Maandelijks archief: november 2014

Het echte gevaar voor Israel komt van binnenuit.

Als je je kritisch opstelt ten aanzien van Israël dan treffen je aanstonds twee verwijten: je bent een antisemiet, en je vergoelijkt de terroristische acties van de Palestijnen, zoals de heer Van Agt tot zijn schade heeft moeten ervaren. Ik heb de man nooit op een anti-semtische uitlating betrapt, en hem nooit de gewelddadige acties van de Palestijnen horen vergoelijken. Hij voert alleen actie tegen de stelselmatige schending van het internationale recht door Israël, en het feit dat dit door alle ‘Westerse’ democratieën wordt gedoogd. Niettemin krijgt hij al jaren de vreselijkste scheldkanonades over zich heen, met name uit orthodox christelijke en Joodse hoek.

Maar ik wou in dit blog Israel niet zozeer kritisch benaderen als wel mijn medeleven met die natie uitspreken. Als je het laatste nummer van De Brug* leest, dan blijkt dat Israël bezig is zichzelf in rap tempo ten gronde te richten. In dit nummer staan verscheidene reportages en columns van Israeliërs, komende vanuit Israel zelf. Het wil maar niet tot dat land doordringen dat de genadeloze repressie die het land al jaren en in toenemende mate uitoefent precies de problemen oproept die het wil bestrijden. Enkele voorbeelden van die repressie zijn: het met grote regelmaat oppakken van Palestijnen, met name jongeren, en die zonder enige vorm van proces dagenlang vasthouden onder zeer ongunstige omstandigheden, grenzend aan marteling. Het voortdurend inpikken van land van de Palestijnen om daar nieuwe kolonies te stichten, laatstelijk in Oost Jeruzalem, met als neveneffect dat de Palestijnse gebieden die nog wel van de Palestijnen zijn onderlinge bijna niet meer te bereiken zijn. Het getreiter bij de checkpoints, die mede door de vorige maatregel nog steeds in aantal toenemen. Het vernietigen van huizen, soms zomaar, omdat er een weg langs moet komen (vaak zonder onteigeningsvergoeding) en soms als represailles. En dan heb ik het nog niet over de raids, die door bewapende kolonisten regelmatig uitgevoerd worden in Palestijnse gebieden en stadjes, waarbij marktkramen omver worden gegooid, personen worden neergeslagen (nog niet vermoord), en de Palestijnen worden uitgescholden. Het leger en de politie, als ze al aanwezig zijn, doen niets. Enzovoort.

Als je het waagt daar in Israël je stem tegen te verheffen – en er zijn nog steeds een aantal zeer moedige mensen die dat doen – word je persoonlijk bedreigd, en als je per ongeluk een baan hebt, bedreigd met ontslag (dat geldt zowel voor de overheid als voor het bedrijfsleven). De media doen aan volslagen zelfcensuur, en vinden alles prachtig wat de overheid doet. Met één uitzondering: het blad Haaretz (60.000 abonnees) geeft nog steeds een min of meer objectieve berichtgeving. Maar voor de rest moet je je informatie over wat er werkelijk gebeurt van internet halen.

Natuurlijk is de reactie verzet. Dat leidt tot verdere repressie, en dan komt er meer (gewelddadig) verzet, en dan weer meer gewelddadige repressie., en zo voort. Deze ontwikkeling is al jaren aan de gang, maar versnelt het in het laatste half jaar. Israëlische wetten om de veiligheid te waarborgen tasten hoe langer hoe meer het democratische proces aan. Maar er zij nog vrije verkiezingen. Daarin kiest het Israëlische volk in overgrote meerderheid voor partijeen die het huidige beleid steunen, of het nog niet ver genoeg vinden gaan. De meer liberale en verlichte geesten, vooral jongeren, verlaten geleidelijk aan het land. Ze zochten vrijheid en recht, maar vinden repressie en onrecht.

Het conflict tussen Israel en de Palestijnen was aanvankelijk slechts een conflict over land en water – dat was al moeilijk genoeg. Geleidelijk krijgt het echter nationalistische trekjes. God verhoede dat het ook fundamenteel godsdienstige trekjes gaat krijgen, want dan is er nooit meer een oplossing mogelijk. Maar ook nu al zie ik het land langzamerhand afglijden naar een politiestaat. En daar was het de oorspronkelijke zionisten niet om begonnen.

