Categoriearchief: Spiritualiteit

Het feest van het Licht.

Ik had u een vrolijk blog beloofd voor de Kerst. Maar wat is vrolijk? Denken we daarbij aan oppervlakkig plezier en entertainment, of mikken we op de diepe vreugde van het Licht?

Kerstmis schijnt het feest te zijn van de terugkeer (of, in Christelijke termen: de komst) van het licht, maar wat is licht? In de oude natuurgodsdiensten werd altijd het zonnewendefeest gevierd, in onze streken het Joelfeest. Daarbij lag het accent op de terugkeer van de zon (fysiek licht). Maar geen zonnewendefeest zonder aandacht voor de duisternis. Niet het negatieve beeld van duisternis dat heden ten dage domineert, maar het beeld van de vruchtbare duisternis, waarin onze intuïtieve en creative krachten zich bevinden. ‘Het zaad roert zich in de aarde’, zoals het Essene Book of Days het poëtisch omschrijft. Dus ook het oude Joelfeest bevatte al een mystieke component.

Tegenwoordig schrijven we aan het licht zelf ook allerlei mystieke eigenschappen toe. Dit zogenaamde Grote Licht openbaart zich in de ‘kleine’ lichten, de plekken waar en de momenten waarin het leven ‘licht’ is: ‘de lente, mimosa, de merel, Mozart, de liefde, de wijn, het oog van vrienden, de dans.’ *) En in de vrijmetselarij zeggen we : in wijsheid, kracht en schoonheid.

Maar wat ìs dan dat Grote of Heldere Licht? Voor pseudo-Dyonysius was het de godheid zelf, maar binnen de Christelijke theologie is het meer een kracht die van God uitgaat: ‘het leven was het licht der mensen’ (Joh. 1:5) en ‘Ik ben het licht der wereld’ (Jezus in Joh. 8:12) en natuurlijk Genesis: ‘Daar zij licht!’ (al kan dat als natuurlijk licht geïnterpreteerd worden). In het boeddhisme, wordt het Licht daarentegen niet aan een Godheid verbonden.

Mensen die een bijna doods ervaring (BDE) hebben doorgemaakt rapporteren dat zij dit Licht daadwerkelijk ervaren hebben. De grote vraag is echter of we dat Licht al gewoon hier en nu kunnen ervaren, bij leven en welzijn. Zij die een BDE hebben doorgemaakt beweren over het algemeen stellig van wel, en ook het Boeddhisme en het Hindoeïsme stellen dat je al hier op aarde samadhi, het nirwana dan wel satori kan bereiken. Er zijn echter maar weinig mensen die dit is gegeven. Zelf ben ik nooit verder gekomen dan een diepe eenheidsbeleving, prachtig en ontroerend, maar geen directe ervaring van licht (die ik overigens wel heb gehad tijden een geleide meditatie – maar dat kan ook een illusie zijn geweest).

Daarom denk dat ik zelf en de meesten van ons het zullen moeten doen met de kleine lichten, waarvan hierboven sprake was. Maar klein hoeft niet te betekenen: gering. Zij vormen de vreugdevolle lichtheid van het bestaan. Mijn kerstwens voor u: een vrolijk en licht kerstfeest!

*) Uit: Han Fortmann, Oosterse Renaissance, waarop dit blog is geïnspireerd.

De twee vloedgolven: vluchtelingen en de zee.

4 reacties

Tot nu toe heb ik me niet uitgelaten over het vluchtelingenvraagstuk. Er wordt zoveel over gezegd en geschreven – wat zou ik er nog aan kunnen toevoegen?

Misschien dit: dat er eigenlijk nauwelijks gesproken wordt over de structurele kant van dit vraagstuk. Het vluchtelingenvraagstuk heeft een paar oorzaken: het bestaan van vele misdadige regimes in de wereld, waar tegen de bevolkingen terecht in opstand komen, welke opstanden dan ontaarden in terrorisme en oorlog, en daarnaast de gruwelijke economische ongelijkheid en armoede in de wereld. En misschien ook nog de ontaarding van verschillende godsdiensten in blikvernauwing en fanatisme. Deze oorzaken hangen overigens onderling samen, en het laat zich aanzien dat deze oorzaken tenminste nog decennia zullen voortduren.

