Als je je kritisch opstelt ten aanzien van Israël dan treffen je aanstonds twee verwijten: je bent een antisemiet, en je vergoelijkt de terroristische acties van de Palestijnen, zoals de heer Van Agt tot zijn schade heeft moeten ervaren. Ik heb de man nooit op een anti-semtische uitlating betrapt, en hem nooit de gewelddadige acties van de Palestijnen horen vergoelijken. Hij voert alleen actie tegen de stelselmatige schending van het internationale recht door Israël, en het feit dat dit door alle ‘Westerse’ democratieën wordt gedoogd. Niettemin krijgt hij al jaren de vreselijkste scheldkanonades over zich heen, met name uit orthodox christelijke en Joodse hoek.

Maar ik wou in dit blog Israel niet zozeer kritisch benaderen als wel mijn medeleven met die natie uitspreken. Als je het laatste nummer van De Brug* leest, dan blijkt dat Israël bezig is zichzelf in rap tempo ten gronde te richten. In dit nummer staan verscheidene reportages en columns van Israeliërs, komende vanuit Israel zelf. Het wil maar niet tot dat land doordringen dat de genadeloze repressie die het land al jaren en in toenemende mate uitoefent precies de problemen oproept die het wil bestrijden. Enkele voorbeelden van die repressie zijn: het met grote regelmaat oppakken van Palestijnen, met name jongeren, en die zonder enige vorm van proces dagenlang vasthouden onder zeer ongunstige omstandigheden, grenzend aan marteling. Het voortdurend inpikken van land van de Palestijnen om daar nieuwe kolonies te stichten, laatstelijk in Oost Jeruzalem, met als neveneffect dat de Palestijnse gebieden die nog wel van de Palestijnen zijn onderlinge bijna niet meer te bereiken zijn. Het getreiter bij de checkpoints, die mede door de vorige maatregel nog steeds in aantal toenemen. Het vernietigen van huizen, soms zomaar, omdat er een weg langs moet komen (vaak zonder onteigeningsvergoeding) en soms als represailles. En dan heb ik het nog niet over de raids, die door bewapende kolonisten regelmatig uitgevoerd worden in Palestijnse gebieden en stadjes, waarbij marktkramen omver worden gegooid, personen worden neergeslagen (nog niet vermoord), en de Palestijnen worden uitgescholden. Het leger en de politie, als ze al aanwezig zijn, doen niets. Enzovoort.

Als je het waagt daar in Israël je stem tegen te verheffen – en er zijn nog steeds een aantal zeer moedige mensen die dat doen – word je persoonlijk bedreigd, en als je per ongeluk een baan hebt, bedreigd met ontslag (dat geldt zowel voor de overheid als voor het bedrijfsleven). De media doen aan volslagen zelfcensuur, en vinden alles prachtig wat de overheid doet. Met één uitzondering: het blad Haaretz (60.000 abonnees) geeft nog steeds een min of meer objectieve berichtgeving. Maar voor de rest moet je je informatie over wat er werkelijk gebeurt van internet halen.

Natuurlijk is de reactie verzet. Dat leidt tot verdere repressie, en dan komt er meer (gewelddadig) verzet, en dan weer meer gewelddadige repressie., en zo voort. Deze ontwikkeling is al jaren aan de gang, maar versnelt het in het laatste half jaar. Israëlische wetten om de veiligheid te waarborgen tasten hoe langer hoe meer het democratische proces aan. Maar er zij nog vrije verkiezingen. Daarin kiest het Israëlische volk in overgrote meerderheid voor partijeen die het huidige beleid steunen, of het nog niet ver genoeg vinden gaan. De meer liberale en verlichte geesten, vooral jongeren,  verlaten geleidelijk aan het land. Ze zochten vrijheid en recht, maar vinden repressie en onrecht.

Het conflict tussen Israel en de Palestijnen was aanvankelijk slechts een conflict over land en water – dat was al moeilijk genoeg. Geleidelijk krijgt het echter nationalistische trekjes. God verhoede dat het ook fundamenteel godsdienstige trekjes gaat krijgen, want dan is er nooit meer een oplossing mogelijk. Maar ook nu al zie ik het land langzamerhand afglijden naar een politiestaat. En daar was het de oorspronkelijke zionisten niet om begonnen.

