Categoriearchief: Politiek

Ze zoeken het maar uit

“Op de politieke landkaart die Van Raak (kamerlid voor de SP) schetste ontbrak de PvdA; zonder twijfel een pesterijtje van de socialist. Maar terwijl zijn partij nu akkoord gaat met de verkoop van Amsterdamse grond, was het in 2006 de PvdA wethouder Asscher die in een bikkelhard gevecht met de liberale minister Zalm voorkwam dat Schiphol werd geprivatiseerd.” (Hans Goslinga in Trouw).

In brede lagen van de bevolking wordt de politiek beschouwd als iets waar je je maar beter niet mee kan bemoeien. Of je gaat de individualistische toer op (ik kom op voor mijn eigen belang, en dat doe ik wel op mijn manier), of, bij hen die een betere maatschappij wel degelijk ter harte gaat, een houding: dat streef ik wel buiten de politiek na. Dat is, tot mijn teleurstelling, ook de mening van vrijwel alle leden in mijn geliefde Hart Sutra Club. Maar intussen bepaalt de politiek wel de context, het kader waarbinnen we kunnen werken, zoals uit bovenstaand citaat moge blijken.

In de Hart Sutra Club hield een van de leden afgelopen vrijdag een voordracht over de kololoniale geschiedenis van Indië (Indonesië). Met name vertelde hij over de Bersiap (de slachting onder (Indische en Europese) Nederlanders in de periode 1945/46, waarbij ergens tussen de 5000 en de 35.000 mensen gedood werden, en de politionele acties in 1947 en 1948. Bij deze laatste actie waren 100.000 KNIL- (Koninklijk Nederlands-Indische Leger) militairen betrokken, waarvan er 5000 omkwamen. Aan Indonesische zijde vielen er 150.000 doden, niet alleen door het KNIL overigens, maar ook door de hand van Indonesische vrijheidsstrijders.

De presentator van deze voordrachten in de HSC sprak er zijn verbazing over uit dat we dat al deze gebeurtenissen in Nederland nauwelijks beroering wekten, afgezien van af en toe van wat debatten in de 2e kamer. En heden ten dage zijn we geneigd de politiek aansprakelijk te stellen voor wat er toen allemaal gebeurd is. Maar hij stelde: wij zijn allemaal aansprakelijk, doordat we dat hebben laten gebeuren.

Ik vind dat gemakkelijk gezegd, als je aan deze uitspraak geen consequenties verbindt voor de dag van vandaag. Ook nu laten we van alles gebeuren: de voorzetting van het neoliberale beleid, waardoor de verschillen tussen rijk en arm steeds groter worden, de werkloosheid astronomische vormen aanneemt, de ‘commons’ (gemeenschappelijke goederen, waaronder grond) verder verkwanseld worden en de volgende schuldencrisis er al weer aankomt. En een energie- en klimaat-nonbeleid, waardoor onze kinderen en kindskinderen straks in een ernstig aangetaste wereld moeten leven. Enzovoorts en zo verder. De politiek zet de context, en wij laten het gebeuren. Ik ook.

Helaas kan de wereld niet zonder een politieke organisatie. Maar het zou geen organisatie hoeven te zijn die gebaseerd is op deelbelangen en machtsstrijd. Het zou een organisatie kunnen zijn die gebaseerd is op samenwerking. Misschien is het goed als we er eens over nadenken hoe die organisatie eruit zou moeten zien, daar dan met anderen over te praten, en ons er voor in te zetten dat die organisatie er ook komt. Dat lijkt me beter dan ons zonder meer af te wenden van de politiek.

Mijn bureau opruimen voor de vakantie.

Geef een reactie

In dit laatste blog voor mijn vakantie wil ik nog wat zaken afhandelen die al een tijdje op mijn bureau liggen. Daarmee is deze blog wel wat aan de lange kant geworden, maar u hoeft het natuurlijk niet allemaal te lezen.

