Maandelijks archief: februari 2014

“Ik houd niet van militaire oplossingen – ze beklijven niet”

Mijn dochter, schoonzoon en hun kinderen maakten een paar jaar geleden een wereldreis en een van de laatste landen waar ze door heen kwamen was Syrië. Nu hebben ze natuurlijk wel het een en ander van die reis verteld (en een heel klein stukje hebben we meegereisd), maar het was zoveel, dat ik het meeste ben vergeten. Maar hun indruk van Syrië staat me nog haarscherp voor de geest: hoe getroffen ze ware door de aardigheid en de gastvrijheid van de mensen, en door de hoogstaande cultuur van het land.

En dat is ook de indruk die ik krijg als via de media ‘gewone’ Syriërs aan het woord komen. Aardige, redelijke, en cultureel hoogstaande mensen (dat laatste geldt zeker ook voor de ‘gewone’ man of vrouw). Hoe valt dat te rijmen met wat daar gebeurt?

Natuurlijk was – en is – het regime van Assad een misdadig regime. Maar bedacht moet worden dat dit regime slechts steunde op een deel van een minderheid, de alewieten. En dat daar aanvankelijk niet tegen in opstand gekomen was – daar zouden wij, die ons in de 2e wereldoorlog in overgrote meerderheid gedwee bij de Duitse terreur neerlegden, geen oordeel over moeten hebben. En toen het verzet uiteindelijk begon, vreedzaam, is het gekaapt door extremisten, die voor een niet onbelangrijk deel van buiten Syrië kwamen. Wreedheid tegenover wreedheid, geweld tegenover geweld. De overgrote meerderheid van de bevolking – sunnieten, sjiieten christenen, zelfs een deel van de alewieten, en verder alle ondogmatische, bijna seculiere geesten – wil dit niet en is slachtoffer. Het is me overigens volstrekt duidelijk dat degenen medeplichtig waren aan de misdaden van het Assad-regime en ervan geprofiteerd hebben (voornamelijk alewieten), het regime met hand en tand verdedigen. Als het regime valt, zijn ze hun leven niet zeker .

Natuurlijk zijn alle doden, gemartelden en gewonden vreselijk. Maar wat mij, op afstand, misschien nog wel meer raakt bij al die vermoorde Arabische lentes, is hoe tussen de misdadige dictaturen en de niets ontziende terroristen (Al Nusra, ISIS, de Taliban) de schoonheid en de spiritualiteit van hele culturen en volken gemangeld en platgetrapt wordt. En hoe gewone mensen, zoals ikzelf, daarbij een waardig leven vrijwel onmogelijk wordt gemaakt.

kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen
en herhaal ze honderd malen:
alle malen zal ik wenen.

Dat zijn de woorden van Leo Vroman, die vorige week is overleden. Mooier kan ik het niet zeggen. Maar praktischer zijn misschien nog de woorden van de Syrische generaal (van het regeringsleger!), die als kop staan boven deze blog (bron: De Groene Amsterdammer). Ook dat had ik niet beter kunnen formuleren. En daarom sta ik achter Masterpeace en steun ik de Hope Flowers School in Bethlehem. Jullie ook?

Wees uzelf, zei ik tot iemand. . .

1 reactie

Vorige keer heb ik beloofd wat dieper in te gaan op de begrippen persoonlijke ontwikkeling en persoonlijke groei. Daarover bestaan mijns inziens veel misverstanden. In het hiernavolgende maak ik geen onderscheid tussen beide begrippen.

Veel mensen beschouwen persoonlijke ontwikkeling als de ontwikkeling van kennis en vaardigheden. Anderen hebben het over het je bewust worden van wat je beweegt, van je hogere levensdoel of van je bestemming. Weer anderen hebben het over zelfkennis. Geen van deze definities dekt voor mij het begrip helemaal. “The person who has the courage to know himself, is the warrior of the heart” is een citaat van mijn vriend en leermeester Danaan Parry (1939-1996), dat ik vaak gebruik. In dit citaat zitten drie elementen: courage (moed), hart en weten. Bij elkaar vormen die drie een aardige omschrijving van wat ik persoonlijke ontwikkeling noem. Maar eerst: wat is een ‘warrior of the heart’?