Ik hoop dat de oorlogssituatie niet zodanig escaleert, dat ook aan Palestijnse zijde diegenen die voor vrede gaan hun werk niet meer kunnen uitoefenen, omdat ze gezien worden als verraders. Nog is de Hopw Flowers School voor vredesonderwijs in Bethlehem een licht in de duisternis, een baken in de storm. Ze verdienen ons aller steun. Een manier waarop je dat kan verlenen is om naar de kunstveiling te komen op 13 december. See you there? **

*Uitgave van het SIVMO, Steuncomité Israëlische Vredes- en Mensenrechten Organisaties.

** Zie: https://www.kunstveiling-hfs.nl

When I was a kid I lived in a beautiful house near the riverside, a house with a view, spacious rooms. It was an old house however, with no extended bathroom, a shower in a cupboard, with limited water warm water supply (we showered once a week), and no central heating. In winter times, when it was freezing outside, we had to wash 0urselves at a primitive basin in the freezing cold. The sleeping rooms were icy cold. In our beds were warm water bottles to make the bed warm, but even so, the sheets were feeling very cold at some other places. We had to wear socks in bed to keep the feet warm. How I hated winter!

We were relatively well to do but had no car. Once a year we traveled by train to the coast for a holiday. Before my sixteenth year I never travelled abroad, and during the years thereafter only sporadically.

Nowadays warm water  comes out of the wall as much as I like. My home is centrally heated, everywhere in the house is an agreeable temperature, day and night, summer and winter. I can take a shower as long as I want. Every day I count my blessings, and a deep feeling of gratitude overwhelms me. I have a car, and I can travel everywhere. I even consider to travel once more to West-America, to see the grand canyon and the Yosemite and Seqoia parks; one of my long cherished wishes. (but maybe the ebola epidemic will get in the way)

But oh, that conscience! My ecological footprint is 5 hectare (about 12,5 acres), whereas I am only qualified for 1,8 hectare. I am not allowed to take a shower as long as I want, and taking the plane and travel by car is completely out of order. So I should shower for only 3 minutes, and only every other or even seventh day, and I should go on holiday by bike and camp. I should turn the heaters low, to 16 degrees centigrade (60 degrees), and turn the heaters off in the sleeping room.

If we all should do so, that would certainly contribute to lessen the climate problem (but not solve it). But we won’t. One of the reasons is that we know the others will not do it, and I do not want to belong to the few idiots who are doing this, but by their small number hardly make any difference (except maybe in their own minds; instead of feeling guilty they can feel righteous). And also we know that in order to really mitigate the results of global warming structural global measures are needed.

So I go on living with an inner conflict. What to do? I am still busy finding out. To be continued.

Due to a short holiday – by train, a very pleasant compromise – there will be no blog for 10 days. 

(I apologize for mistakes in my English. Blogs are cursory – not stuff for correction by a native speaker).

Ik had een onsmakelijke droom. Voor diegenen die hier niet tegen kunnen: eerste alinea overslaan.

Ik moest een toilet vol poep en andere smerigheid opruimen; afval van een crimineel (die was ik natuurlijk zelf, conform het principe van droomuitleg). Ik trok het toilet door, maar dat stroomde over, en de smurrie liep over de vloer en door de openstaande deur naar en op het grasveld buiten. Uiteindelijk verdween de rest door het toilet, en ik dacht: eerst maar eens de vloer dweilen, met flink wat chloor in het sop, al is dat niet goed voor het milieu. Einde droom.

Ik interpreteer de droom onder meer als een aansporing om oude troep (verschilt maar twee letters van poep) op te ruimen. Dat geldt zeker voor allerlei materiële zaken, inclusief allerlei oude archiefstukken, die ik zoals iedereen verzameld heb en met me meesleep. Maar het geldt zeker ook voor wat rommel op de zolderkamer van mijn geest. Met name zou ik eens willen kijken naar de archiefkast met het opschrift: wereldverbetering.

Ik ben een pathologisch wereldverbeteraar. Ik had dat al tijdens de middelbare school, met name in de Humanistische Jeugdbeweging. Later  zat ik in actiegroepen (dat was in de 70-er jaren heel modieus); zo bijvoorbeeld de actiegroep Schiphol Stop tegen de aanleg van de vijfde baan op Schiphol. Dat was heel leuk, en daar heb ik heel veel van geleerd, en het resultaat was dat Schiphol niet alleen met een vijfde baan maar ook met een zesde baan is uitgebreid. Dat was dus niet helemaal zo bedoeld en daarom bekeerde ik me tot het New Age adagium: ‘Verbeter de wereld, begin bij jezelf”. Ik interpreteerde dat zo dat je, als je maar genoeg aandacht besteedde aan je eigen persoonlijke ontwikkeling, het goede in de mens (dus ook in mezelf) vanzelf zou vrijkomen en een heilzame werking in de samenleving zou hebben. Onze negatieve intenties zouden dan vanzelf verdwijnen.

