Vandaag is het witte Donderdag. Waarom heet deze dag ‘Witte Donderdag’? Omdat men in de katholieke traditie op deze dag de kruisbeelden in de kerk met een wit kleed of laken placht te overdekken. Ik weet eigenlijk niet of deze traditie nog steeds wordt gehandhaafd – waarschijnlijk in elk geval wel in sommige kloosters.

Op deze dag vond het beroemde ‘laatste avondmaal’  plaats, een maaltijd als start van het (Joodse) paasfeest. Tijdnes en rond dit avondmaal gebeuren er wonderlijke dingen. Het begint al met het vinden van de plek waar het gehouden wordt. Jezus, die zich met zijn discipelen buiten de stad bevindt vraagt zijn leerlingen om naar de stad te gaan. Daar zullen zij een man aantreffen met een waterkruik, die ze moeten zeggen dat hun meester bij hem de paasmaaltijd wil gebruiken.Zo gezegd, zo gedaan, en de man biedt hen een ruime zaal op de bovenverdieping aan.

Tijdens de maaltijd wast Jezus de voeten van zijn discipelen, daarmee aangevende dat zijn leiderschap dienend is en hen aansporende ook op die manier dienend te zijn ten opzichte van elkaar. Petrus wil  eerst niet dat Jezus zijn voeten wast – ik neem aan dat hij meent dat Jezus zich daarmee te veel vernedert – maar geeft zich gewonnen als Jezus zegt dat hij het later wel begrijpen zal. Vervolgens zegt Jezus dat een van hen allen hem zal verraden. Dat wordt in eerste instantie door allen ontkend, maar als Judas vraagt of hij het is, antwoordt Jezus bevestigend, waarna Judas het gezelschap verlaat. Dan volgt het beroemde breken en delen van het brood, en het drinken van de wijn, symbolisch voor het lichaam van Christus en zijn bloed dat vergoten zal worden. Tenslotte vertrekken ze naar de hof van Gethsemane. Daar voorspelt Jezus dat allen in deze nacht ‘aanstoot aan hem zullen nemen’, en als Petrus bezweert dat hij dat niet zal doen zegt Jezus: “eer de haan kraait zult gij me driemaal verloochenen”. Tenslotte trekt hij zich terug met drie leerlingen, en vraagt hen met hem te waken terwijl hij bidt. Daarin slagen ze niet – ze vallen in slaap, waarop Jezus het hen een tweede maal verzoekt. Ook dat lukt hen niet, en de derde keer laat Jezus het zitten. De avond eindigt met de gevangenneming van Jezus, als onder leiding van Judas een troep gezonden vanwege de priesters hem vindt in de hof van Gethsemane. Judas wijst Jezus aan door hem te kussen, waarop de menigte hem wil grijpen. Een van de discipelen (volgens Johannes: Petrus) trekt zijn zwaard en hakt iemand een oor af, waarop Jezus zegt: “houd daar mee op. Wie het zwaard opneemt zal door het zwaard vergaan”. Daarna wordt Jezus weggevoerd en vindt de ondervraging plaats door de hogepriester.

Hier is ontzettend veel over te vetrellen maar ik moet het voor vandaag helaas hierbij laten. Ik ga zometeen naar een repetitie van het War Requiem van Britten, een toepasselijke tijdspassering op deze dag. Zaterdag kom ik op deze dag terug. Nu wil ik alleen wijzen op de eenzaamheid van de dienende leider in de hof van Gethsemane. Mooi verbeeld op het schilderij ‘Het laatste Avondmaal’ van Marlene Dumas, waarop Jezus alleen aan tafel zit (zijn de discipelen weggegaan?),  het schilderij dat het Rijksmuseum vandaag ten geschenke heeft gekregen.

Morgen verder.