In sommige tradities bij Amerikaanse Indianen was the Warrior of the Heart een van de ‘elders’ van de stam, een wijze oude man die functioneerde als het geweten van de stam. Hij werd geraadpleegd bij morele kwesties, zag erop toe dat de stam en zijn leden ‘juist’ handelden, en bemiddelde bij conflicten. Een dergelijke figuur treffen we ook aan bij bepaalde sekten in het Tibetaans Boeddhisme. Hij is niet het stamhoofd of de leider van de sekte, maar een wijze raadgever, die naast de leider staat buiten de hiërarchie.Deze figuur kan een symbool zijn van waar we naar toe willen groeien in onze persoonlijk ontwikkeling. Maar om daar te komen is allereerst moed nodig: de moed om onder ogen te zien wat is: in onszelf en buiten ons zelf. Dat is vaak een pijnlijk proces, en confronteert ons met de angst die in ieder van ons aanwezig is, bewust of onbewust. Daarom is er moed voor nodig. Moed is een kwaliteit van het hart. Dat zien we aan het woord zelf: moed is afgeleid van het middelnederlands ‘moet’ (hartstocht, gemoed) dat zelf weer oudere wortels heeft. We zien het ook aan het Engelse en Franse courage, dat afgeleid is van het Latijnse ‘cor’ (hart). Moed is een gemoedsbeweging. Moed bestaat bij de gratie van angst en uitdaging: als we onze veiligheidsgebied verlaten en het gebied van onze ‘ growing edge’ betreden: het terrein waar we doorheen moeten gaan om verder te komen op de weg van onze groei (zie afbeelding hieronder). En zo komen we dan in contact met ons ‘ge-weten’, datgene wat we altijd al geweten hebben maar ons tot nu toe niet bewust waren.

Growing edge

Zo bezien is persoonlijke ontwikkeling een levenslang proces, dat spontaan plaats vindt, maar meer of minder diep kan gaan. Om je maximale diepte en hoogte te bereiken moet je er echter expliciet tijd aan besteden en volhouden wanneer het even moeilijk wordt. En dan zal het proces, zoals eerder gezegd, vaak angstig en pijnlijk zijn. Daarom is er discipline nodig, en daarnaast kan een leraar of leergemeenschap, de sangha waar ik het vorige keer over had, zeer behulpzaam zijn. Een leraar en/of een sangha kan je ook helpen je blinde vlekken te zien. Soms is een leraar of sangha een voorwaarde om vol te houden, maar in elk geval is een sangha altijd ondersteunend, inspirerend en bezielend.

Over persoonlijke ontwikkeling is natuurlijk nog veel meer te vertellen. Er zijn boeken over vol geschreven (ook door mij). Maar voor een blog lijkt me dit wel voldoende.

“Wees uzelf, zei ik tot iemand, maar hij kon niet, hij was niemand.” (P.A. de Genestet) Ik mag toch niet hopen dat u zo een keer wordt waargenomen. U bent natuurlijk al uzelf, maar ik wens u toe dat dit zich ook in de wereld manifesteert. Dat zal u een gevoel geven van het leven ten volle te leven, maar bovendien: wij hebben u nodig!

P.S. Op mijn vorige blog kwam een reactie binnen van Mauk Pieper van Venwoude, die stelde dat ik de sangha van Venwoude over het hoofd had gezien. Voor mijn weerwoord: ga naar mijn vorige blog en kijk bij reacties.

