daarover misschien eens een andere keer, als ik even niets anders weet te schrijven.

Ik moge besluiten met jullie een gelukkig 2013 toe te wensen, waarin je veel geraakt en beïnvloed wordt, en waarin je geleid wordt door wijsheid, kracht en schoonheid.

De ondergang van het avondland? Ik dacht het niet.

1 reactie

De sociale zekerheid is de kern van Europa en die verdwijnt. In de parochie van ‘Sint Precarius’ heerst de tirannie van de bevoorrechte minderheid. Europese instellingen vernietigen op die manier onze beschaving.

Dat is de strekking van de Huizinga-lezing van Geert van Istendael van 14 december j.l. (https://www.hum.leiden.edu/history/huizinga-lezing/huizinga-lezing/lezing-2012.html. Ik baseer me overigens op de weergave daarvan in NRC/Handelsblad van 15 december). Hij geeft de volgende etymologische afleiding van Precarius: uit welwillendheid verleend, onzeker, voorbijgaand, door bidden of smeken verkregen, afgebedeld, afhankelijk van andermans wil. Kortom: hij stelt dat de Europese instellingen, daartoe aangezet door de welgestelde minderheid, door hem de heersende elite genoemd, ons sociale zekerheidsstelsel afbreken en en daarmee de kern van Europa. Met dit laatdse bedoelt hij dat we de grondslagen van onze Europese beschaving vernietigen.

Niet alleen lijkt me dit volstrekte onzin , maar ook vind ik de negatieve toon van dit betoog schadelijker voor Europa dan alles wat Geert noemt. Het is deze negatieve toon, die stelt dat ‘ze’ de problemen waar we mee worstelen maar moeten oplossen, en die zelf geen enkele oplossing aandraagt voor hoe dat dan zou moeten, die me schadelijker lijkt voor onze beschaving dan wat dan ook. Dit soort kritiek is er natuurlijk altijd al wel geweest, maar het lijkt me dat het een typisch kenmerk van het post-modernisme is, dat deze kritiek is aangezwollen tot een tsunami, niet beperkt tot revolutionaire stromingen, en uiteindelijk uitmondend in het extremisme van rechts en links. Waar dat toe kan leiden hebben we in de geschiedenis al eerder waargenomen, bijvoorbeeld in de aanloop naar de tweede wereldoorlog

Natuurlijk vind ik het ook niet leuk dat we zo krachtig moeten bezuinigen in de sociale sfeer en in de gezondheidszorg. Voor de direct betrokkenen kan dit echt heel ingrijpend zijn (al zie ik er toch ook wel gunstige bij-effecten van). De bezuinigingen op onderwijs en cultuur lijken me overigens nog veel schadelijker. Maar hoe dit zij, onze beschaving is wel wat sterker dan dat zij kan worden aangetast door een paar bezuinigingen, die, op zijn allerergst, het levensniveau van sommigen in de samenleving zullen terugbrengen naar het niveau van de vijftiger jaren, nog altijd aanzienlijk boven het welvaartsniveau elders in de wereld. Onze beschaving heeft zelfs twee wereldoorlogen en een oorlog op de Balkan overleefd. Wat werkelijk bedreigend is voor onze beschaving, en niet alleen die van Europa maar van de hele wereld, is de ecologische crisis, maar daar hoor je Geert niet over.

Dit alles moest me even van het hart, zodat ik, in tegenstelling tot wat ik eerder zei, toch nog voor mijn korte kerstvakantie een blog heb geschreven. Men wil toch zonder ergernis de vakantie in, niet waar? Ik wens jullie allemaal mooie dagen!

21-12-2012 – wordt vervolgd.

Geef een reactie

Zoals ik vorige week al zei: we vergaan dus niet op 21 december. Maar er is wel wat aan de hand.

Deze datum, deze tijd, is te zien als een keerpunt. Tot nu toe zijn we bezig de wereld zoals als wij die kennen kapot te maken. Dat geldt zowel voor de natuurlijke omgeving als de maatschappij waarin we leven. En de vraag is: gaan we daarmee door?

