Maandelijks archief: oktober 2023

The challenge of unity.

Ga door de nauwe poort naar binnen. Want de brede weg, die velen volgen, en de ruime poort, waar velen door naar binnen gaan, leiden naar de ondergang.
Nauw is de poort naar het leven, en smal de weg ernaartoe, en slechts weinigen weten die te vinden.
(Mat.7: 13-14)

De meeste universele kosmische wet is de wet van Eenheid: die stelt dat alles in het ons bekende heelal met elkaar verbonden is. Er zijn echter natuurkundigen die stellen dat deze wet niet geldt, maar dat het universum bestaat uit afzonderlijke, dus los van elkaar staande, eenheden. Ik weet niet hoeveel natuurkundigen tot het ene dan wel het andere standpunt overhellen; wel weet ik dat in de spirituele wereld en in de wereld van de esoterie de kosmische wet algemeen wordt aanvaard.*) We stuiten hier op de tweede antinomie van Kant (zie mijn blog van 12 oktober) die luidde:
• these – alles in de wereld (universum) bestaat uit enkelvoudige substanties
• antithese – er bestaat niets enkelvoudigs, alles is samengesteld
Zoals bij alle antinomieën is het niet verstandig de ene aan te hangen en de andere af te wijzen, maar ik zal niet ontkennen dat de antithese mij in dit geval meer aanspreekt.

Al in 1991 organiseerden wij een internationale conferentie in Bechyne, in het toenmalige Tsjechoslowakije, met als thema The Challenge of Unity. Een uitdaging inderdaad. Ook de afgelopen weken heeft weer laten zien hoe moeilijk het is om niet partij te kiezen. Als we dat wel zouden doen zouden we daarmee zondigen tegen de wet van Eenheid. Ik zei het dezer dagen al eerder: wij kunnen de wereld alleen maar zien als een systeem van tegenstellingen, maar vergeten daarbij dat deze tegenstellingen altijd onderling verbonden zijn. In de werkplaats van de vrijmetselarij ligt altijd een zwart-wit geblokte vloer, als symbool van die tegenstellingen – maar die tegenstellingen zijn in de vrijmetselarij symbolisch verbonden door de vloer zelf.

Het is belangrijk om in onze dagelijkse praktijk de wet van Eenheid niet te schenden, want dan zouden we tegen de levensstroom in werken. Dat zou uiteindelijk leiden tot verlies van onze gemoedsrust en levensvreugde, zo niet erger (ziekte, pijn). Maar ook in de wereld dragen we in dat geval bij tot de tegenstellingen en de spanningen die daar zijn. Dus laten we de wet van Eenheid omhelzen. Dat is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Me realiseren dat ik tot hetzelfde organisme behoor als diegenen die ik zie als kwaadaardig, ja soms zelfs misdadig, is een opgave waar ik voorlopig nog niet mee klaar ben. Het helpt om er met enige afstand naar te kijken, en zodoende het grotere geheel, en daarmee de onderlinge verbinding tussen de ‘kwaden’ en de ‘slachtoffers’ te zien. Maar als die distantie er toe zou leiden dat ik de emotionele verbinding (medeleven) met mijn broeders en zusters verbreek span ik het paard achter de wagen. Ik zondig dan zelf tegen de wet van Eenheid, en dat was niet de bedoeling. We hebben een smalle weg te gaan, inderdaad.

*) Voor zover ik het kan overzien is de wet van Eenheid met de relativiteitstheorie niet en met de quantumtheorie wel verenigbaar.

Zien.

Zoals velen die me in de loop van de jaren gevolgd hebben wel weten heb ik in mijn werk en daarnaast en daarna veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van ons persoonlijk bewustzijn en dat zowel bij mezelf als bij mijn klanten proberen te bevorderen. Maar vandaag de dag gaat het bovendien om het ontwikkelen van een meer onpersoonlijk bewustzijn – een bewustzijn van de wereld en wat daar gaande is. We hebben dat nodig als we een bijdrage willen leveren aan de overleving van ons als mensheid.