In de eerste plaats staat er in Letter en Geest, de bijlage van Trouw, van 10 mei een bizar artikel van Jaffe Vink, als een soort voorpublicatie van zijn te verschijnen boek: ‘Wie is er bang voor de vooruitgang’. In dit artikel wordt het rapport van de Club van Rome, ‘Grenzen aan de Groei’, uit 1972 afgekraakt, en worden de reacties hierop in politiek en samenleving als overdreven, ja zelfs hysterisch afgedaan. Uit het artikel blijkt overduidelijk dat de heer Vink het rapport niet heeft begrepen. Dat komt ervan als ondeskundigen zich met ingewikkelde materies gaan bezig houden zonder de moeite te nemen zich er echt in te verdiepen. De strekking van het artikel is dat we ons overdreven zorgen maken over de toekomst, en als zodanig past het
Vervolgens word ik wat moe van het optimisme in bladen als P+ en De Optimist (de opvolger van Ode, bijlage van NRC/Handelsblad van 10 mei). Deze bladen staan vol met duurzame oplossingen die de wereld zullen redden. Quod non. Daarmee is niets gezegd ten nadele van de projecten en producten die in die bladen gepresenteerd worden. In tegendeel, meestal zijn het uiterst zinnige projecten, die een bijdrage kunnen leveren tot de noodzakelijke transitie waarvoor we staan. Maar ook niet meer dan dat. Alle zogenaamde ‘cradle to cradle’ projecten bijvoorbeeld geven vaak wel aan hoe grondstoffen hergebruikt kunnen worden, maar geven voorshands geen oplossing voor het energiegebruik dat daar voor nodig is. Gemakshalve gaan ze er meestal van uit dat de benodigde energie uiteindelijk wel duurzaam zal worden opgewekt. Maar daar zijn we nog lang niet , en dat zal ook nog wel even duren (alleen enkele kleinschalige projecten kunnen ook in dit opzicht de toets der kritiek doorstaan). Waar ik zo moe van word is van de overspannen verwachting dat het heil van onze toekomstige wereld door dit soort ondernemingen binnen handbereik ligt. Maar daarvoor is echt nog wel wat anders nodig. Wat nodig is, is een totale “Umwertung aller Werte’, gebaseerd op solidariteit met onze minder bevoordeelde medemens en toekomstige generaties. Daaruit zal dan hopelijk een revolutionaire, structurele verandering van ons economische stelsel voortvloeien. Dat daarbij ons huidige niveau van welvaart gehandhaafd zal kunnen worden lijkt me uitgesloten. Dat lijkt me een illusie die ook in de milieubeweging en in links-politieke hoek nog wel eens gekoesterd wordt.artikel uitstekend in de trend om de klimaatverandering en de waarschijnlijk desastreuze gevolgen daarvan te betwijfelen (Zie ‘De Twijfelbrigade’ van Jan Paul van Soest). Als zijn hele boek dit niveau heeft, moeten we er niet veel goeds van verwachten. Wat bezielt de krantenredacties toch om dit soort artikelen te plaatsen, in dit geval de redactie van Letter en Geest, die in 2006 al tot de conclusie was genomen dat de heer Vink niet helemaal in het redactiebeleid van Trouw paste, om het maar gematigd uit te drukken.

Overigens stond er in datzelfde nummer van De Optimist wel een heel leuk stuk over Masterpeace, waarin we konden zien hoe in verschillende deelprojecten in landen over de hele wereld dapper gestreden wordt tegen racisme en voor vrede. Hier is de link naar het artikel: 0514NRC Masterpeace

En dan iets over de meer korte termijn. Zoals Marike Stellinga schrijft in NRC/Handelsblad (10 mei) is de eurocrisis niet voorbij, zoals de heer Dijsselbloem stelt. Dat kan ook helemaal niet omdat er een structurele werkloosheid is die niet kan worden opgelost door meer economische groei volgens het neoliberale model. En dat is het enige model dat Europa kent en hanteert. Groei volgens dit model is echter nog lang niet duurzaam, en draagt dus bij tot het klimaatprobleem. We weten gewoon niet hoe we het werkloosheidsprobleem kunnen aanpakken, en tegelijkertijd de transitie kunnen maken naar een duurzame economie.

Zou het kunnen zijn dat de weerstand tegen ‘Europa’ mede veroorzaakt wordt doordat onze ‘leiders’ consequent weigeren de werkelijkheid onder ogen te zien zoals die is? Of zou het komen doordat de Unie, uitgaand van de neoliberale ideologie, dus van het primaat van de markt met weinig overheidsingrijpen, tegelijkertijd een enorme regelzucht ten toon spreidt?

Ik hoor van alle kanten dat de aanstaande Europaverkiezingen in wezen een keuze tussen voor of tegen tegen ‘Europa’ zijn. Maar dat gaat het natuurlijk helemaal niet over. Mijns inziens is de werkelijke keuze die tussen een neoliberaal. superkapitalistich Europa, en een Europa dat gaat voor het beschermen van onze ‘commons’, onze gemeenschappelijke waarden en natuurlijke hulpbronnen, met een noodzakelijke rol van de nationale en Europese overheid. Als je het zo bekijkt is de keuze niet moeilijk: de partijen zijn betrekkelijk eenvoudig te rangschikken van superkapitalistisch aan de ene kant, via gematigd liberaal tot een duurzame economie aan de andere kant. Moet je natuurlijk wel even weten met wie die partijen in het Europees parlement een fractie vormen. (D66, bijvoorbeeld, zit in de fractie van de liberalen; een stem op D66 is dus gelijk aan een stem op de VVD).

