Nog een weekje, en dan is er het referendum over de ‘sleepwet’. Voor of tegen?
De term sleepwet is eigenlijk misleidend, want de nieuwe Wet op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (WIVD) regelt veel meer dan het ‘slepen’; het verzamelen van data via de kabel (zoals nu al mag met data die via zenders verzonden worden). De wet breidt de bevoegdheden van genoemde diensten uit. Zo mag de AIVD onder de nieuwe wet een eigen DNA-bank oprichten en bijhouden, waarbij vrijwel zonder beperkingen DNA verzameld kan worden. Dat is anders dan de bevoegdheid van de politie, die alleen maar DNA mag verzamelen bij een concrete verdenking van een dader van een misdrijf.
Waarom is het een probleem dat het DNA van onschuldige burgers zonder meer kan worden opgeslagen en bewaard? Je zou denken dat die databank alleen gebruikt zal worden om terrorisme te bestrijden. Echter: “de ervaring leert dat databanken er in de politieke werkelijkheid om ‘vragen’ om ook voor andere doeleinden gebruikt te worden. De beste manier om dit risico in te perken, is om geen databank op te richten.” (prof. Koops, hoogleraar regulering van technologie aan de Universiteit van Tilburg in De Groene Amsterdammer van 1 maart). De bevoegdheden van de AIVD kunnen namelijk onder de nieuwe wet simpelweg worden verruimd door een Algemene Maatgeregel van Bestuur. De Tweede kamer moet daarover worden ingelicht, maar kan daar niet over stemmen. Dat is al gebeurd met de bevoegdheden van de politie in relatie tot hun databank, en het is bijvoorbeeld ook gebeurd in Frankrijk, na de aanslagen aldaar: door de noodtoestand zijn de bevoegdheden onder het strafrecht in Frankrijk nu permanent verruimd. Als er iets ergs gebeurd is, dan vervallen alle redelijke argumenten en vieren de emoties hoogtij.
Daarbij komt dat de doeleinden van de WIVD ook op een andere manier bereikt kunnen worden. Prof Koops: “Natuurlijk is het voor de aivd nuttig om de dna-profielen van potentiële aanslagplegers te hebben, maar nut is niet hetzelfde als noodzaak.”
Daarom ben ik niet voor de WIVD. Tegen stemmen dus? Hier zit een addertje onder het gras. Door tegen te stemmen legitimeer je het principe van dit referendum als zodanig. En ik ben geen voorstander van hoe het referendum thans geregeld is (opkomstpercentage, vrijblijvend advies, emoties overheersen argumenten, enzovoort). Bovendien hebben de huidige coalitiepartners gezegd de uitslagen van het referendum hoe dan ook naast zich neer te leggen. Stemmen voor de kat zijn viool dus? Daar voel ik niet zo veel voor.
Ik moet dus kiezen tussen tegen stemmen, of mijn stem bij het referendum onthouden – zoals ik ook vorige keren heb gedaan. Ik ben er nog niet uit. U wel? We hebben nog een paar dagen om er over na te denken.
Erratum: In mijn vorige blog staat een fout jaartal. Het aantal passagiers in de luchtvaart was 3,5 miljard in 2004, niet in 1970 – ik had twee jaartallen door elkaar gehaald.
© Afbeelding: DutchCowboys