Veel gebeurtenissen in onszelf, en in de natuur, verlopen via een proces dat lijkt op het ontstaan van regen of sneeuw. Eerst is er damp, die uitkristalliseert in druppels, die kunnen leiden tot een regen- of stortbui en als het koud genoeg is doorontwikkelen tot sneeuw of ijs. Van gas, via vloeistof tot vaste stof. Veel materie en fysieke objecten zijn via dit proces tot stand gekomen. Mensen met een gevorderd onpersoonlijk bewustzijn hebben iets van een ziener (in de bijbel noemden we dat profeten1): zij kunnen een of meer ontwikkelingen voorzien wanneer ze zich nog in de dampfase bevinden. Helderzienden (niet de waarzeggers of charlatans zich als zodanig voordoen, maar de ‘echte’) kunnen zodoende zelfs concrete gebeurtenissen in de nabije of iets verder verwijderde toekomst voorspellen. Dat is van belang omdat we in de dampfase nog kunnen ingrijpen. Daar is de vrije keuze (vrije wil) tussen wel of juist niet iets doen nog effectief.

Het zal nu iedereen duidelijk zijn waarom de ontwikkeling van het onpersoonlijke bewustzijn zo belangrijk is. Als we als collectiviteit nog iets willen doen aan de de klimaat problematiek, de extinctie, of het (voorkomen van verder) oorlogsgeweld dan zal een groot deel van de mensheid, waaronder wij dus, iets van de ziener in zich moeten ontwikkelen. We kunnen dat bevorderen door de werkelijkheid zoals die is zo objectief mogelijk onder ogen te zien. Blijven kijken, liefst samen met anderen, zoals we dat in ons boek De Aarde heeft koorts2) genoemd hebben. Vertrouw daarbij niet teveel op de media maar ga voor je eigen intuïtie en innerlijke leiding. Dan zullen we zien dat de apocalyps, waarvoor we soms zo bang zijn, in feite al begonnen is, zoals Lisa Doeland al zei in De Groene van 7 juni 2023.3) We moeten als collectiviteit een Dark Night of the Soul doormaken, voordat we kunnen komen tot een actie die niet alleen gebaseerd is op mentale overwegingen, maar verankerd is in ons spirituële bewustzijn, en daardoor veel effectiever zal zijn dan welke op mentale denkbeelden gebaseerde actie ook. In dat proces, via de Dark Night naar Sacred activism, ligt de solide basis van onze hoop.4)

De Ziener (Bulgarije)

1) Dit blog is geïnspireerd door een beschouwing van Caroline Myss over het archetype ‘De Profeet’.
2) Erik van Praag, Jan Paul van Soest, Judy McAllister, De Aarde heeft koorts, pag. 113-122, 2008
3) Lisa Doeland wijst er op dat de oorspronkelijke betekenis van apocalyps niet ‘ondergang’ is maar ‘openbaring’.
4) Dit is een inzicht dat ik heb ontleend aan en deel met Andrew Harvey (https://greatturning.net)

Geen mening.

Disclaimer.
Het geweld in Israël en Palestina gaat – uiteraard – gepaard met een golf van publicitair geweld. Op mij is aandrang uitgeoefend om ook mijn reactie te geven. Ik voel me daartoe niet geroepen – vanzelfsprekend keur ik net als iedereen de aanval van Hamas af, maar ik vind het wat goedkoop om het daarbij te laten. Ik heb al jaren geleden over het Israëlisch-Palestijnse conflict gepubliceerd.  Wie mijn inzichten en standpunt ter zake wil weten leze de desbetreffende passage in mijn boek ‘Voor niets gaat de zon op’ (pagina 401-405), of mijn blogs uit 1/2/13, 8/8/14, 22/8/14, 3/6/16 en 3/9/16, die op deze website zijn te vinden (trefwoord: Palestina). Hoewel deze publicaties dateren van jaren geleden en de situatie sindsdien alleen maar slechter is geworden, is mijn standpunt niet wezenlijk veranderd. 

Zoals ik twee weken geleden gelden al zei: wij nemen de wereld waar in tegenstellingen: licht-donker, boven-beneden, yin-yang, goed-kwaad en zo voort. Volgens Kant (Kritik der reinen Vernunft) is dat een eigenschap van onze geest, niet van de werkelijkheid op zichzelf. Niet alleen nemen we de fysieke wereld op deze wijze waar, maar ook onze ideeën en denkbeelden splitsen zich op in thesen en antithesen. Kant noemde dat antinomieën (onderling verbonden tegenstellingen), en vorige week stuitte ik op een van die antinomieën, namelijk de tegenstelling tussen vrije wil en natuurwetten. Kant noemde vier voorbeelden van dergelijke antinomieën, die door Wikipedia voortreffelijk worden samengevat, als volgt:

