Het kwaad in de wereld heeft me al lang gefascineerd. Ik heb daarover ook al herhaaldelijk gepubliceerd.*) Maar dezer dagen kwam ik er opnieuw over te denken, doordat ik het boek East of Eden van John Steinbeck herlees. Daarin komt een karakter voor, Cathy, die een personalisatie is van pure kwaadaardigheid. Dat is door Steinbeck zo overtuigend beschreven, dat ik tot de conclusie kwam dat dergelijke personen inderdaad bestaan.

Er zijn mensen die beweren dat het kwaad eigenlijk niet bestaat, zoals duisternis eigenlijk niet bestaat. Duisternis is slechts de afwezigheid van licht, maar op zichzelf is het niets. Zo zou kwaad slechts de afwezigheid van het schone en het goede zijn, maar op zichzelf niet bestaan. Het zou slechts een hersenschim zijn, een illusie. Ik geloof dat niet. De analogie met licht en duisternis gaat mank, omdat duisternis van zichzelf geen energie heeft, maar kwaad wel. Ik geloof dat het kwaad daadwerkelijk bestaat.

Voor dit blog maak ik een onderscheid tussen het relatieve kwaad en het absolute kwaad. Bij het relatieve kwaad spelen andere motieven mee dan alleen het zuiver kwaadaardige. Voorbeelden daarvan is de leugen waarmee een echtgenoot zijn vreemdgaan verzwijgt, of regeringen die willens en wetens problemen voor zich uitschuiven. Zelfs Poetin kan je zien als een manifestatie van het relatieve kwaad, omdat hij ook nog andere, min of meer begrijpelijke motieven heeft; hoewel in dit geval onduidelijk is of deze motieven uitsluitend een tactische dekmantel zijn van het absolute kwaad, of echt zijn gemeend.

Enkele voorbeelden van het absolute kwaad zijn: het met plezier martelen van gevangenen, het neerschieten van onschuldige burgers (in Bachmoet, en soms ook door Israëlische soldaten), het opzetten en financieren van en leiding geven aan de Wagner groep met pure vernietiging van mensenlevens als doel (Jevgeni Prigozjin), en het welbewust verzwijgen van klimaatschade door de eigen activiteiten van het concern en het zich met alle macht verzetten tegen maatregelen om die schade te beperken, terwijl de wetenschap daarover al sinds de jaren zeventig bij het bedrijf door eigen onderzoek bekend was (Exxon; bron: Trouw 13 januari j.l.); met andere woorden: bewust bevorderen van de ondergang van de wereld.

Het absolute kwaad bestaat dus. Dan rijzen er twee vragen: waar komt het vandaan, en waartoe dient het? Daarover een volgende keer.

*) Zie mijn blogs van 21 juli 2022, 27 mei 2021, 8 augustus 2019, 9 februari 1917

Wat betreft het kwaad in de wereld , heb ik ook uitvoerig geschreven in hoofdstuk 3 van mijn boek Voor niets gaat de zon op, een blauwdruk voor een waardige wereld. Dit boek is tweedehands verkrijgbaar, of nieuw te bestellen bij de uitgeverij Elikser. Ook kunt u hoofdstuk 3 downloaden middels deze link: Hoofdstuk-3 : Download