Categoriearchief: Geen categorie

Symphonie einer Großstadt.

De afgelopen week was ik in Berlijn. Indrukwekkend. Ik was er twaalf jaar niet geweest. Enkele indrukken:

Allereerst in de trein er naar toe. In de trein bevond zich een blad van de Deuthsche Bahn, zo’n blad dat je ook wel in vliegtuigen aantreft. Maar wat een verschil! Artikelen van niveau, en als openingsartikel: “Das wird eine Revolution”,  een interview met Joachim Schnellnhuber, waarin zonder enige verdoezeling en gebaseerd op wetenschappelijke feiten de opwarming van de aarde uit de doeken wordt gedaan, zonder ook maar iets te verdoezelen.

Op de vraag : “Wird es der Menschheit gelingen ihren Lebensraum Erde zu erhalten?” volgt het antwoord: “Das kann kein Wissenschaftler voraussagen. . . ob die Geschichte unserer Zivilisation ein Happy Ende haben wird, können wir freilich nur hoffen.”  En dat in een tijdschrift bedoeld om de reiziger enige afleiding te bezorgen.  Dat is wat anders dan de pulp die we hier in treinen en vliegtuigen aantreffen.

In Berlijn zelf werd ik getroffen door de aandacht die er bestaat voor de recente geschiedenis, zowel wat betreft de Nazi-tijd als wat betreft de deling. Er wordt niets meer verdoezeld, ze laten de feiten voor zich spreken. Dan hoeft er verder dus geen belerend toontje meer bij. Een fantastisch voorbeeld van hoe een volk zichzelf genezen kan.

Ik zou makkelijk een loflied op Berlin kunnen zingen (al werd ik niet warm of koud van de nieuwbouw rond Potzdammerplatz. Megalomanie alom), maar daarvoor ontbreekt me de ruimte. Alleen door één zaak werd ik onaangenaam getroffen: de lelijke graffiti op gebouwen, en zelfs op de ‘East Gallery’, de fraai beschilderde resten van de muur. Wijken als Prenzlauer Berg en Kreuzberg krijgen daardoor een wat verloederde aanblik. Het is een interessante vraag wat mensen bezielt om dit te doen. En ook: wat dit zegt over de maatschappij waarin dit op grote schaal gebeurt. Bij ons kwam het ook voor in de zeventiger en tachtiger jaren, maar is het nu gelukkig grotendeels verdwenen (ik praat natuurlijk niet over die zeldzame graffiti die echt mooi of grappig zijn).

“Ich hab noch einen Koffer in Berlin” (Marlene Dietrich).

 

 

De Messias komt!

Nu de zomer toch werkelijk voorbij lijkt en de najaars equinox er aan komt wordt het weer tijd  de herfst met vreugde tegemoet te treden. Een tijd om de in de zomer opgedane energie aan te wenden tot nut en heil van de wereld om ons heen, van hard werken dus. Maar ook een tijd van ontspanning daarna, thuis en buitenhuis in bioscoop, schouwburg of concertzaal. Het seizoen is begonnen, zoals ze zeggen in de wereld van de podiumkunsten. En dus is het weer tijd om kaartjes te bestellen voor ons concert, het concert van de KCOV Amsterdam: De Messiah van Händel op 16 november 2013, 19.30 uur in het Concertgebouw, Amsterdam.  Meer zakelijke informatie vind je hieronder, maar zelf wil ik er dit over zeggen: het belooft, na het overweldigende succes van ons War Requiem, weer een prachtig concert te worden. We werken er aan met veel plezier en aandacht, en dat zal te horen zijn.

En de Messiah, tja, wat moet ik daar nu over zeggen. Een echt Händel-werk, stralend, vol hoop en vertrouwen, met hier en daar een wat donkerder en somberder ondertoon. Velen van jullie zullen het goed kennen, maar dat is geen reden om uit de concertzaal weg te blijven: iedere ‘live’ uitvoering heeft zijn eigen charme en is met een dergelijk werk ook altijd weer indrukwekkend. Ik ben er van overtuigd dat het je zal raken.