Voor wat mij persoonlijk betreft – ik neem even drie weken vakantie van mijn eigen gepieker. Ik hoop wel dat het in Kroatië, waar ik naar toe ga, dan wat mooier weer is dan vorige week. Toen was het daar koud en nat, terwijl het hier warm was en de zon scheen. Ik ontmoet u over drie weken weer – wordt vervolgd.

En de schoonmakers, zij staken voort. . .

Geef een reactie

De schoonmakers staken. Voor hoger loon en betere arbeidsomstandigheden. Daar hebben wij niets mee te maken, zeggen de opdrachtgevers, want de arbeidsvoorwaarden worden door de werkgevers vastgesteld. Maar wij kunnen niet aan de eisen van de werknemers voldoen, zeggen de werkgevers, want volgens de Europese aanbestedingsregels moet het werk gegund worden aan de aanbieder met de laagste prijs. Zouden wij meer willen betalen en gunstigere arbeidsvoorwaarden willen invoeren, dan moeten wij hogere offertes uitbrengen, en dan verliezen we de aanbestedingen en hebben wij – en de werknemers – helemaal geen werk meer. Daar kunnen we niets aan doen, zeggen de opdrachtgevers, want de Europese regels schrijven voor dat we het werk moeten gunnen aan het bedrijf met de laagste bieding. Het is allemaal de schuld van ‘Europa’. Daar kunnen we niets aan doen zegt de Europese commissie, want het is de Raad van Ministers die de beslissingen neemt. Maar wij kunnen er ook niets aandoen, zeggen de ministers, want wij voeren gewoon het beleid van de nationale parlementen uit. Die hebben gekozen voor een terughoudende overheid, en de markt die zijn werk moet doen.*) En de parlementariërs zeggen: wij kunnen er ook niets aandoen, want wij voeren naar eer en geweten de keuzes van de kiezers uit. Dat zijn wij, maar wij kunnen er ook niets aan doen, behalve wat vaker de troep achter onze kont opruimen.

En de schoonmakers, zij staken voort. . .

*) Voor Nederland klopt dat in elk geval. Het is begonnen met de paarse kabinetten, geleid door VVD, PvdA en D’66, en voortgezet door de kabinetten Balkenende, waar steeds het CDA en de VVD, of soms de PvdA deel van uit maakten.

Waarom zijn de bananen recht?

Geef een reactie

In NRC/Handelsblad van 3 mei stond een ‘must read’ over Europa, maar omdat dit artikel voor niet-abonnee’s niet zo makkelijk toegankelijk is geef ik hier een samenvatting.

Zeven mythes over de EU

1. De Europese begroting is erg hoog.

De Europese begroting is 1,12 % van alle nationale begrotingen samen. 94 % van dat bedrag vloeit overigens terug naar de lidstaten. De EU kost dus slechts 7 promille van de nationale begrotingen.

2. De Europese administratie is topzwaar en ambtenaren verdienen veel.

Bij de EU werken 32.000 ambtenaren, onder wie honderden tolken en vertalers. Bij de Nederlandse rijksoverheid werken er 120.000. De Europese ambtenaren verdienen gemiddeld iets meer dan hun Nederlandse collega’s, maar minder dan hun Scandinavische en Italiaanse collega’s. Derhalve heeft de commissie moeite om deskundige medewerkers uit die landen te rekruteren.

3. Nederland betaalt meer aan de EU dan andere landen

Dat klopt, maar Nederland profiteert als handelsnatie ook (veel) meer. Dat zie je niet in de begroting terug. Bovendien gaan de Nederlandse bijdragen naar de armste landen, die lang niet allemaal een puinhoop van hun economie hebben gemaakt. Maar aan het solidariteitsprincipe, een van de grondslagen van de EU, worden Nederlanders niet graag herinnerd.

4. Europa is ondemocratisch, alles wordt door niet-gekozen bureaucraten beslist.

Bijna alle besluiten in Europa worden door nationale ministers of regeringsleiders genomen, en zijn voorbereid door nationale ambtenaren. Deze ministers worden gecontroleerd door hun nationale parlementen.