De tekenen zijn zowel bemoedigend als ontmoedigend. In de ‘bovenstroom’, de politiek, de economie is nog nauwelijks een koersverandering waar te nemen. De CO₂ uitstoot en de daarmee samenhangende opwarming van de aarde, met alle vreselijke gevolgen van dien, gaat onverminderd door (zelfs ondanks de economische crisis). En een oplossing voor de economische crisis is nog niet in zicht, omdat we bezig zijn die te bestrijden met dezelfde middelen als die waarmee we die veroorzaakten.

Voor bemoedigende tekenen moeten we onder de oppervlakte kijken. Bedrijven die echt op weg zijn naar duurzaamheid. Burgers die zich bewust beginnen te worden van hun macht en die een verschil willen maken. En jongeren, die vanuit een volstrekt nieuwe kijk op de wereld weten en vertrouwen dat zij de puinhopen van de oudere generatie zullen kunnen opruimen.

Welke kant het uiteindelijk op zal gaan valt niet te voorspellen. Maar misschien is het niet verkeerd bij jezelf eens na te gaan welke kant jij eigenlijk op wilt gaan? Dat is een ingrijpende beslissing, die niet alleen je gedrag als consument of als deelnemer aan het economische verkeer zal beïnvloeden, maar je totale bewustzijn en handelen. Graag wil ik deze blog besluiten met een citaat van Judy McAllister: Stel je ben van het cynische type. Dan vragen we je er eens even op deze manier tegenaan te kijken. Stel dat jouw hart of verstand nu juist de cruciale druppel kan leveren die maakt dat het vat van de collectieve wil overstroomt. Dat jij degene bent die het verschil maakt tussen een toekomst waarin het verhaal verteld wordt van hoe, op de valreep, nog hele grote veranderingen plaats vonden, of een toekomst waarover gezegd kan worden: “ze” hadden het bijna gered.*

Kerstmis: een tijd voor bezinning. Ik wens jullie een mooie bezinning toe naast de kerstboom. (In verband met een korte vakantie zal mijn volgende blog pas na Kerst verschijnen)

* citaat uit:

Erik van Praag, Jan Paul van Soest en Judy McAllister: De Aarde heeft koorts, en uit Erik van Praag: Voor niets gaat de zon op – blauwdruk voor een waardige wereld.

21-12-2012

1 reactie

Ik was van plan om zaterdag over een week naar Schiermonnikoog te gaan, maar aanstaande vrijdag vergaat de wereld. Althans volgens de Maya kalender. Althans volgens een interpretatie van de Mayakalender, door doemdenkers die overigens wel wat rekenfouten maakten. En aangezien ik me maar één manier kan indenken waarop de wereld als geheel in een klap vergaat, namelijk een botsing met een planetoïde en die planetoïde voorshands nog niet is gesignaleerd, denk ik dus dat de wereld toch nog even blijft bestaan.

Maar laten we eens fantaseren dat de wereld inderdaad op 21 september zou vergaan. De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft zojuist een resolutie aangenomen, waarin gesteld wordt dat er onverwijld ingegrepen moet worden. Maar in de Veiligheidsraad stuit deze daadkracht op het veto van de Verenigde Staten, China en Rusland. De Verenigde Staten stemmen tegen, omdat ze geen inmenging willen in hun militair beleid. China stemt tegen omdat ze geen inmenging willen in hun kosmisch beleid. En Rusland stemt tegen uit gewoonte. De Europese Unie stemt verdeeld, zowel in de Algemene Vergadering als in de Veiligheidsraad, eveneens uit gewoonte, en speelt geen rol van betekenis. De anderen trouwens ook niet.

In het Nederlands parlement wordt een motie van afkeuring aangenomen tegenover de regering, omdat ze dit niet hebben voorkomen, en bovendien de bevolking hier niet op hebben voorbereid.

