Maandelijks archief: juli 2023

Individualisme 2.0

Bij duurzaamheid denken veel mensen toch al snel aan de hoogte van de energierekening en aan zonnepanelen op ons dak.
(de Kunst van Wel – Liekje Welten/Imke Musterd)

Maar om een werkelijk duurzame maatschappij te bereiken is wel meer nodig dan beschreven in bovenstaande uitspraak. Zoals Liekje en Imke zeggen: nodig is een nieuw en groeiend bewustzijn, dat de plaats inneemt van een leefwijze zoals die de afgelopen eeuwen vorm heeft gekregen en waarin ons streven naar materieel gewin centraal staat. Dat vraagt om een nieuwe levenshouding, waarvoor Liekje en Imke de term individualisme 2.0 muntten. Om ze nogmaals te citeren: Als ieder van ons bewust is van zijn diepere waarden en verlangens, en in contact leeft met zijn hart en lijf, dan zorgen we goed voor onszelf en spreekt het vanzelf dat we ook goed voor onze naasten en voor onze leefwereld willen zorgen.

Rutger Bregman stelt, zoals bekend dat alle, of althans de meeste, mensen deugen. Ik ben het daar niet mee oneens, maar alle mensen deugen ook niet. Het goede en het kwade leeft allebei in ons. Het nadeel van dit gezichtspunt is echter dat het een sterke morele kant heeft: het kwade is verkeerd, en we hebben de neiging de mensen die niet het goede kiezen te veroordelen. Zo lopen we ook de kans om negatief te oordelen over hen die niet gaan voor individualisme 2.0.

Ik houd niet van deze moralistische houding in mezelf. Daarom was ik blij met het artikel van Jos de Mul in De Groene Amsterdammer van 6 juli.*) Op basis van gedegen wetenschappelijk onderzoek stelt hij dat wij mensen van nature (dus biologisch verankerd) zowel een centrische als een excentrische positionaliteit bezitten. Wat wil zeggen dat we enerzijds gaan voor het naakte eigenbelang maar anderzijds ook het vermogen hebben om ons in de buitenwereld te verplaatsen.We kunnen voorbij ons egocentrisme denken, en bijvoorbeeld denken aan het belang van de andere dieren.

Dus ja, we hebben een keuze, en dus zijn we verantwoordelijk. Als we geen keuze zouden hebben zouden we dat niet zijn. Maar het is geen keuze of/of, maar een keuze en/en, zoals ook Liekje en Imke zeggen in bovenstaand citaat. Het valt me op dat als ik op deze manier naar mensen en mezelf kijk ik minder snel verval in morele oordelen, al hoop ik natuurlijk nog wel dat we de wijsheid ontwikkelen om de traditie van eeuwen te doorbreken en onze excentrische positie sterk laten meespreken. Liekje , Imke en Nanda organiseren eind augustus een summerschool, die je bij die transitie kunnen ondersteunen: https://dekunstvanwel.nl/events/summerschool/. Lees die website!

Summerschool Lijf, Lied & Levenskunst
Een veilige bedding om iets nieuws in jezelf aan te boren. En voorts plezier, ontspanning en samenzijn.

*) Er staat veel meer in dit artikel, zeer lezenswaardig en aanbevolen.

Uitbuiting.

2 reacties

Terug van vakantie keek ik de afgelopen week de kranten door van de weken daarvoor en ik zag dat er twee weken geleden heel veel publiciteit was over ons slavernijverleden. We moeten excuses maken, nabestaanden compenseren, spijt betuigen, enzovoort. Allemaal prachtig natuurlijk maar wat mij betreft ook hypocriet, zolang we met geen woord spreken over hoe we vandaag de dag grote delen van de wereldbevolking uitbuiten. Onze welvaart en onze economie, ja zelfs onze pogingen tot verduurzaming gaan ten koste van onmenselijke omstandigheden elders. *) Dat is minstens zo misdadig als ons slavernijverleden.

Een voorbeeld is de deal die de Europese Unie heeft gesloten met Chili over lithium. Zonder lithium is geen elektrificatie van ons wagenpark mogelijk. Ondanks mooie woorden gaat de winning van lithium gepaard met onwaardige arbeidsomstandigheden en grootschalige vernietiging van de plaatselijke natuur **). Soortgelijke verhalen kunnen we houden over de winning van andere voor onze samenleving noodzakelijke grondstoffen: koper, kobalt, enz.