5. Kleine landen hebben weinig te zeggen in Europa

Grote landen als Duitsland hebben meer europarlementariërs en de stem van hun ministers telt zwaarder als over heikele kwesties met gekwalificeerde meerderheid moeten worden beslist. Toch weegt Duitsland met vijfmaal zoveel inwoners als Nederland, maar ruim tweemaal zo zwaar. Dit is expres gedaan, om te voorkomen dat de groten de kleintjes overrulen. Op het gebied van de euro of buitenlandse politiek heeft een Nederlandse minister hetzelfde veto als een Fransman of Fin. Bij de Europese Commissie hebben alle 28 eurocommissarissen één stem. Bij de Europese Centrale Bank heeft de Duitse centrale bankgouverneur (tot zijn frustratie) evenveel te vertellen als die van Cyprus. Het Europese, communautaire systeem beschermt dus kleine landjes.

6. Sinds de euro is alles duurder

Dit misverstand achtervolgt de euro vanaf de eerste dag (virtueel in 1999, munten en biljetten in 2002). Het enige dat aantoonbaar duurder werd door de introductie van de euro, is de horeca. Caféhouders hebben de prijzen bij het omzetten flink naar boven afgerond. Olie was een poos duur, maar dat kwam niet door de euro. Ook prijzen van openbaar vervoer en andere dienstverlening zijn gestegen, maar dat gebeurde buiten de eurozone ook. Veel dingen binnen de eurozone zijn afgelopen jaren goedkoper geworden, zoals telefoneren. Een Belgisch tv-team dat in 2001 en 2005 bij drie supermarkten dezelfde spullen kocht, was bij twee van de drie winkels goedkoper uit.

7. Bemoeizuchtig Europa regelt idiote details, zoals de kromming van bananen

Veel verhalen over Brusselse bemoeizucht kloppen niet, en zijn bedacht door Britse kranten. Voorbeeld: ‘EU verbiedt kromme bananen’. Dat klopt niet. Er is wel een regel gemaakt, op aanvraag van producenten en consumenten, dat kromme bananen niet met het label ‘extra’ mogen worden verkocht. Kennelijk eten mensen liever rechte bananen. De hoofdreden voor Europese regels is vrijwel altijd marktverstoring, niet ‘bemoeizucht in Brussel’. Brussel probeert regels te verminderen, maar lidstaten blokkeren dat vaak om hun bedrijven te beschermen.

Wie het hele artikel wil lezen: klik hier: 7 Mythes over Europa

Als u op 22 mei gaat stemmen is het misschien goed deze informatie in het achterhoofd te houden. Overigens kunt u ook nog met iets anders rekening houden als het milieu en de klimaatverandering u ter harte gaan. Volgens Milieudefensie kunnen maar vier partijen op dat terrein de toets der kritiek doorstaan: D’66, GroenLinks, PvdD en SP.

Hoe lang zal deze ongein nog doorgaan?

1 reactie

Heden verzond ik de volgende brief aan het dagblad Trouw:

Nu dacht ik toch dat de VVD na de blunders van mevrouw Nepperus over de klimaatproblematiek toch wel enigszins bij zinnen was gekomen. Niet dus. In Trouw van jongstleden Woensdag debiteert de heer Remco Dijkstra (kamerlid voor de VVD) de volgende onwaarheden over de klimaatproblematiek:

1. De afgelopen 16 jaar heeft een pauze in de temperatuurstijging plaats gevonden. Niet dus. De warmte is echter gaan zitten in de oceanen in plaats van de atmosfeer – voor het uiteindelijk effect maakt dat weinig verschil

2. In het IPCC krijgen onheilsprofeten alle ruimte en is er weinig plek voor kritische, klimaatsceptische geluiden. Onjuist. Deze opmerking miskent de werking van het IPCC als wetenschappelijk organisatie. Het IPCC is op zoek naar de waarheid, men werkt net als elke andere wetenschappelijke organisatie met een continue peer review, hetgeen betekent dat alle resultaten van onderzoek steeds weer opnieuw kritisch tegen het licht worden gehouden.

3. Wetenschappers die zich zorgen maken over het klimaat maken meer kans om gevraagd te worden in het IPCC dan anderen. Onjuist. Het IPCC selecteert uitsluitend wetenschappers op basis van wetenschappelijke deskundigheid. Overigens loopt die selectie via de deelnemende landen, waaronder Nederland.

4. Het is voor de geïnteresseerde en kritische lezer haast onmogelijk om alleen al de politieke samenvatting door te spitten. Tja, het kost een paar uurtjes, maar dan weet je ook echt meer dan genoeg. Bovendien is er sinds een paar weken een prima boek hierover, De Twijfelbrigade, van Jan Paul van Soest. (Hierover verscheen op 18 april in Trouw een uitvoerige bespreking).

Er staat echt nog veel meer onzin in deze column van de heer Dijkstra, maar het bovenstaande moge volstaan. Er rijzen wel een paar vragen:

1 Wat motiveert de heer Dijkstra om al deze onzin te debiteren? Gelooft hij het zelf (en dan heeft hij kennelijk zelf niet de moeite genomen zich echt op de hoogte te stellen, of zijn eigen beeldvorming en de gronden waarop die berust te onderzoeken), of streeft hij een specifiek belang na?