Maar ikzelf? Hoe zou mijn week veranderen als ik wist dat mijn en ons leven vrijdag een einde nam? Vanavond en morgen ga ik een transformatiespel begeleiden – dat zou ik laten doorgaan, als de deelnemers dat zouden willen. Zaterdagvond zouden we naar de bioscoop gaan en aldaar een opera uit de Met zien, dat zou ik laten doorgaan als die voorstelling ook doorgaat. (Aïda nog wel! Zeer toepasselijk, dat eindigt ook met de dood, en de futiliteit van de priesterkaste!). Zondag zouden we gaan wandelen in de natuur – dat zou ik ook laten doorgaan. Maandagavond hebben we een prachtig concert in de kleine zaal van het concertgebouw, als dat doorgaat ben ik er. Dinsdag zou ik eerst naar de kapper, en daarna zouden we kerstinkopen doen en een boom kopen – ik zou de kapper en de kerstinkopen laten vallen maar de boom wel kopen en versieren. Lichtjes aan! Woensdagochtend is mijn koortje – zou ik laten doorgaan als ze willen. Woensdagavond hebben we vrienden te eten, zou ik laten doorgaan als ze willen. Donderagdochtend meditatie met een vriend, donderdagavond onze laatste koorrepetitie – ik zou het wat mij betreft allemaal laten doorgaan. En daarna nog een van mijn geliefde dvd’s bekijken, samen met Anne, en daarna samen naar bed – eerst vrijen en dan een slaappil.

En net als altijd: iedere ochtend en avond een meditatie.

Slechts één probleem: een afscheidsbijeenkomst met de familie zou me ook wel lijken – dat moet dan maar op zondagmiddag of – avond, na de wandeling.

Dat alles lijkt me een heerlijke week, en weet je wat nu zo leuk is: die week gaat grotendeels ook plaats vinden als de wereld niet vergaat. Dat gaat ook niet gebeuren, en het is trouwens ook niet door de Maya’s voorspeld. Maar er is wel wat aan de hand. Daarover in mijn volgende blog.

Wat de toekomst brengen moge., . .

1 reactie

Wat de toekomst brengen moge,
Mij geleidt een milde hand;
moedig sla ik dus de ogen
naar het onbekende land. (vrij naar Jacqueline E. van der Waals)

Zou het zo zijn? Zouden we geleid worden naar een zegenrijke toekomst? Dan wel niet door een oude heer met een baard, maar dan wel door de Bron van alles en de subtiele werelden? Ik mag het toch hopen als ik de media van de afgelopen week voorbij zie komen:

– incompetente en overbetaalde bestuurders met grote ego’s, die sjoemelen en meer denken aan hun eigenbelang dan aan dat van de zaak waarvoor ze staan, en zo onnoemelijke persoonlijke en zakelijke schade aanrichten,

– een economie, die maar niet wil herstellen, met name niet in Nederland, en waardoor het onmogelijke dilemma tussen bezuinigen en stimuleren steeds onmogelijker wordt,

– voetbalgeweld, dat ondanks alle mooie woorden waarschijnlijk nog tot in lengte van dagen door zal gaan,

– een volslagen mislukte klimaatconferentie in Doha, niet onverwacht, maar toch,

– een Israel, dat, niet gehinderd door wie dan ook, opnieuw het volkenrecht volledig aan zijn laars lapt.

Enzovoort. Het is heel moeilijk om bij zoveel domheid, en soms zelfs kwaadaardigheid, hoop en vertrouwen te houden in de toekomst. Maar de waarheid is natuurlijk, dat we de toekomst niet kennen. Er kunnen rampen gebeuren maar ook wonderen.

Er is een spreekwoord dat luidt: God geeft de noten maar hij kraakt ze niet. Met andere woorden: ja het leven wil ons geven wat we nodig hebben, maar we moeten daar wel wat voor doen. De ‘invisible hand’ (Adam Smith) zal ons niet leiden, die leidt hoogstens de markt (en zelfs dat niet als we die niet reguleren), maar misschien is er wel kosmische hulp aanwezig.

Maar of dat nu wel zo is of niet, de grootste troost ontleen ik toch aan wat ik daarnet zei: we weten niet wat de toekomst zal brengen. Dat ontslaat ons niet van de verantwoordelijkheid ervoor, maar het is wel goed om te beseffen dat we de uitkomst van die verantwoordelijkheid niet in de hand hebben. De toekomst is als een onmetelijke oceaan. Dat doet me denken aan het woord van Thich Nhat Hanh: op het moment dat de golf – dat ben ik en dat ben jij – zich realiseert dat hij water is, verdwijnt alle angst.