Kortom, wacht niet te lang met bestellen. Hoe eerder je bestelt, op e.van.praag@hetnet.nl, hoe beter de plaatsen. Ik wil a.s. maandag de eerste bestelling uit doen gaan, maar ook daarna zijn er via mij nog goede plaatsen te verkrijgen. Kaarten via mij besteld kosten € 32,50, daarmee zijn we nog steeds een van de goedkoopste koren (we kunnen dat doen omdat we steeds een zeer goede zaalbezetting hebben). Programmaboekjes kosten via mij € 1,50, en krijg je als je die tegelijkertijd bestelt,  ook thuis toegestuurd

Ik ben benieuwd hoeveel kaartjes ik kan verkopen! 20, 30, 40. . . ?

Messiah13

 

Bent u gesteld op uw gemoedsrust?

Gisteren het programma ‘Klimaatjagers’ gezien bij de VPRO op Nederland 2 (20.20 uur). Ondanks de prachtige beelden moet ik u ernstig ontraden dit programma te bekijken (bij voorbeeld via ‘Uitzending gemist’). Tenminste als u gesteld bent op uw gemoedsrust. Mocht u dit advies in de wind slaan, of het programma al gezien hebben en het tot u hebben laten doordringen, dan is het met uw gemoedsrust gedaan. Een grote treurigheid is uw deel.

Er zullen nog meer uitzendingen volgen, iedere zondagavond om 20.20 op Nederland 2. Als u die ook gaat zien kunt u daarna niet meer ontkennen dat de aarde opwarmt. Wel kunt u nog altijd van mening zijn dat dat dit proces niet door mensen veroorzaakt wordt, of dat de gevolgen zullen meevallen, of dat we voor dit probleem nog wel een technische oplossing zullen vinden, of dat de markt dit probleem wel zal oplossen, of dat het niet zo kan zijn dat de schepper zijn eigen schepping schade toebrengt, of dat de toekomst onzeker is en het bovendien niet onze taak is ons daarmee bezig te houden, of dat het uitsluitend belangrijk is in het hier-en-nu te leven, of dat er wel een wonder zal plaats vinden, of dat ieder probleem , dus ook dit, wel ergens goed voor is,  of dat het er niet toe doet of de mensheid overleeft of niet, kortom, dat het klimaatprobleem eigenlijk niet bestaat. Maar het zal toch wel steeds moeilijker worden u door de klimaatverandering niet te laten verontrusten.

Dus nogmaals: als u gesteld bent op uw gemoedsrust, vergeet dit programma en ga over tot de orde van de dag. Mocht u echter tot de die vreemde mensensoort behoren die de werkelijkheid, inclusief die processen die iets zeggen over de toekomst die we tegemoet gaan, liever onder ogen ziet, en u daardoor wilt laten bewegen, dan wens ik u veel kracht en wijsheid. Een beetje masochistisch is het wel, maar een zekere dosis masochisme hoort misschien wel bij een zinvol bestaan. Dat zien we onmiddellijk in als we het woord ‘masochisme’ vervangen door compassie, mededogen. Het is toch wel een beetje vreemd om ons bezig te houden met het leed van anderen, nu en in de toekomst. Maar zoals de Dalai Lama zegt: “De grootste innerlijke rust komt voort uit het ontwikkelen van liefde en compassie.” Dus misschien is het  gebrek aan gemoedsrust, waarover ik hierboven sprak, niet meer dan een voorbijgaande staat van zijn als we blijven kijken. Een interessant experiment.

From temper tantrum to maturity.

Since the foundation in 1948 of the State of Israel, no-one, no country or organization, sanctioned Israel for the things it did. It disregarded several UN resolutions, it violated international law repeatedly, but the only responses from  the outside world (apart form the Palestinians) were some paternal reprimands, with no further consequences. That reminds me of parents who, after their children do something that is not acceptable (such as, for example, throwing food, or beating other children), rebuke their children, after which nothing happens (the behavior continues). Then of course the net result is that those children in the end cannot accept any boundaries. They in a way get stuck in an age of three, when autonomy is developing and boundaries should be set.

Now something remarkable happened. The European Union decided that Israel is not allowed anymore to import goods from the occupied territories with the label Made in Israel. The label should make it clear that the goods are coming from the Westbank or Gaza. Also the special favorable income tariffs for Israelian goods will not be applied anymore to goods of Westbank or Gaza origin.

This caused a temper tantrum in Israel. Everyone (apart from some Peace groups) was very upset, angry, annoyed, indignant, irate, enraged, livid, vexed, displeased – you name it. Israel reacted as a three year old child that was never confronted with any real limits. My personal conclusion from this is that the psychological age of the state of Israel is three years.