De zorg van een professional

3 reacties

Als professional zit ik enigszins met mijn handen in het haar. Ik word nogal eens geraadpleegd door mensen die behoefte hebben aan een doorgaande groep voor hun persoonlijke en spirituele ontwikkeling. Zelf heb ik jarenlang dergelijke groepen begeleid: groepen die die jarenlang bijeen kwamen – in principe voor onbepaalde tijd voor bijvoorbeeld een dagdeel per maand -, waaraan je zolang kon deelnemen als je wilde, met een minimum verplichting voor een half jaar (zes bijeenkomsten van één dagdeel). Een van die groepen bestaat nog (een mannengroep) en werkt nu zonder leiding. Zelf leid ik nog alleen maar de Heart Sutra Club, en die is voorlopig vol.

Die groepen ontwikkelden zich tot een ‘sangha’ een gemeenschap van vrije, onafhankelijke mensen met een gemeenschappelijk doel: hun eigen persoonlijke groei en het elkaar daarin ondersteunen. Naar mijn mening is in deze geseculariseerde wereld een grote behoefte aan dergelijke groepen, maar als ik iemand naar een dergelijke groep zou willen verwijzen, dan weet ik eigenlijk niet waarheen ik dat moet doen. De enige groep (waarvan ik weet) die daarbij in de buurt komt is de Sangha die georganiseerd wordt door Centrum Boswijk, maar die is specifiek voor hulpverleners, en bovendien erg groot; dus niet voor iedereen geschikt. Verder komt het Centrum voor Tantra in de buurt met zijn trainingen van anderhalf jaar, waaruit vaak informele doorgaande groepen voortkomen. Maar ook de jaartraining is tijdelijk, en tantra is ook niet voor iedereen de weg. Zelf heb ik onderdak gevonden bij de vrijmetselarij, maar die werkt voornamelijk met rituelen en symbolen. Bovendien werken de meeste loges uitsluitend op cerebraal niveau – en ook dat is niet voor iedereen geschikt.

Er is een enorm aanbod van therapie- en trainingsgroepen, maar dat is niet wat ik bedoel – en naar mijn mening ook niet waaraan mijn cliënten behoefte hebben. Therapiegroepen zijn er om oud zeer te genezen, en de meeste trainingsgroepen zijn cursussen met een beperkte duur, gericht op het ontwikkelen van persoonlijke effectiviteit. Ik ben echter op zoek naar permanente groepen die een veilige haven zijn ‘gewone’ mensen zoals u en ik, waarin je je diepste zieleroerselen met elkaar kunt delen en die zijn als een spiegel voor de geest. Waarin je hart kan groeien. Een sangha, maar dan niet gebonden aan een bepaalde godsdienstige of spirituele denominatie.

Misschien zijn die plekken er wel, maar ik ken ze niet en kan ze via internet ook niet vinden. Dat zegt nog niets, want er is zo’n overdaad aan groepen voor persoonlijke ontwikkeling, dat ik de plek die ik zoek wellicht over het hoofd zie. In een volgend blog zal ik dieper ingaan op wat ik versta onder persoonlijke ontwikkeling en de noodzaak daarvan in deze wereld. Wordt vervolgd.

My heart is growing.

1 reactie

(English translation below. I apologize for mistakes in my English.)

Mijn hele leven ben ik gefascineerd geweest door persoonlijke ontwikkeling. Van mezelf en van anderen. Het was een rode draad, zowel privé als zakelijk. Maar ik kon er nu pas achter dat ik me er eigenlijk nooit in verdiept heb wat dat nu eigenlijk is, persoonlijke ontwikkeling. Terwijl ik er toch een tiental boeken over heb geschreven. Bizar!

Ik heb de afgelopen tien dagen voor de derde keer in mijn leven de hele Ring des Nibelungen van Richard Wagner meegemaakt, deze keer in de magnifieke uitvoering van Pierre Audi en Hartmut Haenschen. Een van de ontroerendste momenten vind ik altijd het slot van Die Walküre, als Brünnhilde op de rots te slapen wordt gelegd door haar vader Wotan, omringd door een ring van vuur, zodat ze allen maar door een echte held gewekt kan worden. Het is vooral de wonderschone muziek die me dan ontroert, en die nu al weer dagen in mijn hoofd zit. Ze zeggen wel eens dat je hart groeit, en ja, zo voelt dat. Is dat nu persoonlijke ontwikkeling?