De verwoestende werking van goud en enige andere zaken.

2 reacties

Hoe kan je de lucht, de warmte van het land kopen of verkopen? Dat is voor ons moeilijk te bedenken. Als wij de prikkeling van de lucht en het kabbelen van het water niet kunnen bezitten, hoe kunt u het van ons kopen? (Chief Seattle in antwoord op een zakelijk voorstel van gouverneur Stevens, 1854)

Vaak wordt gezegd dat geld de oorzaak is van de grote economische crisis waarin we verzeild zijn geraakt (Dit wordt o.a. beweerd door Charles Eisenstein in zijn boek ‘Sacred Economics). Dat lijkt me een misverstand. Het lijkt misschien zo, omdat de crisis voornamelijk veroorzaakt lijkt doordat we geld wilden verdienen met geld (in plaats van met het maken van producten en het leveren van diensten) en omdat de crisis in wezen een schuldencrisis is. Maar het is niet het geld, maar onze houding tegenover geld en onze hechting aan bezit dat op een dieper niveau de oorzaak lijkt te zijn. De economische crisis is dus niet een geldcrisis, maar een bewustzijnscrisis. En dus, als je er wat aan wilt doen, dan zal je iets moeten bedenken om een bewustzijnstransformatie tot stand te brengen.

Waaraan kan je zien dat de economische crisis een bewustzijnscrisis is? Bijvoorbeeld aan het feit dat vele bestuurders, met name van non-profit instellingen, niet gehinderd door hun geweten, zichzelf vorstelijk belonen, op het frauduleuze af, en onverantwoorde bouwprojecten starten in plaats van de taak te verrichten waarvoor ze zijn aangesteld. Of aan het feit dat er vrijwel niets veranderd is betreffende de gang van zaken in de financiële wereld na de kredietcrisis van 2008. Of aan onze houding tegenover goud. Dat goud zo kostbaar en waardevol is berust uitsluitend op een collectieve afspraak. Het gevolg van die afspraak zijn onmenselijke arbeidsomstandigheden in Afrikaanse mijnen en een voortdurende staat van oorlog in Oost-Kongo. Stel we zouden de waarde van goud tot normale proporties terug brengen, dan was het met deze toestanden in een klap afgelopen (dat is trouwens ook de enige manier waarop dat kan).

Daarom geloof ik dat een werkelijk duurzame oplossing van de economische (en de ecologische) crisis niet zal ontstaan zonder die bewustzijnsomslag en de daaruit voortvloeiende wezenlijk structurele verandering. Ik geef hier een voorzet. Naar mijn mening moet elk privé bezit van goederen die wezenlijk aan ons allemaal toebehoren worden afgeschaft. Dat geldt dus voor grond, water, schone lucht en alle grondstoffen. Voor bezitsrecht komt dan een gebruiksrecht in de plaats (zoals bijvoorbeeld erfpacht). Dit zou een moderne variant zijn van de filosofie van chief Seattle. In mijn boek, ‘Voor niets gaat de zon op – blauwdruk voor een waardige wereld’, heb ik dat nader uitgewerkt, en heb ik uiteengezet hoe we dat zouden kunnen bereiken.

Er wordt geklaagd dat onze huidige regering geen visie heeft. Dat is op zichzelf juist, maar het valt me op dat het diegenen die deze kritiek uiten zelf ook aan een visie ontbreekt. De visie die we moeten ontwikkelen is zo radicaal en baanbrekend, dat die alle maatschappelijke tegenstellingen overstijgt. Maar wie heeft de moed en de kundigheid om die visie te ontwikkelen, en de bewustzijnsontwikkeling op gang te brengen die nodig is voor het realiseren daarvan?

Een troost, als de leider die deze moed en kundigheid heeft niet opstaat, dan zullen de economische en ecologische ontwikkelingen zo dramatisch worden, dat de wal het schip zal keren. Daar zal veel leed uit voortvloeien, maar in nood kan er ook een ongedachte compassie en creativiteit vrijkomen. Sic transit gloria mundi. Vaak vertaald als: zo vergaat de glorie van de wereld, maar ook te vertalen als: zo maakt de glorie van de wereld een overgang door.