Ik hoop dat de oorlogssituatie niet zodanig escaleert, dat ook aan Palestijnse zijde diegenen die voor vrede gaan hun werk niet meer kunnen uitoefenen, omdat ze gezien worden als verraders. Nog is de Hopw Flowers School voor vredesonderwijs in Bethlehem een licht in de duisternis, een baken in de storm. Ze verdienen ons aller steun. Een manier waarop je dat kan verlenen is om naar de kunstveiling te komen op 13 december. See you there? **

*Uitgave van het SIVMO, Steuncomité Israëlische Vredes- en Mensenrechten Organisaties.

** Zie: https://www.kunstveiling-hfs.nl

Singulariteit of spiritualiteit?

Geef een reactie

In 2030, 2050, of anders uiterlijk in 2075 zal het moment bereikt zijn waarop computers de menselijke intelligentie evenaren of voorbijstreven. Dat wordt het moment van singulariteit genoemd. Dit is althans de verwachting van een grote meerderheid van computer- en informatica-wetenschappers. Als je dit voegt bij de wetenschap dat technologie steeds meer het menselijk lichaam binnendringt is dit een beangstigende gedachte. Wat begon met het plaatsen van een kunsthart zal uiteindelijk kunnen ontaarden in het vervangen van hele neurologische systemen, bijvoorbeeld in de hersenen.

Voor vele computerwetenschappers is dit een zegen. Het zal volgens hen een einde maken aan vele menselijke problemen zoals hongersnood, armoede, ziekte en dood. Zelfs het eeuwige leven ligt in het verschiet, doordat nanorobots onze cellen repareren. Ik moet er niet aan denken. Het zou de enige zin die het leven heeft, namelijk de eindigheid, onvoorspelbaarheid en uitdaging ervan wegnemen. Er zijn echter ook computerwetenschappers, die het gevaar van deze toestand zeer wel inzien. Zij vrezen dat het wel eens zo zou kunnen zijn dat machines de controle in de samenleving en de wereld als geheel zouden kunnen overnemen. Dat zou het einde zijn van de morele suprematie van de mens, inclusief de keuzevrijheid en de immoraliteit waarmee dat gepaard gaat. Deze samenleving zou niet moreel en niet immoreel, maar amoreel zijn.

Ik geloof er niets van. Deze stelling gaat uit van een zeer beperkte definitie van intelligentie, zoiets als IQ. Maar er is ook nog zoiets als geest. Hoewel er evident verbanden bestaan tussen de wereld van de geest en de fysieke wereld zijn deze werelden wezenlijk van elkaar gescheiden, en begrijpen we nog steeds helemaal niet hoe die verbanden werken. Het is wel duidelijk dat beleving, of bewustzijn, niet kan bestaan zonder de werking van de hersenen en andere fysiologische en electromagnetische processen, maar het is ook duidelijk dat die beleving en dat bewustzijn en die processen niet hetzelfde zijn. Een gebrekkige maar niettemin bruikbare analogie is die met het ouderwetse radiotoestel. Zonder dat toestel zouden we geen radiosignalen kunnen invangen, maar het toestel kan toch echt niet zelf die signalen produceren. De analogie gaat overigens mank, omdat radiosignalen wel degelijk te herleiden zijn tot electro-magnetsiche processen, en dat is met geestelijke processen niet het geval. De verbinding tussen geest en materie (het fysieke lichaam) is als een black box – we begrijpen totaal niet wat zich daarbinnen afspeelt. Het is de vraag of we dat ooit zullen begrijpen, net zoals het de vraag is of we ooit zullen begrijpen wat het leven, of liefde, in essentie is.

De denkfout die deze computerwetenschappers maken is dezelfde denkfout die gemaakt wordt door Swaab als hij het bestaan van de vrije wil ontkent, en door Stephen Hawkins als hij denkt dat we eens een bewezen natuurkundige theorie zullen ontwikkelen die alles in het universum verklaart. Zij gaan uit van een vooronderstelling die op zichzelf niet is bewezen, namelijk dat de werkelijkheid uitsluitend bestaat uit wat je zintuigelijk (direct of indirect) kan waarnemen.