This made me wonder. What for example is the psychological age of the United States of America? It feels as: in the midst of the teens. Dynamic, impatient, optimistic about the future, an exploring mind, exuberant, arrogant, assertive. No sense for postponing satisfaction – if I want something, I want it now.

What is the age of Europe? On the one hand we are old. Conservative, wise, rigid, haughty, skeptical, careful, spiritual, compassionate. But on the other hand the younger generation, at least the native whites, are influenced a lot by the american way of life. They are young, critical, individualistic, and they don’t easily give up. So in the end Europe is a schizy continent, at least for the time being. I think it is  difficult to be a mature, flexible, open minded person in Europe. Mindfulness is a heavy assignment in both continents. This is probably why our leadership fails.

It would be interesting to estimate the ages of, say, China, India, Russia, Brasil. I personally don’t know enough of those countries to say something intelligent about it. But it would be useful knowledge if one wants to estimate the processes and outcomes of negotiations and cooperation. Real cooperation is only possible between parties that are both mature and grown up. How important that is shows the Israelian case. Anyone who wants to promote Peace negotiations between Israel and the Palestines, should know that no result can be accomplished unless the Israelians learn that boundaries exist. They will not learn that the soft way, by words alone. Only sanctions can make that clear. It doesn’t seem to me that the American government (Kerry, Obama) is seeing this.

And what should the Palestinians learn? As a result of ages of repressions they appear to me as primary school kids, who see only two possible reactions in life: submission or rebellion. They have to rediscover their own strength. If they don’t negotiations with Israelians will fail. The facilitators of the negotiations should know that as well.

 

(I apologize for mistakes in my English. Blogs are cursory – not stuff for correction by a native speaker)

Ik houd van Holland.

Laatst gehoord uit de eerste hand:

Een klein festival, muzikanten stellen zich op om muziek te gaan maken, en worden vervolgens bekogeld met grintsteentjes door schoffies. Mijn zegsman gaat naar de kinderen toe en zegt: “Niet doen jongens, die mensen doen gewoon hun werk.” Geen effect. Nu gaat mijn zegsman naar een van die jongetjes toe, pakt hem bij de arm, kijkt hem strak aan en zegt: “ophouwen, nu!”. Het volgende wat hij merkt is dat hij een dreun voor zijn kop krijgt en uitgeteld op de grond ligt. Bleek afkomstig van de vader van het jongetje. Interessant, hij laat zijn kind wel de muzikanten met stenen bekogelen, maar pikt het niet als iemand daar wat van zegt.

Twee weken geleden was ik met mijn kleinkinderen in Duinrell, en stond op een gegeven moment met een van mijn kleinzoons op een soort pleintje. Op tien tot vijftig meter van ons vandaan bevonden zich acht afvalbakken, allemaal goed geleegd. De grond daarentegen was bezaaid met verpakkinspapiertjes, lege colablikjes, etensresten, enzovoort. Zouden de mensen dat nu thuis ook doen? Niks ten nadele van Duinrell trouwens, er liepen voortdurend schoonmaakploegen rond, bemand door die allochtonen die we hier niet willen hebben, maar er was niet tegenop te werken.

In Nederland is de inflatie de hoogste van Europa (3,2 %) en het consumentenvertrouwen het laagste (lager nog dan in Portugal en Griekeland!). Ik weet natuurlijk, net als alle economen en psychologen, niet precies hoe dat komt, maar ik heb wel een hypothese. Ik denk dat het komt omdat onze regering, daarin gesteund door het bedrijfsleven, belangengroepen en de oppositie, sinds het 2e kabinet Kok niet meer regeert maar voornamelijk vergadert en overlegt. Dat heet laissez-faire. Het gevolg is dat er niets gebeurt, en we langzaam maar zeker verworden tot een land dat achteraan loopt in de wereld. Mensen voelen dat, en zo ontstaat er een lamlendige stemming.

Drie verhaaltjes die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben. Voor mezelf is het een opgave hierdoor mijn stemming niet te laten bederven, er niet negatief van te worden, en door te gaan met de dingen die mijn hart en mijn hand te doen vinden. Zo ben ik momenteel bezig met het schrijven van een boekje ter gelegenheid van de heropening van het prachtige gerestaureerde logegebouw van de vrijmetselarij. Leuk werk. En bovendien geniet ik van het schitterende weer en mijn heerlijke huis. Kijk, daar word ik nou vrolijk van.