Toch was ik niet zo naïef, want toen het rapport van de Club van Rome uitkwam – dat kortweg stelde dat we met zijn allen naar de ratsmodee zouden gaan als we ons collectief gedrag niet drastisch zouden wijzigen – besefte ik meteen dat we dat niet zouden doen. Daarin heb ik helaas gelijk gekregen. Dit rapport was een ware wake-up call, en sindsdien heb ik me met verdubbelde energie niet alleen gestort op mijn eigen ontwikkeling, maar ook op die van anderen (middels trainingen, leergroepen en coaching). Vervolgens, in de tachtiger jaren, kwam ik tot het inzicht dat werkelijke verandering niet zou komen van de politiek maar van het bedrijfsleven (u ziet ik ging nog steeds met de trend mee). Ik richtte derhalve mijn aandacht nu op organisaties en bedrijven.

Daardoor zag ik dat wat we nodig hadden inspirerend en bezielend leiderschap was. Dat inzicht mondde uit in een uitvoerig studieproces over wat dat dan wel mocht zijn, en tenslotte in een boek: Spiritueel Leiderschap, 1996, mijn magnum opus (nog steeds verkrijgbaar). En daarna, met name vanaf 2002 heb ik, samen met anderen, gepoogd een school voor leiderschap op te richten, The Edge, waar dit ‘nieuwe’ leiderschap geleerd kon worden. Daarin zijn we echter maar zeer gedeeltelijk geslaagd. Misschien waren we onze tijd vooruit, of misschien bleven we qua vormgeving nog wel te veel hangen in het verleden. Dat kan ook allebei waar zijn.

Hoe dit zij, de resultaten van mijn pogingen de wereld te verbeteren waren niet erg indrukwekkend. In 2007 ontving ik een nieuw wakeup call: het vierde rapport van het IPCC*. Het was nu wel duidelijk dat we de wereld, althans de condities waaronder wij mensen ons hadden ontwikkeld,  inderdaad naar de kloten hielpen. Dat leidde tot een nieuwe oproep: zie toch onder ogen wat er gebeurt! (De Aarde heeft koorts, 2008**) Opnieuw een oproep tot bewustwording. Maar toen ik besefte dat het niet alleen om bewustwording en een cultuuromslag ging, maar ook om structurele verandering, schreef ik nog een boek: Voor niets gaat de zon op (2012), waarin ik mijn visie op een nieuwe, waardige samenleving ontvouwde. Maar ook dat alles heeft weinig betekend in het licht van de Eeuwigheid.

Mijn laatste inzicht heb ik uiteengezet in vorige blogs: Het gevaar van de inktzwarte toekomst onder ogen zien, is dat we daar bang voor worden en die met kracht willen vermijden. De Wet van Manifestatie leert echter dat we niet alleen creëren wat we verlangen, maar ook dat waar we bang voor zijn. Dat proces lijkt me op collectief niveau gaande. We scheppen met ons denken datgene waaraan we energie, aandacht geven.  Dus, zo stel ik, moeten we weliswaar de werkelijkheid niet ontkennen (dat zou ook een vorm van er aandacht aan geven zijn), maar daarnaast een persoonlijke en gedetailleerde visie ontwikkelen van wat we werkelijk verlangen. Een stralende toekomst. Alleen zo vinden we de moed om te blijven kijken en 100 % verantwoordelijkheid te nemen.

Maar  wat nu te doen om de wereld te verbeteren? Ja, daarop heb ik even geen antwoord (maar ik zal er wel op terug komen). Ik ben even aan het afkicken van mijn verbeterverslaving. Dat leidde tot de volgende haiku:

• Veel zal voorbijgaan,
• zo ook mens en natuur, maar
• schoonheid is eeuwig.

Overigens ben ik van mening dat iedereen het MasterPeace concert van 21 september moet bezoeken. Er zouden zoveel bezoekers moeten zijn dat buiten schermen geplaatst moeten worden zodat iedereen kan meegenieten. Zie www.masterpeace.org.

* Intergovernmental Panel  on Climate Change

** Erik van Praag, Jan Paul van Soest en Judy McAllister, De Aarde heeft koorts, 2008

Echt – voor vier jaar de laatste keer.

