Maandelijks archief: juli 2022

Verantwoordelijkheid

We bevinden ons intussen op vijf terreinen in Code Rood: Klimaat en zeespiegelstijging, de bedreiging van onze democratie, oorlog en vrede, de vluchtelingencrisis en de energiecrisis. Met al mijn pessimisme had ik toch niet gedacht dat ik nog in mijn leven al direct met deze crises geconfronteerd zou worden, maar ik leef langer en het gaat allemaal sneller dan ik had voorzien.

Bosbranden, droogte, overstromingen, onzekere energievoorziening: hoe erg moet het worden voordat mijn medeburgers werkelijk van de ernst van de situatie onder ogen zullen zien? Nog steeds is er verzet tegen de plaatsing van windmolens en zonnepanelen, nog steeds zijn een aantal gemeenten niet bereid voldoende te helpen bij de opvang van vluchtelingen. De stikstofcrisis laat zien dat als de overheid eindelijk van de noodzaak van ingrijpende maatregelen is doordrongen, het verzet zeer groot is. Niet alleen van de boeren – dat is begrijpelijk en invoelbaar nadat de overheid en de Rabobank de boeren jarenlang op het verkeerde been hebben gezet -, maar ook van de provinciebesturen. Dat is een voorbode van wat ons nog te wachten staat als straks allerlei onplezierige maatregelen ons zullen worden opgelegd. De roep om een sterke leider die quick-fixes belooft zal toenemen. Zal onze democratie dat overleven?

Wat mist is leiderschap. Ook nu sommige leden van de huidige regering, zoals de ministers Van der Wal en Jetten, beginnen in te zien wat er werkelijk nodig is, dan nog missen ze het vermogen om dat inzicht over te dragen en daar draagvlak voor te creëren. Dat wil ik ze niet verwijten – ze doen wat ze kunnen, maar dat is nog geen echt leiderschap. Behalve zelfbewustzijn, moed, bescheidenheid, eerlijkheid en een toegewijd zijn aan de toekomst is er ook nog een soort uitstraling nodig die mensen hoop en perspectief biedt. Iemand als Timmermans komt in de buurt, maar verder zou ik niemand weten die die uitstraling heeft.

Zolang dat leiderschap er niet is, zal de redding van de wereld toch echt van onszelf moeten komen. Dat betekent in de eerste plaats werken aan de eigen bewustwording van onszelf en de wereld om ons heen (ons informeren en durven te blijven kijken), maar daarna ook handelen als de gelegenheid zich voordoet: bewust stemmen, ons uitspreken, ons consumentengedrag aanpassen (versoberen), vrijwilligerswerk, en uiteindelijk de straat opgaan en daar blijven tot er daadwerkelijk iets verandert. Kortom ons laten leiden niet door de leider die er niet is, maar door onze eigen innerlijke gids en wat de situatie werkelijk van ons vraagt.

Schoolstaking voor het klimaat in Zagreb

Verbijstering

Geef een reactie

You are not your mind
(Eckhart Tolle, The Power of Now)

In mijn vorige blog beschreef ik hoe mijn woede en verontwaardiging mijn spiritueel ontwaken in de weg staat. Doordat ik mijn woede en verontwaardiging niet wil opgeven, blijven ze deel uitmaken van mijn identiteit, waardoor ik de overgang van ik-bewustzijn (het bewustzijn van mijn uniek zijn) naar zelf-bewustzijn (het ik-loos gewaar zijn) niet kan maken. Maar daar over doordenkend kwam ik tot een opvallende waarneming bij mezelf.

Woedend en verontwaardig kan ik zijn over zaken en mensen die ik kan begrijpen. Zo kan ik verontwaardigd zijn over de harteloosheid van ons asielbeleid, of over de laksheid waarmee de overheid in de afgelopen decennia de grote problemen waarvoor onze samenleving zich gesteld ziet voor zich uitgeschoven heeft. Maar er is een kwaad in de wereld dat veel groter is dan dat. Het is zo omvangrijk dat ik het niet meer kan omvatten, en ik constateer dat ik dan niet meer met verontwaardiging reageer, maar met verbijstering. Enkele voorbeelden van dat kwaad zijn de dictatoren en hun handelingen, nu en in het verleden: Hitler, Stalin, Poetin, Assad. Natuurlijk ken ik de redeneringen die hun gedrag lijken te verklaren, maar uiteindelijk is hun gedrag wat mij betreft onbegrijpelijk. Verbijsterend – en dan heb ik mijn ‘gewone’ reacties van woede en verontwaardiging niet meer. Ik heb er eigenlijk ook geen oordeel meer over. Voor oordeel, goed- of afkeuring, is een zeker inzicht nodig, maar dit kwaad en deze mensen gaan mijn begrip te boven.