Daarom is het geen oplossing om hier grote aantallen vluchtelingen op te nemen. Het is mooi dat beginselen van humaniteit de ergste nood van het moment wellicht verzachten, maar met een oplossing van het vraagstuk heeft het niets te maken, want er zullen steeds weer nieuwe massale stromen vluchtelingen bijkomen. Ook het principe van ” opvang in de regio” is geen oplossing. Zelfs al zou daar genoeg geld voor beschikbaar komen: je kunt je niet voorstellen dat mensen eindeloos kunnen en willen verblijven in vluchtelingenkampen, zonder dat ze daar weer een zinvol bestaan kunnen opbouwen (net zomin als ze hier eindeloos in opvangcentra kunnen verblijven).

Zoals ik het zie staan we in de komende decennia voor een tweetal gigantische uitdagingen: het scheppen van een vredige, waardige, rechtvaardige en min of meer democratische wereldsamenleving (zodat niemand meer zijn huis en haard hoeft te ontvluchten), en het overleven van de klimaatcrisis (waaronder de zeespiegelstijging). Deze uitdagingen staan ook nog eens diametraal tegenover elkaar in die zin, dat de klimaatverandering zal leiden tot schaarste, waardoor het nog moeilijker zal worden op een fatsoenlijke manier met elkaar om te gaan. Ook vraagt het scheppen van een rechtvaardige samenleving om economische investeringen, hetgeen we in verband met de klimaatcrisis nu juist eigenlijk niet moeten hebben (lang niet alle investeringen kunnen werkelijk groen zijn).

Wat moeten we doen als we voor een of meer problemen eigenlijk geen oplossing weten? De eerste stap is dan dat we het probleem onder ogen moeten zien. Echt onder ogen zien, bekijken in al zijn facetten, zo diep en breed mogelijk, het tot ons laten doordringen, niet wegkijken. Dan ons vervolgens realiseren dat we het probleem niet kunnen oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt, zoals Einstein reeds zei. De enige weg is dan de methodiek van het U-model (Scharmer, Senge): net zolang de vertwijfeling, machteloosheid en wanhoop toelaten tot onze creativiteit vrij komt. Dat proces kunnen we niet alleen doen, we moeten dat samen doen met anderen, anders kunnen we het geestelijk niet aan, en breken we het voortijdig af. Een dergelijk proces vergt tijd en moed (en een goede begeleiding!).

Van politici kun je deze stap niet verwachten. Zij zijn ondergedompeld in de waan van de dag, en zijn niet in een positie om dit aan te gaan. We hebben echter enkele organen in onze samenleving die een dergelijk proces wel zouden kunnen starten. Ik denk daarbij aan het Planbureau voor de Leefomgeving, de Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid of het Sociaal en Cultureel Planbureau. Maar ik denk niet dat deze organen dat zullen doen, als ze daartoe niet worden uitgedaagd.

Ik heb in deze wereld weinig invloed (meer). Maar misschien zijn er anderen (misschien zelfs wel onder mijn lezers) die deze organen direct of indirect wel in beweging kunnen brengen (zoals een klein steentje een steenlawine kan losmaken). En als die organen dagen, weken of maanden in deze processen zouden zijn ondergedompeld (want zolang kan dat wel duren), dan zullen ze misschien de samenleving daarbij gaan betrekken. En dan kunnen er wonderen gebeuren, en kan Nederland weer gidsland worden.

Misschien een volstrekt idiote droom. Echter: naast de fysieke wetten uit de Newtoniaanse natuurkunde kent deze wereld ook een vijftal mystieke wetten, waavan de vijfde wet die is van het ongelimiteerde potentieel. Die wet houdt in dat er geen grenzen zijn aan wat de mensheid kan scheppen. Dat is de creativiteit die kan vrijkomen als we met elkaar de problemen daadwerkelijk tot ons door laten dringen. Ongelimiteerd potentieel . . . een bemoedigende gedachte.

Een stukje vaderlandse geschiedenis (juni-sept. 2015) – deel II.