• 1e antinomie :
these – de wereld (universum) heeft in de tijd en in de ruimte een begin en een eind
antithese – de wereld is wat tijd en ruimte betreft onbegrensd.
• 2e antinomie
these – alles in de wereld (universum) bestaat uit enkelvoudige substanties
antithese – er bestaat niets enkelvoudigs, alles is samengesteld
• 3e antinomie
these – er bestaan in deze wereld (universum) oorzaken die uit (keuze)vrijheid voortspruiten
antithese – vrijheid bestaat niet, alles bestaat uit natuur(wetten)
• 4e antinomie
these – ergens in de reeks oorzaken van dit universum moet er een noodzakelijk wezen zijn
antithese – er is niets noodzakelijks in deze reeks, alles is toeval

Iedereen die gewend is af en toe eens na te denken over hoe hij/zij zelf en de wereld om hem/haar heen in elkaar zit zal wel iets in deze antinomieën herkennen. Het is goed om over deze antinomieën en andere tegenstellingen af en toe eens te reflecteren want dat bevordert de lenigheid van geest. Het voorkomt dat we al te star vasthouden aan opvattingen en standpunten, wat in het algemeen een belemmering vormt voor onderling begrip en harmonie. Nemen we als voorbeeld de vierde antinomie hierboven: als we ons rigide vastklampen aan hetzij de these of de antithese dan leidt dat al gauw tot dogmatisme, fundamentalisme of verkettering. En is dat niet het laatste waaraan we in deze wereld behoefte hebben? Actuele voorbeelden zijn de tegenstellingen Rusland-Oekraïne en Israël- Palestina. Als we de ene partij onvoorwaardelijk slecht noemen, en de andere partij onvoorwaardelijk goed, dan zal er nooit een oplossing komen. Food for thought.

Dreiging

Ik had de vorige week niet zo’n beste week. Het begon in het eerdere weekend met problemen met mijn computer en mijn bankrekeningen. Met de naweeën daarvan kamp ik nog steeds. Of het nu daardoor kwam, of dat het er niets mee te maken had, maar ik elk geval voelde ik me daarna geestelijk niet goed. Mijn dromen waren naargeestig en ik sliep slecht. Pas afgelopen weekend verbeterde mijn stemming weer.

Terugkijkend realiseerde ik me dat mijn achterliggende gemoedsaandoening een gevoel van dreiging was. Daar was ook buiten mijzelf wel aanleiding toe. Ik herlas ‘als ontspanning’ het vijfde deel van de Harry Potter boeken, en daarnaast het boek De Camino van Anya Niewierra. In beide boeken hangt ook een sfeer van dreiging in de lucht, net zoals in In de ban van de RIng, en in De Hongerspelen. Dat is natuurlijk maar fictie maar deze boeken zijn metaforen voor de dagelijkse realiteit, waarin ik eveneens een sfeer van dreiging ervaar. De dreiging van de klimaatcatastrofe, van de extinctie en van het kwaad waarover ik vorige week schreef en dat zich mijns inziens in de wereld duidelijk manifesteert. In de hierboven genoemde boeken wordt het kwaad gekoppeld aan een of enkele ‘personen’, maar in de dagelijkse realiteit is het kwaad meer verspreid en verkapt aanwezig. Toch is er een zo flagrante parallel met die boeken, dat de fantasiewerelden en de realiteit in mijn beleving in elkaar overvloeiden.

Ik knapte al aanzienlijk op toen ik door zelf-analyse door kreeg wat er mijn binnenste aan de hand was. Ik kon toen mijn binnenwereld en mijn buitenwereld beter uit elkaar halen. Dat lijkt me een uitstekende remedie voor iedereen die door de reële dreiging wordt aangetast. Maar wat me werkelijk hielp was een artikel in Het Rozekruis (2023-1) van Wilco van Koldam, dat me nog eens herinnerde aan de 3e antinomie van Kant, namelijk de tegenstelling tussen vrije wil en natuurwetten. Volgens Kant vloeit die tegenstelling voort uit onze geest, die de wereld nu eenmaal alleen in antinomieën kan waarnemen. En dus hebben we een keuze aan welke van de de thesen we aandacht schenken. Ik voor mij heb al lang gekozen voor de these van de vrije wil. Een consequentie daarvan is dat de dreiging niet werkelijkheid hoeft te worden. Dat hangt er maar van af waar wij als collectiviteit voor kiezen.Dat is trouwens ook de strekking van de genoemde boeken.

En zo zie je maar weer: aan een dark night ben ik deze keer ontsnapt door zelf-analyse en steun van buiten. Ook dat is een les die ik uit de ervaring van vorige week kan trekken. En ook die les geldt mijns inziens voor velen van ons.