Ik schrijf dit in de showroom van de garage, waar ik zojuist mijn auto heb weggebracht. Ik krijg net te horen dat mijn achterbanden moeten worden vervangen – een lelijke tegenvaller. Maar naast me zit een Japanse expat, die al drie en een half jaar in Nederland woont. Desgevraagd verklaart hij hier graag langer te willen blijven. Wat hem aan Nederland bevalt, vraag ik hem. “People are so kind and generous, and there is this beautiful infrastructure.” Inderdaad – wegen aanleggen is een van de weinige dingen waarin dit kleine land nog groot is. Kennelijk moet je het eens van een ander horen om het te waarderen. En wat hij over de Nederlanders zegt heb ik vaker gehoord. Het geeft een ander beeld dan ik hierboven geschetst heb.

Ondanks alles houd ik van Holland – en ik zou nergens anders willen wonen.

Nature loves to hide – how to become a mystic.

The statement above seems to be made by Heraclitus. What it implies is that the truth, the essence of the universe, cannot be known by just perceiving the world as it shows itself. One has to look with eyes closed. You have to be a mystic to really see. Mystic comes from the Greek μυστικοζ, secret. According to Jim Garrison this word is related with the verb μυω, to close your eyes.

Why is it important to see with our eyes closed? Because by doing so we can experience unity, oneness, the connection of everything with everything and everyone. And collectively we shall find the wisdom and strength that we shall need when we shall be confronted with the geological changes caused by global warming, that will happen to us within a few decades.

So this is the time when we need mystics. Mysticism needs to  come out the the hidden mystery schools, and nowadays shouldn’t be confined to a few lone wolves. So you have to become a mystic too. How can you do that?

First you have to long for the experience of the mystery. Not so difficult. Then start to contemplate about something that is really amazing, for instance the big bang, the vastness of the universe, or the birth of a child. Or look at the blue sky on a clear summer day, or at the stars at a clear summer night, far from the lights of civilization.  Or let yourself be involved in a beautiful piece of art, craftsmanship or music. Start to realize that behind the material world there is both chaos and order, and an inscrutable depth. You then cannot avoid experiencing awe. Now you are a mystic. It is that easy.

The holiday season is a period when maybe you have some extra time. Cherish it. After the summer you (and we) will need the energy and the wisdom that you will have accumulated. I wish you a joyful summer full of wonder, miracles and mystery.

 

(I apologize for mistakes in my English. Blogs are cursory – not stuff for correction by a native speaker)

Vergeving lost pijn op.

“Ik  vergeef iedereen, ik vergeef mezelf, ik vergeef het verleden, ik ben vrij!” Als je deze kaart trekt in het transformatiepel worden al je tranen opgelost.

Aan deze kaart moest ik dezer dagen weer denken als ik me verplaats in het leed van slachtoffers, zowel hier in Nederland (slachtoffers van moord en verkrachting, en hun familieleden en vrienden) als slachtoffers van oorlogsgeweld elders. Als je het zelf als slachtoffer hebt overleefd, en als de naaste familieleden heb je na een daad van geweld altijd een keuze: wraak of vergeving.

Dat is geen makkelijke keuze – soms gaan er jaren overheen voordat je die keuze definitief kunt maken. Als  mijn dochter of zoon verkracht of vermoord was, dan zou, naast de pijn en het verdriet, wraak en woede mijn eerste reactie zijn, zo stel ik me voor. Maar daar zou het niet bij hoeven te blijven. In elk geval kan de daad daarmee niet ongedaan gemaakt worden.

Je komt heden ten dage beide reacties tegen. Voor sommige nabestaanden kan de strraf niet groot genoeg zijn, en de wraak is nooit zoet genoeg. Zij vinden geen vrede. Anderen tonen een wonderlijke zachtheid: liefdevol besef van de onmacht van de dader. Ik meen wel te weten welk van de twee reacties het meest helend is.

Vergeving maakt in spirituele zin de daad inderdaad ongedaan. Maar je moet het maar kunnen. Gelukkig is het te leren. Maar daarvoor is vaak wel een liefdevolle ander nodig, iemand die met je meeleeft, niet voorbarig probeert te troosten, kan luisteren met zijn of haar hart, en tenslotte een klein drupje wijsheid en liefde kan geven.