Ik ben zo arrogant om met deze zeer kundige wetenschappers als Swaab, Hawkins en Kurzweil (de uitvinder van het begrip singularity) van mening te verschillen. Zij zijn meesters in hun vak, maar hebben de beperkte kijk van de echte experts. Ik geloof in tegenstelling tot hen dat de geest, als een niet materieel, spiritueel zo u wilt, domein bestaat. Ik kan dat niet bewijzen, net zo min als anderen het niet-bestaan ervan kunnen bewijzen (je kunt nooit bewijzen dat iets niet bestaat!), maar het is voor mij evident. En of de geest ooit zal overwonnen worden door de materie? Tja, het is denkbaar, maar het lijkt me uiterst onwaarschijnlijk. Dus op de amorele samenleving zullen we nog wel even moeten wachten, misschien wel totdat de mens door andere oorzaken ten gronde gaat. Wat denkt u ervan?

Banken echt niet gezond na deze stresstest.

Geef een reactie

In mijn boek’ Voor niets gaat de zon op’ pleit ik op pagina 299 voor een eigen vermogen bij banken van 20 – 30 % van het balanstotaal. Het sustainable finance lab (Herman Wijffels, Peter Blom, Klaas van Egmond e.a.) acht dat wel erg ideaal en denkt dat 12-15 % in de praktijk zal voldoen. Ter vergelijking: een gemiddeld bedrijf heeft een eigen vermogen (bedrijfskapitaal) dat ergens ligt tussen de 40 en 100 %. Maar banken hebben eigenlijk nauwelijks eigen vermogen nodig om zaken te doen, want ze kunnen beschikken over al het geld van de aan hun toevertrouwde kredieten. Daarom hadden de banken in 2008, voor de kredietcrisis, slechts een eigen vermogen van rond de 4 %. Daarmee kun je rendementen maken van 30 % of meer!. Maar als het mis gaat – je debiteuren kunnen niet meer aan hun verlichtingen voldoen – dan ben je kwetsbaar. Zo moest de Nederlandse staat de ING, ABN-Amro, SNS en DSB te hulp schieten. Uiteindelijke kosten voor de Nederlandse belastingbetalers: ca. 60 miljard, dat is ongeveer € 4000 per belastingbetaler. (Voor mij en mijn vrouw dus samen € 8.000). Daarmee reken ik nog niet mee de bijdragen die alle banken moesten leveren voor het deposito-garantiestelsel; ook mijn bank Triodosbank, die aan het debacle part noch deel had. Hoeveel me dat uiteindelijk kost weet ik eigenlijk niet. In elk geval zal het klein bier zijn in verband met wat we nog moeten ophoesten als het schandaal van de woekerpolissen uiteindelijk juridisch wordt besloten. Dat zal me direct of indirect ook veel geld gaan kosten, hoewel ik zelf geen woekerpolis had aangeschaft. Vreemde wereld.

Nu is er eind oktober door de EU een stresstest uitgevoerd waarbij de soliditeit van de banken werd getest. Zoals voorspeld werd kwamen alle Europese baknen, op 13 na, positief uit deze test. Dit aantal stond van te voren vast. Zou je de test strenger maken, zodat meer banken niet aan de test zouden voldoen, dan creëer je daarmee de nieuwe bankencrisis die je met de test juist wilde vermijden. Zou je de test makkelijker maken, zodat alle banken voor de test zouden slagen, dan zou de test niet meer geloofwaardig zijn. Dus was tevoren bekend dat 10 % van de banken de test niet zou moeten doorstaan. En zowaar, van de 130 geteste banken hebben er 13 de test niet doorstaan. Q.E.D.

De Nederlandse banken doorstonden de test met glans. Dat gaf Arnoud Boot, voorzitter van de bankraad van toezichthouder De Nederlandsche Bank, aanleiding in de NRC van 28 oktober een artikel te publiceren met als kop dezelfde kop die boven dit blog staat. Interessant, omdat je kunt zeggen dat de Nederlandsche Bank mede opdrachtgever is van de stresstest. Als een van de redenen waarom deze test niets zegt noemt ook Boot het lage eigen vermogen van de Nederlandse banken: tussen de 3 en de 4 %. Minister Dijsselbloem wil de eis voor de eigen vermogen van banken verhogen van 3 naar 4 %. Een krachtige maatregel. Komisch.

Ik wil dit blog graag beëindigen met Arnout Boort uitvoerig te citeren.

Het is niet moeilijk om in te zien dat als straks het weer even mee zit, de euforie zal toeslaan. Risico ’s worden dan onderschat. Al die mooie modellen suggereren dan dat het nog beter staat met het risicogewogen eigen vermogen, banken worden dan aangemoedigd te expanderen. Financiële markten zien goud, bankiers rennen er achteraan als goudzoekers.
Bij de volgende omslag blijken we niets geleerd te hebben. Iedereen zit verkeerd met dezelfde risico’s – en het hele systeem staat weer op springen. En met alle complexiteit valt er niet gericht in te grijpen en voelen we ons weer genoodzaakt om als belastingbetaler garant te staan voor het bancaire systeem. Dus we zijn er nog lang niet, naast buffers en diversiteit is iets doen aan de complexiteit een absolute must.
Hoe mooi ook de exercitie in Frankfurt was, meer dan een begin van het nadenken is het niet.