2. Welke eisen stelt de VVD (en andere partijen) aan de deskundigheid van hun woordvoerders? Hoe moet het met mijn vertrouwen in de politiek als er zo evident onwaarheid wordt verkondigd?

Erik van Praag

De behoefte aan ontkenning.

Geef een reactie

Het boek ‘De Twijfelbrigade’ van Jan Paul van Soest is uit. Een meesterwerk en een ‘must read’ voor iedereen die zich betrokken voelt bij wat er in onze samenleving gebeurt. Kort gezegd: hij analyseert diepgaand, en gebaseerd op uitgebreide studie, hoe systematisch alle wetenschappelijke kennis die we hebben over de opwarming van de aarde en alle mogelijke gevolgen daarvan, in twijfel wordt getrokken en soms domweg ontkend. De Twijfelindustrie – de georganiseerde twijfel, gebaseerd op een bepaalde ideologie en gevestigde belangen – kan daarom zo bijzonder succesvol zijn, omdat er een markt voor is: we hebben er allemaal behoefte aan.

In zijn analyse beperkt Jan Paul zich niet tot de controverses rondom de opwarming van de aarde. Hij laat zien dat er in onze samenleving in toenemende mate een culturele kloof ontstaan is tussen een hiërarchisch-individualistische oriëntatie aan de ene kant, en een egalitair-communautaire oriëntatie aan de andere kant. De eerste groep is voor het primaat van de individuele belangen, voor absolute vrijheid van het individu, voor een volledig vrije markt met minimaal overheidsingrijpen, en wordt onderbouwd door zowel een neoliberale ideologie als godsdienstige dogmatiek. De andere oriëntatie gaat voor gemeenschappelijke belangen en voor een bescherming door de overheid van dat wat ons dierbaar is. Onder democratische controle, dat wel.

In de Verenigde Staten doordrenkt deze tegenstelling ieder maatschappelijk en politiek debat, of het nu over buitenlands beleid, wapenbezit, gezondheidszorg, de overheidsfinanciën of klimaatverandering gaat. Het maakt iedere redelijke besluitvorming bijna onmogelijk. De scheidslijn valt grofweg samen met de politieke verdeeldheid: de Republikeinen en de Tea Party aan de ene kant, en de Democraten en ongebonden ‘liberals’ aan de andere kant. In Nederland, waar naar men zegt alles altijd tien tot vijftien jaar later gebeurt, gaat het ook hard die kant op.

De behoefte aan ontkenning van de realiteit van de opwarming bestaat vooral bij de eerste, individueel gerichte groep. Immers als zij de uitkomsten van het wetenschappelijk onderzoek als waar zouden accepteren, dan komt hun hele wereldbeeld – over hoe de wereld in elkaar zit en over wat goed is om te doen en te laten – in gevaar. Deze mogelijkheid roept een onzekerheid op, die een goede voedingsbodem vormt voor de ontkenningsindustrie.

Ik denk dat Jan Paul hier een diepere angst over het hoofd ziet, die wel zichtbaar wordt als hij het over zijn eigen angsten heeft op pagina 259. Als de uitkomsten van het wetenschappelijk onderzoek waar zouden zijn, dan is vrijwel alles wat ons dierbaar is in groot gevaar: veiligheid, voedselzekerheid, vrede, de natuur en zelfs de steden zoals wij die kennen, ons hele maatschappelijke bestel en het voorbestaan van de mensheid (in de huidige omvang) zelf. Dat roept nog een veel diepere angst op dan de angst dat we ons wereldbeeld moeten opgeven; een angst die ook onder veel meer mensen leeft, bewust of onbewust. Ik denk bij vrijwel iedereen – in elk geval bij Jan Paul en mij. Geen wonder dat we het niet willen weten.

Er is maar een remedie om onze angst hanteerbaar te maken: blijven kijken, de werkelijkheid blijven onder ogen zien, hoe bedreigend die ook is. Dan zullen we op den duur de hoop, de kracht en de veerkracht ontwikkelen om met die angst te leven, een goed leven te hebben en te doen wat ons harte en onze handen te doen vinden. Met deze boodschap eindigt het boek van Jan Paul, en ik ben het van harte met hem eens.

Wat nu?