 

Ik ben tot 2o juni met vakantie. Dus voorlopig geen blogs!

 

 

De staart van de muis of hoe naïef kan je zijn.

Op 1 mei schreef ik over de arrestaties van twee republikeins gezinde demonstranten op de Dam, een half uur voor de balkonscene. Ik zei toen dat ik het niet vertrouwde, en dacht aan een vooropgezet plan om dat te doen, hetgeen door de burgemeester in alle toonaarden ontkend werd. Daarbij ging ik uit van twee mogelijkheden: of de burgemeester wist ervan, of niet, en dan zou het door de politie of justitie zijn bedacht en uitgevoerd. Sindsdien heb ik  meer informatie. In de eerste plaats het gesprek van burgemeester Van der Laan op 1 mei, bij Pauw en Witteman, waarin hij op welsprekende wijze zijn onschuld betuigde. Inhoudelijk deugt er van dat gesprek heel weinig, zoalsNRC/Handelsblad de volgende dag in een redactioneel commentaar aantoonde. Wat kan die man toneelspelen –  ik was er bijna ingevlogen. Hij is zijn roeping – als toneelspeler – misgelopen.

Daarna kreeg ik ook nog enige informatie uit de wandelgangen, en daaruit trok ik de conclusie dat ik de meest waarschijnlijke  mogelijkheid over het hoofd had gezien, namelijk dat de arrestatie bedacht en geïnstrueerd is door de AIVD , al dan niet in samenspraak met de Rijksvoorlichtingsdienst, de RVD, en al dan niet op instigatie (lees: instructie) van het koningshuis. Dat ik daar niet eerder aan gedacht heb! Na 50 jaar politiek en nieuws gevolgd te hebben, en na de memoires van Roel van Duin gelezen te hebben: hoe naïef kan je zijn!

Mocht ik bij het rechte eind hebben, dan zullen we de ware toedracht waarschijnlijk nooit te weten komen, althans niet de eerste dertig jaar. Zelfs de minister president, de minister van binnenlandse zaken en de burgemeester kunnen dan alleen maar wat vermoeden. Want welke ondergeschikte rapporteert geheime operaties aan zijn superieuren, met name als ze achteraf averechts hebben gewerkt? Dat doet toch niemand? Alleen als er later een biografie verschijnt van een van de betrokkenen, zullen we er achter komen, of er zouden een paar zeer scherpe maar wel integere onderzoeksjournalisten achteraan moeten gaan.

Op het gebied van veiligheid en openbare orde is noch het parlement, noch de ministerraad het hoogste gezag in de staat. Ook de koning is dat niet. Het hoogste gezag berust bij sommige ambtenaren, zoals Crince le Roy in 1969 al zei (inaugurale rede).

Inderdaad: hoe naïef kan je zijn!

Een roepende in de woestijn.

Het is nu bijna 400 dagen geleden dat ik mijn laatste boek* heb gepubliceerd. Ik had het geschreven uit bezorgdheid over hoe het er in de wereld aan toe gaat, en dacht toen dat ik niet stil moest blijven staan bij wat er allemaal niet goed ging, maar een visie moest ontvouwen over hoe het beter kan. Temeer dat het aan die visie nogal ontbrak in de politiek en in het bedrijfsleven

We zijn nu een jaar verder, en er is nog weinig veranderd. Ik ben verbijsterd hoe onze leiders de crisis waarin we verkeren te lijf gaan. Het mantra is: we moeten meer groeien, dus meer consumeren (auto’s, badkamers en koelkasten kopen!). Nog afgezien van het feit dat niemand schijnt te weten hoe we dat zouden moeten bereiken, behalve door het scheppen van steeds meer geld (waardoor de crisis juist is veroorzaakt!), schijnt iedereen vergeten te zijn dat er nog wat andere probleempjes zijn op te lossen. Grondstoffencrisis, milieucrisis, de aankomende landbouw- en voedselcrisis, klimaatcrisis, energiecrisis – je hoort er niet meer over. Maar die crises gaan niet weg door er niet over te praten.

Een enkel voorbeeld: het Europees parlement besliste dezer dagen dat het slecht werkende systeem van handel in emissierechten – dat leidde tot ongebreidelde mogelijkheden tot uitstoot van CO– niet moet worden vervangen door een beter systeem. Zoals NRC/Handelsblad dezer dagen kopte: Europa vindt het milieu even wat minder belangrijk.