Zo, bent u ook weer op de hoogte. Misschien goed om er eens over na te denken wat dit alles betekent voor onze wereld. Aan ons geld, inkomen en vermogen, kunnen we onze zekerheid en gevoelens van veiligheid in elk geval niet ontlenen. Die zullen van binnenuit moeten komen.

Do we have to stay in the shade, hidden and secure? Conclusion.

1 reactie

I started this little weblog series with the question that is in the heading of this blog. I asked myself this question due to the New Story Summit in Findhorn, organized with the purpose of finding guidelines for the future. At a certain moment the participants seemed to have arrived at an impasse in which they didn’t dare to stay as long as was needed. Instead they cheered themselves up with reassuring and comforting talk. But the I Tjing gave a different answer – see the first blog in this series (October 3). In short: it said to do nothing. Quote: The accepted date has gone by. Let it go. It said more, but in order to fully experience the depth of the reading I advise you to read the original text again in the mentioned blog.

This caused in me a complete trend of thoughts and contemplations about which I testified in the last few blogs. I now am reaching a preliminary conclusion. Here it is.

The first thing we could do is is, indeed, do nothing. Standing still, so that our soul can catch up with us. Being as aware as we possibly can be. Being conscious of what is going on inside and outside. Reading books about it. Being aware not only of what is going wrong, but also of the beauty that is always present inside and around us. And, very important: developing an image of the world we long for. This is completely in line with the I Tjing reading.

The second thing we could do is change our lifestyle. We can try to diminish our ecological footprint. We can choose our food more consciously and responsibly (hardly any meat, food from the neighborhood and of the season, and so on). We can diminish flying and car driving, and going by foot, bicycle or train instead. We can save energy by house isolation, turning the heating lower and buying led lamps and energy saving devices. In one of the earlier blogs I said that these life style changes will not make a big difference in the outside world, but it will influence our attitude.

Three: we should protest to everything that is harmful in this world. We can do this in several ways. In our consumer behavior: refusing to buy things that are produced in a socially or ecologically damaging way, and , in general, restricting the amount of things we buy. In our political behavior: voting for or joining or being active in the party that most endorse our ideals. Joining protest groups or NGO’s that resist irresponsible policies, like for instance Greenpeace or Avaaz. Participating in demonstrations for world peace or a global climate policy, or against irresponsible profit making on a global or on a local scale (mining in a vulnerable nature area, shale gas extraction, destroying the rain forest, whatever). The least we can do is raising our voice in speaking and writing and signing petitions. We have to stir the soup, all, together.

Four, we should create beauty. Being active in the world to give what it is we have to give, with love. The world then will become dear to us, and that will lead to more creativity. This is a constructive force opposing the destructive forces.

Five, we should pray. We cannot solve the enormous problems that lay ahead of us alone. We need help form the subtle world. And we certainly will get that, if we are willing to listen and be open and flexible, and prepared for change

None of these ‘actions’ will solve the climate problem That cannot be solved anymore, therefore it is too late. But we can move to a future in which we not only can survive, but have a more dignified world than the one we have now. However we are not perfect (yet) and thus we shall live by compromise. That is OK, as long as we are aware of that.

Let me end this blog with a quote for one of the participants in the Findhorn New Story Summit.

Travelling home through the rolling hills and magnificent skies of Northern Scotland, I wonder at our dilemma. We need to go beyond ourselves, and yet we behave as if we have only ourselves with which to get there. It was good to gather on this summit, to know ourselves and know our limits. Perhaps we were reminded of our smallness and our tendency to subtle forms of hubris. And some of us at least, were driven – in the face of paradox and few other options – back to the simple practice of prayer and remembrance – of turning to something bigger than we are and confessing, “We don’t know”. (Justine Huxley’s blog)

And finally: about myself. For me, in this phase of my ilife, my emphasis is upon the items one and five. If that leads to further action in the other realms remains to be seen. I’ll go with the flow and bless you all with courage, resilience and joy. So be it.

(I apologize for mistakes in my English. Blogs are cursory – not stuff for correction by a native speaker).