1 reactie

Vervolg van het blog van gisteren:

Op 20 augustus wordt bekend dat 29 wetenschappers, onder wie 17 klimaatexperts, van mening zijn dat het vonnis van 24 juni goed uitvoerbaar is. Zij adviseren de staat niet in hoger beroep te gaan. Diederik Samson schrijft in een email aan verontruste PvdA-ers dat de uitspraak van de Haagse rechter nog lang niet ver genoeg gaat om de klimaatcrisis te bezweren. ‘We zullen veel meer moeten doen.” (Trouw)

Op 27 augustus laat Herman Philipse, hoogleraar filosofie, zien dat de schatting van zeespiegelstijging van 3 meter die Hansen noemt nog aan de voorzichtige kant is. Zelfs bij 2 graden temperatuurstijging is een zeespiegelstijging van 5-9 meter al mogelijk. De regering, zo zegt hij, is op zoek naar nieuwe ambities. Hier is er een: er naar te streven dat ons land ook in 2100 nog bestaat. (NRC/Handelsblad)

Op 1 september wordt bekend dat het kabinet tegen het rechterlijk vonnis in beroep gaat, maar dat ze het vonnis wel gaan uitvoeren – ze moeten wel; de rechtbank heeft het vonnis uitvoerbaar bij voorraad verklaard, hetgeen betekent dat het hangende eventueel hoger beroep voorshands uitgevoerd moet worden -, zonder nochtans concrete en voor de hand liggende maatregelen aan te kondigen. De argumentatie: uitzoeken of de rechter zich niet op het terrein van de politiek begeeft. Een tweede fossiele mastodont, Frits Bolkestein, gaat eveneens op de stoel van de rechter zitten en en keurt in zijn grote wijsheid het besluit van het kabinet goed. (NRC/Handelsblad)

Op 3 september wordt duidelijk dat er van de uitvoering van het vonnis door het kabinet niets terecht zal komen. Aanvullende maatregelen worden uitgesteld tot 2016. Voor de hand liggende maatregelen (sluiting kolencentrales, verlagen maximumsnelheid) worden daarbij door de VVD uitgesloten. Een rapport van het gezaghebbende Planbureau voor de Leefomgeving en het Energiecentrum Nederland wordt door het kamerlid Dijkstra van de VVD afgedaan als prutswerkje. Tegen een dergelijke arrogantie zal staatsecretaris Mansvelt niet zijn opgewassen, neem ik aan. (Trouw)

Tot zover deze beknopte geschiedenis van de zomer van 2015, die de geschiedschrijving zal ingaan als de geschiedenis van de laatste gemiste kansen. Ik concludeer hieruit het volgende: 1. De PvdA is in dit kabinet niet opgewassen tegen de VVD, 2. Het is lang niet zeker dat dit land de 22e eeuw zal halen (dat komt natuurlijk niet alleen door het Nederlandse beleid), 3. In Parijs zullen in december belangrijke afspraken gemaakt worden over het klimaatbeleid, maar te weinig en te laat; afspraken die bovendien door landen als Nederland niet of onvolledig zullen worden uitgevoerd.

Natuurlijk blijft het van belang om te pleiten voor een VEEL intensiever klimaatbeleid, maar ik denk dat het nog veel belangrijker zal zijn ons te bezinnen hoe we als mensheid waardig zullen kunnen blijven leven op een planeet die door ons doen en laten zal verworden tot een onbarmhartig milieu. Daarbij denk ik aan het loslaten van onze gehechtheid aan het materiële, en het koesteren van die werkelijkheid die het tijdelijke ontstijgt: stilte, vreugde, schoonheid, liefde en vrede. Als we hiermee bij onszelf beginnen kunnen we deze geesteshouding ook uitdragen, en zo bijdragen aan de ontwikkeling van weerbaarheid. We zullen dat nodig hebben.

Do Santa Claus and ecosystems exist? And God?

1 reactie

Now that summer is coming to an end and the meteorological autumn is almost beginning (September 1st) it is time for going inside and do some study and reflection. So I went on a retreat in a monastery and started to read one of the latest books of Ken Wilber (Integral Spirituality, 2007). That led me to the following question: does Santa Claus exist?