Geef een reactie

De onderhandelingen tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit zijn mislukt. Dat mag geen verrassing heten voor hen die de geschiedenis van de afgelopen 55 jaar hebben bestudeerd en gevolgd. Met name sinds 1967 is het altijd de Israëlische regering geweest die elke kans op een voor beide partijen aanvaardbare uitkomst de grond in heeft geboord. En wat de laatste onderhandelingen betreft: het werd al duidelijk dat ze zouden mislukken op 1 april, toen de Israëlische regering besloot een eerdere afspraak, namelijk het vrijlaten van 26 Palestijnse gevangenen, niet na te komen, en tegelijkertijd, eveneens tegen de afspraken in, aankondigde 700 nieuwe woningen te bouwen in de nederzettingen op de Westoever. Als reactie hebben de Palestijnen toen de toetreding aangevraagd tot een aantal internationale verdragen. Het is echter duidelijk dat de Israëliers de eerste stap hadden gezet om de zaak te saboteren. Dat is toen ook expliciet gesteld door de leider van de onderhandelingen, de Amerikaanse minister Kerry. (Dit is overigens bij mijn weten de eerste keer dat de Amerikanen de Israëlische positie niet meer indekten!).

Het is voor mij volstrekt duidelijk dat de Israëlische regering, die gesteund wordt door een meerderheid in het parlement, geen vrede wil, althans niet een vrede die ook recht doet aan de Palestijnse positie. Dit is wat mij betreft niet zozeer een mening, maar een op feiten gestoelde waarneming. Maar met zulke uitspraken moet je oppassen in dit land. Voor je het weet heb je een haatcampagne aan je broek, zoals ik van nabij heb mogen meemaken ten aanzien van de heer Van Agt, die zich eveneens beperkt tot op feiten gestoelde waarnemingen (namelijk dat Israël bij herhaling het internationale recht schendt, en daarin gesteund wordt door de Westerse mogendheden). Dat was voldoende om hem te beschuldigen van antisemitisme, racisme, en haat zaaien. Je kunt die katholieken immers nooit vertrouwen? Wie zaaien er dan eigenlijk haat, vraag ik me af.

Dit doet me denken aan wat er gebeurt in de ‘discussie’ over de opwarming van de Aarde. Reeds in 2008 was het wel duidelijk dat de Aarde opwarmt met alle vreselijke gevolgen van dien, en dat heb ik dan ook openlijk verkondigt, onder andere samen met Jan Paul van Soest en Judy McAllister in ons boek : De Aarde heeft koorts. Ook dat was een waarneming, geen mening. Maar omdat Jan Paul van Soest op dit terrein meer aan de weg timmert, heeft hij alle haat, bedreigingen en hoon over zich heen gekregen. Ikzelf sta in beide kwesties, die in dit blok aan de orde komen, nog steeds betrekkelijk in de luwte.

Er is nog een parallel tussen de klimaatkwestie en de Israëlisch-Palestijnse kwestie. En dat is dat het debat meer beheerst wordt door ideologie dan door feiten. Daarover schrijft Jan Paul van Soest een duidelijk verhaal in zijn nieuwste boek de Twijfelbrigade, waarover een volgende keer meer.

Even terug naar de Israëlisch-Palestijnse kwestie: ik zie twee mogelijke scenario’s’, zoals ik al eerde heb geschetst in mijn boek ‘ Voor niets gaat de zon op. 1. De ontwikkeling van Israël tot een racistische staat, die de Westoever zal inlijven en de Palestijnse ‘minderheid’ zal onderdrukken. Dan gaat het de kant van het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime op, en zal uiteindelijk internationale druk leiden tot het einde van Israël als Joodse staat. 2. Of wel we gaan een lange tijd van terrorisme tegemoet, waarbij de extremistische elementen uiteindelijk de strijd tegen Israël zullen gaan usurperen, en dan zal de staat Israël ten onder gaan in chaos en terreur, zoiets als Syrië nu.

Beide scenario’s zijn weinig aantrekkelijk. Er is slechts een zeer kleine kans op een uitweg in een derde scenario, namelijk als de Westerse mogendheden eindelijk, na meer dan 35 jaar, Israël tot de orde roepen via duidelijke uitspraken en resoluties, sancties en boycots. Ik verwacht niet dat dit zal gebeuren, maar je kan nooit weten. Voor ons burgers rest er weinig anders dan intussen onze eigen bevooroordeeldheid onder ogen te zien en zo objectief mogelijk te blijven kijken, en pas daarna tot een oordeel te komen. Geen ‘judgement’ maar een ‘discernment’. Geen moreel oordeel, maar een inzicht. En daarover dan onze mond open te doen.

Vrolijk Pasen?

Geef een reactie

Aan het einde van deze ‘stille’ week, het einde van de lijdenstijd, waarin het hele land werd ondergedompeld is in het passieverhaal, al dan niet volgens Bach, wil ik een paar feiten voor u op en rijtje zetten.