In het bedrijfsleven en in het onderwijs wordt persoonlijke ontwikkeling gezien als de ontwikkeling van kennis en vaardigheden. Belangrijk, maar dat dekt het begrip voor mij toch niet. In de wereld van cultuur en wetenschap wordt het ook wel gedefinieerd als culturele en maatschappelijke vorming. Komt al dichterbij. In de professionele praktijk van loopbaanontwikkeling is het vooral de ontwikkeling van je talenten en het volgen van je interesses of passies. In de wereld van de psychotherapie wordt het vooral gezien als het helen van pijn en het overkomen of opruimen van de de blokkades in jezelf. In vele godsdienstige tradities wordt het gezien als nader komen tot God. In de minder orthodoxe tradities als het vinden van je bestemming en het nader komen tot jezelf: ontwikkeling, de wikkels er af. Maar wat is dan dat zelf? Wie of wat ben ik dan?

Daarover zijn vele geleerde antwoorden gegeven, ook door mij: leegte, de bron, de God van binnen, Geweten (dat wat je altijd al geweten hebt), Aanwezigheid, innerlijke grids, enzovoort. Persoonlijke ontwikkeling – wat een jargon trouwens! – wordt dan dit diepste zelf te leren kennen, en daar trouw aan blijven. Dat vraagt moed: “The person who has the courage to know himself is the Warrior of thee Heart” (Danaan Parry).

Maar hoewel ik nu weer bezig ben met een serie van acht artikelen over dit onderwerp, wat is persoonlijke ontwikkeling, – Fritz Perls zou zeggen: elephant shit – moet ik toch zeggen dat mijn uiteindelijke antwoord niet in woorden is te vangen. Voor mij ligt het antwoord in de ervaring: als mijn hart groeit. Tja, aan dat antwoord heeft u natuurlijk weinig, maar misschien kunnen we de ervaring samen delen.

My whole life I have been fascinated by the concept of personal growth. Growth of myself and others. It was my life theme, both in business as private. But now I am discovering that I never investigated in depth what is its true meaning. While in the mean time I wrote about ten books about it. Weird!

Last ten days I witnessed the Ring des Nibelungen of Richard Wagner for the third time in my life, this time the magnificent performance of Pierre Audi and Hartmut Haenschen. One of the most moving moments for me is the last scene of Die Walküre, when Brünnhilde is put to rest on the rock by her father Wotan, with the ring of fire around her, so that she could be awakened by a hero only. Especially the stunning music is touching me deeply, and already for days I continuously am hearing this melody inside. As they say: one’s heart is growing, and that is exactly how it felt. Is that personal growth?

In the corporate world and in education personal growth is seen as the development of knowledge and skills. Important, but for me that doesn’t cover the concept. In the field of culture and science personal growth often is defined as cultural and social education. Is already coming closer. In the field of professional career counseling it is defined as the development of ones natural abilities and finding out what is motivating. Psychotherapists see growth as healing and overcoming setbacks. In many religious traditions personal growth is seen as becoming more intimate with God. In the less orthodox spiritual traditions personal growth is seen as finding ones destiny, and approaching ones self. But what and who is that self? Who am I?

Many masters gave their answers to that question, and so did I: the void, the source, they God within, original knowing, Presence, inner guidance, and so on. Personal growth then is getting to know your deepest self and being true to it. This is requiring courage: ‘”The person who has the courage to know himself is the Warrior of the Heart” (Danaan Parry).

Although again I am busy to write eight articles about this question – what is personal growth? – Fritz Perls would say: elephant shit – I have to say that my ultimate answer can’t be caught in words. For me the answer lies in the experience: when my heart is growing. That answer may not be particularly useful for you, but maybe we can share the experience.