To answer this question in a meaningful way I want to make a short excursion to modern developmental theory. Many authors and scientists have extended evolution theory to a description of the evolutionary development of cultures. The most well known of these descriptions is spiral dynamics, but there are many more. Often the colors of the rainbow are used to denote the different stages in this evolution, from infrared to ultraviolet or clear light (Spiral Dynamics has a slightly deviating system). I for myself roughly differentiate between traditional (up until amber), modern (orange), postmodern (green) and unknown (turquoise and higher).

Now, before returning to my question about the existence of Santa Claus I want to pose another question first: do ecosystems exist? If we should have asked this question to people in the traditional epoch they wouldn’t have understood the question. They couldn’t have consciously found and perceived an ecosystem. The concept simply wasn’t there, and what you can’t conceive you can’t perceive. Now the interesting question is: do ecosystems in the traditional world exist? Don’t fall in the fallacy of the myth of the given: that reality is something that is simply there, given to us. Since Kant we know that reality is at least partially a construct of our mind.

So ecosystems certainly exist in modern and postmodern times, but if they existed before that time (and for people who still live traditionally today) remains to be seen. I gladly leave the conclusion about that to the reader.

Now about Santa Claus. The myth of Santa Claus certainly fits in the traditional way of thinking, although in traditional times the myth was quite different from how it is now. Phenomena in earlier stages of development can always survive in later stages. And this myth, in some form, certainly has survived the centuries. So what can be said is that the myth about Santa Claus (and in Holland: Sinterklaas) certainly exists. But does Santa Claus himself exist?

When I, with my grandchildren, am watching the arrival procession of Sinterklaas in the Netherlands, and I see not only children, but grown ups as well, cheering and waving, then I know Sinterklaas exists. And he exists independently of the cultural level of the onlookers. Maybe emptiness is form and form is emptiness (Heart Sutra), and physical reality is an illusion, but the joy certainly is real. As Richard Back (Donald Shimoda) said in Illusions: The image is the dream, the beauty is real. And so it is.

And God, does he/she/it exist? If it is true that we co-construct reality, then maybe we also co-construct God. The way God then manifest him/her/itself depends on the cultural development of the constructing person(s). If this is all true, the question if God exists becomes obsolete. God is because we are, and surely is more than religious projection. But anyway, if we want to have a meaningful experience representing God, it as a rule demands a lot of investment in time and energy (training in concentration, meditation, prayer, ritual, taking time in silence). About that all spiritual and religious traditions agree. Only in exceptional cases the experience of God is just given to someone by grace.

So far the results of some weeks of study and contemplation. As the freemasons say: so mote it be.

(I apologize for mistakes in my English. Blogs are cursory – not stuff for correction by a native speaker).

De zolder van mijn geest

1 reactie

In deze fase van mijn leven ben ik van alles aan het opruimen. Oude documenten, nutteloze snoeren en apparaten, oude kleren die ik niet meer draag, boeken die ik toch niet meer lees, en niet in de laatste plaats: de zolder van mijn geest. Ongelofelijk wat daar in de loop van de jaren is opgeslagen aan zinvolle en nutteloze kennis. Voor een deel netjes in een archief met kasten en hangmappen, voor een deel ongeordend in stoffige kisten en koffers die achteraf staan, en waarin ik niets meer kan vinden, of juist onverwacht op een vergeten weetje of herinnering stuit. Ik wist niet dat ik het in me had.

Een groot deel van die kennis gaat over persoonlijke ontwikkeling. Dat was per slot van rekening het specialisme waarmee ik mijn brood heb verdiend. Nu dacht ik dat, voordat ik al die kennis weggooi, of op mijn zolder laat liggen zodat het bij mijn dood verloren gaat, ik het beter beschikbaar kon maken voor de buitenwereld. Dus had ik die kennis geordend in een achttal artikelen die zijn verschenen in het vrijmetselaarstijdschrift Thoth, en heb ik die artikelen nu gebundeld in een handzaam boek: ‘ Op weg naar jezelf. . . een pelgrimsreis in zeven etappes’.