Dezer dagen is het boek van de Franse econoom Thomas Piketty, Le capital du XXIe siècle, uitgekomen. Dit boek is qua belang al vergeleken met het werk van Marx, Adam Smith, Stuart Mill en anderen, en heeft een ware hype veroorzaakt in economenland, die zich langzamerhand uitbreidt tot de wereld van de media, en naar ik vermoed uiteindelijk tot de politiek en het grote publiek. Binnen enkele weken of maanden zult u de essentie van wat daarin staat allemaal hebben vernomen, maar voor wie dat nu nog niet het geval is vat ik het hier in een paar regels samen (wel apart voor een boek van 700 pagina’s). Hij stelt, gebaseerd op gedegen wetenschappelijk onderzoek, dat de 1 % rijkste mensen van de wereld steeds rijker worden, zowel absoluut als relatief, en dat dit een natuurlijk resultaat is van het kapitalisme, zolang de groei van de economie lager is dan het rendement dat je op kapitaal kunt maken. Dat nu was de laatste twee honderd jaar het geval, met alleen een uitzondering voor de periode 1910-1950. De groei van de economie over die jaren was gemiddeld 1,5 %, het rendement dat je op je vermogen kon maken in die periode was gemiddeld 4,5 à 5 %. Alleen in de periode 1910-1950 was dat niet het geval, ten gevolge van de beide wereldoorlogen, de grote depressie en de daarop volgende periode van weropbouw. Maar sinds 1980 gaat het weer hard. Het effect hiervan is op den duur een ontwrichting van de economie, de democratie en van de samenleving als geheel, omdat het draagvlak voor die samenleving bij de bevolking komt te ontbreken. Dat is feit 1.

Feit 2. Er is een giga vraag naar hoogrentende beleggingen, waarop je meer rente kunt krijgen dan de 2 tot 3 % op relatief veilige obligaties. En waar een vraag is ontstaat een aanbod. Landen met uiterst wankele economieën (en besturen) zien hun kans schoon en schrijven staatsleningen uit voor 5 % of meer. De uitgifte van junk bonds (die nu high yield bonds heten), en andere bedenkelijke leningen zoals destijds de subprime hypotheken, staat al weer op het niveau van 2008, waardoor toen – weet u nog? – de crisis is begonnen. En ook nu staan de aandelenmarkten weer sky high, in geen verhouding tot de werkelijke bedrijfsvooruitzichten. Dat is feit 2.

Nog steeds blijkt de wereld niet in staat in tempo over te schakelen op een duurzame productie en op het gebruik van duurzame energie opdat de opwarming van de aarde beperkt zou kunnen blijven tot 2˚ temperatuurstijging. Wat is bijvoorbeeld is het HET antwoord op de afhankelijkheid van Russisch gas? Afhankelijkheid van Amerikaans schaliegas, en als het moet van kolen. Natuurlijk willen we omschakelen op duurzame energie, maar ik weet maar één land dat werkelijk op koers ligt: Duitsland, en zelfs dat land zal nog lang afhankelijk blijven van stroom opgewekt door bruinkool (ook al omdat ze hun kerncentrales gaan sluiten). Dat is feit 3.

Voor al deze problemen zijn geen oplossingen mogelijk, maar wel maatregelen in de goede richting . Daarvoor is echter vergaande internationale samenwerking een voorwaarde. Maar 7 van de tien Nederlanders, en ruim de helft van de Europenanen wil de macht van Europa terugdringen, of zelfs helemaal uit de EU stappen. Dat is feit 4.

De lijdensweek staat in het teken van de kruisiging van Jezus, die de liefde predikte zonder aanzien des persoons. Heeft u het volk in de Matthäus Passion ook horen roepen: kruisigt hem? Doet u dat niet denken aan: “minder, minder”, of aan het geweld in Syrië of de Oekraïne, dat evenals in het lijdensverhaal door ‘leiders’ wordt aangewakkerd? Mij in elk geval wel. En zoals uit bovenstaande opsomming van feiten, waaraan ik er moeiteloos nog enige toe zou kunnen voegen, blijkt, zijn we nu bezig onszelf te kruisigen. Weliswaar niet zo abrupt als we Jezus kruisigden, maar we werken wel degelijk aan een langzame dood van veel wat ons lief is. Maar het Paasverhaal leert ons ook nog iets anders, namelijk dat het leven – ook het menselijk leven? -, en daarmee de liefde sterker is dan de dood. Ik ben benieuwd hoe dat in de komende maanden en jaren uit gaat pakken. Vanzelf zal het niet gaan, ik denk dat het Paasverhaal voor ons allen een opdracht tot bezinning en handelen inhoudt. Ik wens u een vrolijk Pasen.