Een tweede voorbeeld: de Vewin (waterbedrijf) waarschuwt voor de gevaren van het boren naar schaliegas voor de drinkwatervoorziening. Ik zal u voorspellen hoe het nu verder gaat. Er zal een onderzoek worden ingesteld (dat is al gaande), daaruit zal blijken dat die risico’s inderdaad bestaan, en daaruit zal dan een tweede onderzoek voortkomen, waaruit zal blijken dat die risico’s in de hand zijn te houden door goede voorzorgen, en dat de kans op catastrofes verwaarloosbaar is, en dan zal er een vergunning worden verleend onder strenge voorwaarden, en dan zal er – wet van Murphy – een ongeluk komen met grote schade voor de drinkwatervoorziening, en dan zal de winning van schaliegas tijdelijk worden stopgezet, en dan zal er een parlementaire enquête komen, waarin iedereen, dus niemand, schuldig bevonden zal worden, waarna de winning onder meer regels zal worden hervat. Omdat dit proces waarschijnlijk minstens een tiental jaren in beslag zal nemen is de kans wel groot dat ik mijn gelijk niet meer kan halen. Mijn ongelijk kan echter al eerder blijken: Als de vergunningen niet worden verleend. Dat hoop ik nog mee te maken. Enfin, morgen debatteert de 2e kamer hierover. We zullen zien.

Economie boven ecologie, fossiele energie boven duurzame energie. Dat is het verhaal.

In de nieuwe waardige samenleving die ik in mijn boek schets staat de waarde van eerbied centraal. Daaronder versta ik:

Eerbied houd voor mij het volgende in: eerbied voor het leven zelf – eerbied voor het stralend kosmisch wonder dat we zelf zijn – eerbied voor het scheppend principe waaruit deze wereld voortgevloeid is en dat nog steeds in deze wereld werkt – respect voor de ander, ook als die gedrag vertoont waar je helemaal niets van moet hebben (je hebt dus respect voor de ‘ziel’, of het stralend kosmisch wonder dat die ander is) – eerbied voor de aarde als een levend organisme (Gaia ) waaruit voortvloeit de zorg voor de natuur en de omgeving – tolerantie, dat wil zeggen het accepteren van verschillende waarheden en opvattingen – ontzag en verwondering dat alles is zoals het is, gevoel voor schoonheid – wetende dat mijn medemensen mijn broeders en zusters zijn: broederlijke en zusterlijke liefde.

Het is deze eerbied, – misschien moet ik zeggen: Eerbied – waaraan het in deze wereld ontbreekt. Veel van de narigheid waarin we verkeren kan hieruit verklaard worden. Ik denk dat ontroering de weg naar deze Eerbied is, en het ervaren van schoonheid. En daarom kan ik niet genoeg herhalen: laten we meer stil staan, zodat onze ziel ons in kan halen.

Omdat ik dat al jaren roep, en ik eigenlijk weinig school maak, ervaar ik mezelf  als een roepende in de woestijn. Vroegen vond ik dat wel eens moeilijk, maar ik heb daar tegenwoordig vrede mee, en het zal me niet weerhouden te blijven roepen. Al was het maar omdat ik me zodoende zelf bij de les houd, en me daardoor beter voel. Ik kan het iedereen aanraden.

 

* Voor niets gaat de zon op – blauwdruk voor een waardige wereld. Elikser, 2012.

 

 

Syria – why there is hope.

Time for my blog in English again.

The terrible situation in Syria brought back to me an experience I had in 1993. It is a long story – so this will become a long blog. Here is the story:

 Peacetrees Bern, Switzerland, 1993

I met Slobodan . . . it must have been the fall of 1993. We were together in Switzerland for a peacetree program (planting trees for peace, and practicing collaborative communication together). I myself facilitated a group in which nine young people spoke seven languages. A derailed young man from Zürich, who could speak Swiss-german only, worked together with two Ukrainian, who could speak just Russian and Ukrainian, a Russian girl who spoke also English, a Thai girl and a Yugoslavian boy from a Swiss asylum center, who spoke hardly and reasonably English respectively,  a French girl who could speak French only, and another Swiss girl who could speak some French, and an Irishman. Along with the work we had group meetings in which we were supposed to learn about each others cultures and conflict resolution. In the beginning we were mainly busy with nonverbal communication and translating. Group dialog was very difficult and not very popular. The actual tree planting went better, soon a division of tasks developed where the men courteously did the heavy labor, al did everyone his bit. (Although. . . also in this situation not everyone was fully motivated every time, and sometimes people ran away. This then was a cause for emotional discussions in the group meeting)