En dan heb ik het nog alleen maar over grondstoffen.Daarnaast betalen we nog steeds op grote schaal veel te weinig voor ons voedsel, waardoor boeren wereldwijd in een situatie leven die sterk aan slavernij doet denken. Die boeren zijn dan nog goed af, want anderen komen van de honger om als ze niet proberen naar het Westen te vluchten. Maar de meesten van die asielzoekers laten we verdrinken of laten we leven in gruwelijke omstandigheden.

Mocht er bij de komende verkiezingen een partij zijn die dit soort zaken wil adresseren, dan heeft die partij mijn stem. Maar ik vrees dat het accent zelfs bij christelijke en sociale partijen toch zal liggen op ons eigen, lokale welzijn. Met solidariteit win je immers geen stemmen. Of zie ik dat verkeerd?

*) zie artikel in De Groene Amsterdammer, 22 juni 2023: Verwoesting in een groen jasje door Darko Laginas.
**) Een van de bedrijven die zich daaraan schuldig maken is Albemarle. Vlak bij mijn huis staat een fabriek van Albemarle, die zich zo keurig aan de milieuvoorschriften houdt, dat die gedoogd wordt in een woonwijk. Maar in de derde wereld neemt Albemarle het niet zo nauw – dat wordt door de lokale regeringen aldaar ook niet vereist.

Moeten we nu eigenlijk oordelen of niet?

2 reacties

Terug van vakantie verzeil ik in een zelfgeschapen tijdsdruk – daarom maak ik het me vandaag maar gemakkelijk door in mijn blog een stuk over te nemen van Rutger Bregman, schrijver bij de Correspondent. Niet zozeer om iemand aan de schandpaal te nagelen, maar om mijn onbegrip te delen met het gedrag van sommige burgers. Eerst maar even het stuk:

Van sommige mensen snap ik niet hoe ze in de spiegel kunnen kijken. Neem de gigantische belastingontwijking van Max Verstappen.
Slechts één dag nadat hij 18 was geworden, verhuisde hij al naar Monaco. Zijn belastingtarief daar? 0 procent. Zijn belastingtarief hier in Nederland? 0 procent. Zijn belastingtarief in België, waar hij tot zijn 18e woonde? 0 procent. Van de 64 miljoen euro die Verstappen dit jaar verdient, draagt hij 0 euro bij aan onderwijs en zorg, politie en brandweer. Helemaal niks.
Zelf profiteerde Verstappen van het publieke betaalde onderwijs op basisschool De Boomgaard in Maaseik en de middelbare school Trevianum in Sittard. Maar zijn eigen bijdrage aan de scholen van Nederland en België? Niks, nada, noppes. ‘Blijft Verstappen tot 2028 in Monaco gevestigd,’ zo becijfert de Volkskrant, ‘dan loopt zijn belastingvoordeel over 13 jaar op tot minstens 200 miljoen euro.’
Hoe presteert zo iemand het om met een Nederlandse vlag in zijn handen feest te vieren? Misschien omdat niemand in zijn omgeving hem de waarheid durft te vertellen. Vorig jaar werd deze zogenaamde ‘held’ zelfs benoemd tot officier in de Orde van Oranje-Nassau – het lintje en de ceremonie werden gefinancierd door hen die wél netjes hun belasting betalen.
Zie ook het artikel in de Volkskrant van dit weekend, over de immorele praktijken van Verstappen en andere topsporters: https://lnkd.in/e_J_Etdy
En stel je voor dat een graaiende bankier met een Nederlandse vlag op de Zuidas zou rondrennen. Het land zou te klein zijn. Wat mij betreft stoppen we ook met het juichen voor dit soort lui. Mensen als Verstappen werken namelijk niet voor hun land. Ze werken alleen maar voor zichzelf.
(Bron :HP/De Tijd, 30 mei 2023.)

Het is altijd goed om bij een dergelijke verontwaardiging ons de bijbel te herinneren over de balk in het eigen oog (Matt. 7:3). Nee, op grote schaal belasting ontduiken doe ik niet en heb ik nooit gedaan, maar een brandschoon geweten. . . ? Ik sta er niet voor in.