Europa en de verkrachting van de rechtsstaat in Hongarije.

1 reactie

In de Groene Amsterdammer van 3 april j.l staat een artikel van Andreas Buck over de verkrachting van rechtsstaat en democratie in Hongarije door premier Viktor Orban, met steun van zijn partij Fidesz in het parlement. Dat deze parlementsleden zichzelf daarmee buiten spel zetten schijnt hen niet te deren (of ze worden zodanig geïntimideerd dat ze doen alsof ze hiermee instemmen).

Als ook maar de helft waar is van wat Buck schrijft – verifieerbare feiten, geen mening – kun je wat betreft Hongarije niet meer van een democratie en een rechtsstaat spreken. Het is aanzienlijk erger dan wat Erdogan in Turkije doet. In feite is al sprake van een volledige dictatuur. Voor de afschuwelijkheden die er in die dictatuur plaats vinden leze men het artikel: https://www.groene.nl/artikel/buslijn-verlangen.

Hongarije is lid van de Europese Unie. Zoals u weet – of misschien ook niet – hebben de lidstaten van de Europese Unie zich verplicht het Europees handvest na te leven. – Terzijde: het kostte me veel moeite dit handvest te vinden op de website van de EU. De website vloeit over van informatie, maar over de meest essentiële bestaansgrond van de Unie is nauwelijks iets te vinden. Wat ik trouwens helemaal niet heb kunnen vinden is welke sancties de EU ter beschikking staan tegen een staat die dit handvest aan zijn laars lapt. – De grondslag van dit handvest is de democratie en de rechtsstaat. Deze grondslag wordt door Hongarije met voeten getreden. Maar tot meer dan enig gemiezemauw in de marge door de Europese Commissie is het tot dusverre niet gekomen.

Sophie in te Veld, Bas Eickhout, Hans van Baalen, Paul Tang, waar blijven jullie? Doe wat, want anders weet ik niet meer waarom ik op 21 mei zou moeten stemmen. Het kan toch niet zo zijn dat de EU er alleen maar is om het financiële systeem en daarmee het neolliberalisme aan zijn overleving te helpen?

Waarin een klein land klein kan zijn. En groot: lokaliteit.

Geef een reactie

Het nieuwe IPCC rapport is uit. Gedetailleerder, transparanter en en duidelijker dan ooit. Met scenario’s over de gevolgen van diverse niveau’s van opwarming. Met instemming van 98 % van de betrokken wetenschappers, en onderschreven door 115 landen. Er dient weer veel werk verzet te worden door de twijfelindustrie om dit weer allemaal te weerleggen.

Overigens is dit alles al op goede gronden voorspeld in ons boek ‘De Aarde heeft koorts’ (van Jan Paul van Soest, Judy McAllister en mezelf) in 2008. We hadden daar maar twee hoofdstukken voor nodig. De hele rest van het boek gaat over hoe we daar wat aan zouden kunnen doen (en dat was niet: meer spaarlampen kopen!). Een goed boek, al zeg ik het zelf, maar slecht verkocht.

En waar zijn onze politici mee bezig? Die zijn aan het hakketakken over belastingverlaging en hoe een begrotingsmeevaller verdeeld kan worden over een aantal miniprojectjes in de zorg. Kortom met het verhogen van de consumptie. Wat kan ik verlangen naar een land dat geregeerd wordt door een regering met visie.

Waar is Obama mee bezig? Ons aan te sporen meer schaliegas te gaan winnen. En meer geld uit te geven aan defensie. Dat is pas een man met visie!

En wij, waar zijn wij mee bezig? Met business as usual. Mocht u het anders willen: lees om te beginnen het eerder genoemde boek (de Engelse versie, Earth Fever is nog verkrijgbaar), of mijn latere boek: Voor niets gaat de zon op – blauwdruk voor een waardige wereld.

Ik zag trouwens een interessant artikel (van Benjamin Barber in de De Groene Amsterdammer van 20 maart)) dat stelde dat de democratie van de toekomst zich niet gaat ontwikkelen via de natiestaat, en ook niet via boven-nationale organen, maar via de (grote) steden in de wereld. Niet alleen dat die de grote wereldproblemen aan den lijve voelen en daarom daar ook maatregelen voor gaan nemen, maar ook omdat die informeel globaal gaan samenwerken en zodoende de belemmerende werking van de nationale soevereiniteit ontwijken. “Glokaliteit versterkt het lokale burgerschap en laat daar het mondiale burgerschap op paardje rijden”. Daar zou ook de mentaliteitsverandering op het gebied van duurzaamheid vandaan kunnen komen. Een hoopvol perspectief.