Verbijstering en het totale onbegrip beleef ik niet als een onderdeel van mijn identiteit. Ze vagen zelfs op dat moment mijn identificatie met mijn uniek zijn weg – dat speelt op zo’n moment gewoon geen rol. Zo bezien heeft dit immense kwaad paradoxaal gezien voor mijn bewustzijn een functie – het roept momenten van ik-loos gewaar zijn op. Dat zou ook de functie kunnen zijn van dit kwaad voor ons collectieve bewustzijn. Als genoeg mensen de moed hebben om dat grote kwaad onder ogen te zien en tot zich te laten doordringen, misschien zou dan een groter deel van de mensheid hun identiteit kunnen relativeren en de stap maken naar een hoger bewustzijnsniveau. De wereld zou daar zeer mee gebaat zijn.

De donkere nacht en mijn verontwaardiging.

3 reacties

Wat de toekomst brengen moge, mij geleidt des Heren hand
(Jacqueline E. van der Waals)

Voor mijn vakantie heb ik een blog geschreven waarin ik uiteenzette waarom het zo moeilijk is voor ons om tot het hoogste bewustzijnsniveau te reiken dat we kunnen halen. En vooral, om daar naar believen in aanwezig te kunnen zijn. Het had te maken met alle zaken waaraan we onze identiteit ontlenen, die ons omvatten als een veilig omhulsel, waarvan we ons moeten bevrijden om dat hoogste bewustzijnsniveau te bereiken. Door ons van al die zaken los te maken zijn we bang het contact te verliezen met ons unieke zelf, waaraan we onze identiteit ontlenen.

Nadat ik dat blog had geschreven vielen mij nog enige aanvullende gedachten in. De eerste is dat het, om ons van dat veilige omhulsel te ontdoen, voor vele van ons nodig is om een dark night of the soul door te maken – een toestand van een empty void, een lege leegte, waarin we geen enkel houvast meer hebben. Hoewel we die toestand als regel niet zien aankomen, deinzen we er toch intuïtief voor terug, ons niet realiserende dat er in elk duister toch nog altijd een lichtpuntje is te vinden (voor hen die niet bekend zijn met het begrip dark night, zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Donkere_nacht_van_de_ziel ). Niet voor iedereen is die reis door de donkere nacht noodzakelijk, maar voor velen is het een voorwaarde om vanuit de empty void in de fertile void terecht te komen: de wereld van het ware zelf, het ik-loos gewaar zijn, van waaruit we het licht kunnen zien en alles mogelijk is.

Een tweede gedachte die me inviel is dat het voor mij, en ik vermoed voor velen onder u, nog veel moeilijker is om mijn verontwaardiging, teleurstelling en woede los te laten over alles wat er in de wereld (niet) gebeurt , dan het is om alle materiële zaken los te laten. Mijn verwijten aan politici en bedrijfsleiders, die er maar niet in slagen de klimaatproblemen werkelijk onder ogen te zien, en zich soms zelfs uitdrukkelijk tegen een ingrijpende aanpak van alle problemen verzetten – vaak door mijn medeburgers gesteund. En die ook maar niet de wederzijds goede wil opbrengen om de hongersnood, die ontstaat door het blokkeren van het graan in Oekraïne op te lossen. Ik kan die gevoelens nog veel moeilijker loslaten dan alle materiële zaken waarover ik in het vorige blog heb geschreven. Mijn identiteit zit hier nog veel meer aan vast. En misschien komt het ook doordat deze ‘negatieve’ gevoelens voor een deel voortkomen uit liefde: voor mijn medeschepselen en de aarde al geheel, die we zo godsgruwelijk geweld aan doen.

Concluderend: ik merk dat ik die verontwaardiging en woede eigenlijk niet wil opgeven. Ja, zo schiet het natuurlijk niet op met mijn spiritueel ontwaken. Voorlopig rest mij niet veel anders te doen mij van dit dilemma bewust te blijven en er mee te leven. En te luisteren naar mijn innerlijke leiding, en mijn gedrag daardoor te laten beïnvloeden. En tot deze te bidden: Leer mij slechts het heden dragen, met een rustig, kalme moed.