De wereld is verslaafd aan voetbal, omdat het de ultieme metafoor is voor de tijd waarin we leven: voor het leven zelf. (David Winner in NRC/Handelsblad, 28 juni 2014). We moeten nu dus afkicken – en dat valt niks mee, al is het ook wel weer een opluchting, zoals we opgelucht zijn na iedere verslaving waarvan we afkicken. Maar om mezelf bij dit afkicken te helpen, hier nog enkele afsluitende opmerkingen

In de eerste plaats over Studio Brasil, het begeleidende programma van de NOS. Als ik ergens aan verslaafd raakte, dan was het daaraan. Wat een goede televisie! Alle lof voor de samenstellers, en voor hun keuze van de gasten. Alle lof ook voor Henri Schut. Eindelijk eens een presentator met een prettige uitstraling en geen spoor van opgefokt ego (al moet ik zeggen: Tom Egberts en Jack van Gelder komen ook een heel eind). En wat heb ik genoten van de prachtige muziek van Milow. En tenslotte: wat een vondst om er een huiskamer van te maken. Dit was echt samen voor de buis – zoals u merkt is enige nostalgie mij niet vreemd. Volgens mij vond er in dit team ook een echt groepsvormingsproces plaats, parallel aan dat bij de spelers. Zij zullen ook wel met weemoed afscheid nemen van hun dagelijkse gezellige samenzijn.

“In termen van populariteit en verafgoding heeft voetbal de film verdrongen. En popmuziek. En literatuur. Geen van die cultuuruitingen brengt complete volksstammen op de been als het wereld kampioenschap voetbal.” (David Winner – what’s in a name). We moeten niet onderschatten wat dit doet voor de stemming van een land, en welke gevolgen dat heeft. Is het toeval dat toen de Duitse amateurvoetballers in de finale van 1954 de veel betere geachte Hongaren versloegen tegelijkertijd het ‘Wirtschaftswunder’ op gang kwam? Is het toeval dat ‘ons’ dramatische verlies in 2001 onder leiding van Van Gaal, tegen de Ieren) voorafging aan de opkomst en moord op Fortuyn, en de ontreddering die dat teweeg heeft gebracht?

Er is nog veel meer over te vertellen (lees voor de somma van € 0,29 het genoemde artikel van David Winner, https://www.nrc.nl/handelsblad/van/2014/juni/28/universeel-drama-rond-een-bal-1395971), maar ik laat het hierbij.

Als het zo is, dat voetbal de stemming in een land kan beïnvloeden, en daarmee de hele gang van zaken, dan rijst er een interessante vraag: hoe kunnen we voetbal inschakelen om de grote problemen van deze tijd aan te pakken: oorlog, armoede, de ecologische en economische problemen? Ik las dezer dagen een open brief aan Robben, waarin hij gevraagd werd zich in te zetten voor diegenen die slachtoffer zijn  van de gaswinning in zijn geboortedorp Bedum (en omstreken). Tja, zoals er ambassadeurs zijn van NGO’s, zo zijn er misschien onder voetballers ook wel pleitbezorgers te vinden voor een maatschappelijk verantwoorder politiek (zonder in partijpolitiek te vervallen). Een schone taak voor hen die toegang hebben tot voetballers. En voor ons?

Vooruit dan . . . voor een keertje nog: over voetbal.

Over de wedstrijd van (eer)gisteren: volgens mij heeft het beste team gewonnen. Schneider was een andere mening toegedaan (maar hij speelde niet al te goed); Vlaar daarentegen was het met me eens (maar die speelde dan ook geweldig, en had dus verder geen excuses nodig). De teams ontliepen elkaar niet veel, maar over de hele wedstrijd gezien waren er meer goede passes (goed geplaatst, en prachtig aangenomen) van de Argentijnen dan van de Nederlanders. Vooral Kuyt en Schneider hadden toch wel erg veel missers, en de balaanname was ook niet al te best als de pass wel goed was. Alleen in de twee fasen dat Nederland wel goed speelde (in de tweede helft en in de verlenging), ging het beter.

Ik was dus wel teleurgesteld na afloop van de wedstrijd, maar niet zo verslagen als vele anderen, onder wie een goede vriend, van wie ik dat nu niet zo verwacht had. Wonderlijk wat voetbal met ons kan doen. . .

Er zijn wel een paar interessante observaties achteraf te maken. In de eerste plaatse was ik verbaasd over al die commentatoren (Bert van Marwijk, Ronald de Boer,  Jan en Youri Mulder, Pierre van Hooijdonk, Co Adriaanse) die allemaal zeiden: ‘dat moeten we wel kunnen winnen’, en er ook vrij zeker van waren dat we zouden winnen. Ik begreep daar niets van, want ik was daar zelf allerminst van overtuigd. Die mening deelde ik overigens met Van Gaal, die daar ook niet zeker van was, en met Hugo Borst, die als enige een afloop met strafschoppen voorspelde.