In the beginning the young people didn’t care much for each other, but when the goodbye time came after three weeks. . . there were tears and moving presents – poems, pictures, little souvenirs for each other and for me (who in the meantime was called ‘papa Erik’) – , kisses and hugs. The group had become a family, maybe not friends for life, but certainly a positive recollection that everyone would carry with him forever; a point of light in times of despair or doubt, that certainly would come again for them. A vision of how life can be. Magnificent how a groupprocess can work. But actually I wanted to share something else. About Slobodan, who was not a member of this specific group.

Switzerland is an expensive country, and for peacetreeprograms there is always a shortage of money.That is why we were lodged in a cheap, very simple accomodation somewhere in the middle of the mountains of Berner Oberland. Unfortunately this place was quite a distance from the place where we would plant the trees. A bus for transport every day would cost far too much. But the organisation had found a solution for this – in collaboration with the Ukrainian and Russian participants. They could save travel costs by coming by bus, all the way down from Kiev. That bus then could be hired against Russian rates for our own transport, which would make quite a difference.

No one had counted upon the delay and the bureaucracy at the borders (1993!). A total of two day was spend in waiting and fullfilling the fomalities, and in the end the Russian and Ukrainian particpants arrived two days late. But then our own transport system could actually start. Belching forth terrible clouds of smoke – this peacetreeprogram was meant to be an ecological program! – hawling and rattling, jerky and bumpy this vehicle, that was in his final days, carried us to our destination and back. We were always in anxious suspense if the steering would make it through the next bend or the brakes in the next descent. Wat happened really twice or three times, is that we didn’t make it to the top of a slope. But that didn’t matter. . . than the bus was simply manoeuvered backwards for a new try.

Slobodan and I had something in common: we were sensitive to travel sickness, and that phenomenon was very likely to occur in this vehicle and on these curving roads. We found a solution by sitting brotherly together on the first bench in the bus. Thus a twenty times Slobodan and I sat together.

Slobodan was a refugee from Yugoslavia. I belief a Serbian, but he might well have been a Croatian, I don’t know anymore. He always made jokes and was very popular in the group, but underneath this he was as close as a pot (as we say in Holland) – nobody learned anything about his history or his family. Neither did I in the beginning. He had found a walkman (in 1993 there were no IPods), and sat completely closed off from his environment, listening to his music. Due to the noise of the bus I couldn’t even hear the bass.

But in the second week something started to change. Pointing at a nice little farm that we passed, he said: ‘It is great to have a home’. I nodded agreeingly, after which radio silence again that day. The next day he began to tell, not more than a few sentences at the time, and gradually the terrible story became clear. How his family home was destroyed, how his brother was shot, and how his father, who never wept, had cried bitter tears over the grave. And had said: it is over here, and had fled with his mother and his sister to Switzerland. And now Slobodan had nothing anymore: no possessions, except the walkman, a few tapes, some clothes, no friends, no school. The rest of the family unreachable, maybe dead. On one of the last days he said, and rarely I heard someone express his pain and despair so intensively: ‘You know . . . I am so angry! . . . but I don’t want to fight.’

And thus Slobodan, the seventeen year old boy with the same first name as Milosevic, there on that sunny autumn morning in Switzerland, spoke the message that Jesus taught us twothousand years ago. He doesn’t want to fight. And you know what I think? He will succeed. He already was struggling to refind and develop his inner strength. He will radiate out peace. And like Slobodan I met many: men and women, young and old, Serbs and Croatians, Russians and Americans, Palestines and Israelis, Dutch and Germans, English and Irish and Irish – people with rage, yes, but without hate. That’s why there is hope, notwithstanding Bosnia, Kosovo, Eastern Timor (and nowadays Syria). The seed of love is sown.

I am sure that today as well, amidst the terrible war atrocities, there are young people who don’t want to fight. That’s why Syrian refugees deserve our support, so that these guys can survive. Let’s be generous and pray for them.