In mijn vorige blog heb ik Van Gaal zeer bewonderd vanwege zijn superieure leiderschap. Sindsdien las ik een artikel in de De Groene van 3 juli j.l., waarin de stelling werd behandeld van Lord Acton: “Macht corrumpeert, en absolute macht corrumpeert absoluut (1887)”. Deze stelling wordt in dat artikel geadstrueerd met vele voorbeelden (onder andere Blair, George W Bush en Berlusconi), maar of de stelling altijd opgaat blijft onzeker. Ik pleeg die stelling vaak te parafraseren als: succes is de grootste bedreiging voor een leider. Het kan veroorzaken dat de leider gaat lijden aan zelfoverschatting, ontoegankelijk wordt voor kritiek en daarmee zijn flexibiliteit verliest. Zou dat ook met Van Gaal gebeurd zijn? Hoe is het anders te verklaren dat deze meester-strateeg in deze wedstrijd tegen Argentinië niet minder dan vijf cruciale strategische fouten maakte? (waarover ik overigens  niets heb gelezen en gehoord in de nabeschouwingen – ook al weer zo vreemd). U gelooft me niet? Hier komen ze:

Een: waarom laat je Nigel de Jong spelen, als je weet dat je een grote kans loopt die te moeten wisselen, en je prima vervangers voor hem hebt, met name Clasie? Waarom spaar je hem niet voor een eventuele finale, en houd je een wisselmogelijkheid over?

Twee: waarom laat je Van Persie spelen, die niet helemaal in goede doen is na een griepje (en toch al niet zo geweldig speelt), terwijl je de kans loopt hem te moeten wisselen, en je niet minder dan drie uitstekende vervangers voor hem hebt, te weten Huntelaar, Depay en Lens? Waarom spaar je hem niet voor een eventuele finale, en houd je een wisselmogelijkheid over?

Drie: waarom wissel je Van Persie, terwijl je weet dat je daarmee je beste keeper voor de strafschoppen niet meer kunt inzetten, en je weet dat er een vrij grote kans  is dat zelfs na deze wissel het karwei niet in de beschikbare speeltijd geklaard kan worden?

Vier: waarom laat je de strafschoppen serie beginnen met de minst ervaren schutter? Als het zo is, dat geen van de specialisten als eerste een strafschop wilde nemen hoe komt het dan dat je gezag niet kon laten gelden (op een stimulerende manier)?

Vijf, hoe kan het bestaan dat Cillesen niet op de hoogte was van het feit dat Messi de laatste tijd altijd rechts van de keeper (voor hem dus links) inschiet? Deze informatie was volgens Hugo Borst bekend en aan Oranje meegedeeld. Heeft Hoek dat niet doorgegeven aan Cillesen? Of was er een communicatiestoornis tussen Van Gaal en Hoek? Of was Cillesen eigenwijs?

Maar wie weet wat er in het hoofd van Van Gaal is omgegaan – ik in elk geval niet. Ik kan dit alles niet anders uitleggen als de onrealistische verwachting – een gevolg van de eerdere successen? – dat er wel in de reguliere speeltijd gewonnen kon worden. Dit zou inderdaad gekund hebben, maar het punt is dat je dat niet zeker weet, en dus een goed plan B moet hebben (en C, voor als je achter komt te staan). Juist van Van Gaal, de meester, had ik dat verwacht. Ik neem niets terug van de lof die ik hem in mijn vorige blog heb toegezwaaid, maar zijn leiding in deze halve finale vond ik niet sterk.

Veel boosheid richt zich op Robben, die de enige kans van de wedstrijd, vlak voor het eind van de speeltijd, niet kon benutten. Maar dat vind ik niet terecht. Een wedstrijd wordt verloren of gewonnen door het hele team, zoals ze zelf steeds benadrukten. De coach en zijn staf horen daarbij. En ook de fantastische verdedigers Vlaar, De Vrij en Janmaat. Wat Vlaar betreft: het leek wel of de dagen van good old Jaap Stam weer waren teruggekeerd. Of Rinus Israels. Kortom, “we” hebben verloren, maar ik heb die avond veel moois gezien. Waarmee ik mijn beschouwingen over het voetbal maar wil afsluiten. Want wat weet ik er eigenlijk van. . .