Het boek bevat een soort ‘road map’, een soort landkaart in de vorm van een matrix, die de pelgrimsreis indeelt in zeven etappes of fasen, en tegelijkertijd de verbinding legt met negen theorieën en werkwijzen op het gebied van persoonlijke en spirituele groei. Die roadmap zit, behalve in het inleidende hoofdstuk, ook achterin het boek vanwaar hij kan worden uitgevouwen, zodat je hem tijdens het lezen (het afleggen van de weg) telkens kunt raadplegen.

Voor de kenners: de werkwijzen en theorieën heb ik ontlleend aan de volgende bronnen: de vedische chakraleer, het werk van Caroline Myss en Ton van der Kroon, het transformatiepel, de RK Kerk, de antroposofie, de oude (Westerse) mysteriescholen, de kabbala, en Kundalini-yoga, waaraan ik dan zelf nog een werkwijze heb toegevoegd. En passant geeft het ook af en toe een inkijkje in de vrijmetselarij. Overigens merk ik, dat als je zo bezig bent met opruimen, er nog veel meer kennis beschikbaar blijkt te zijn, maar naar volledigheid heb ik niet gestreefd. Dat streven zou geleid hebben tot een onhanteerbare brei, waar niemand meer iets aan heeft. Soms heb ik naar de bron van al die niet genoemde kennis verwezen, maar voor de rest: het is goed voor het oud vuil. Het is ongelooflijk wat een mens gedurende een lang en interessant leven allemaal opslaat en met zich meesleept.

Dit boek kan nuttig zijn zowel voor hen die de eerste schreden zetten op het pad naar bewuste zelfontwikkeling, als voor hen die al vergevorderd zijn op die weg. Voor de eersten is het een gids, die je veel tijd kan besparen, omdat je dwalen niet weer steeds hoeft te leiden tot verdwalen. Voor de gevorderden kan het prettig zijn om een overzicht te hebben van de reeds afgelegde weg. Het kan je ook helpen om jouw kennis, niet de mijne, weer door te geven aan anderen.

Het zou wel fijn zijn als dit boek goed verkocht zou worden, want ik heb er best wat geld in geïnvesteerd. Ook geloof ik dat deze wereld zelfontwikkeling en bewustwording nodig heeft, en ik vlei me met de gedachte dat dit boek daarvoor een bescheiden bijdrage kan zijn. Dus als je het zelf niet wilt aanschaffen, omdat je denkt: dat weet ik allemaal al (en dat is waarschijnlijk ook zo), verspreid dan de mare dat dit handige boek is uitgekomen! Waarvoor dank!

Bestellen is mogelijk via de uitgever, https://webshop.elikser.nl/s/erik%20van%20praag, via de boekhandel of, over enige dagen, via bol.com.

Eugène’s hemelvaart

1 reactie

Lieve lezers van dit blog,

Dit blog heeft de vorm van een brief aan jullie, omdat ik de behoefte heb om persoonlijk te delen, mee te delen.

Vorige week is, volstrekt onverwacht, Eugène op 66-jarige leeftijd overleden. Hij is overleden op zijn geliefde Bali aan sepsis, een bacteriële infectie in het bloed, en daar gecremeerd volgens Balinese rituelen. Gisteren is zijn ziel overgedragen aan de zee, ook onder leiding van een Balinees priester.

Hij was een van onze meest dierbare vrienden, met wie Anne en ik wekelijks mediteerden, negen jaar lang. Na afloop dronken we altijd koffie en spraken over alles wat ons bezig hield, van de meest persoonlijke en intieme zaken tot wat er in Amsterdam en de wijde wereld gaande was. Over onze gedachten en gevoelens, onze hoop, vertrouwen en somberheid, over de bizarre gebeurtenissen in de politiek en in het bestuur en de humor daarvan, over de meest verheven zaken en de meest onbenullige dingen. Ik ken maar heel weinig mensen met wie ik op zo vanzelfsprekende wijze tot diepgaand wederzijds begrip kon komen. Hij was wat je noemt een ‘soulmate’.

Een gebeuren als dit roept van alles op. Verdriet over hoe we hem zullen missen, woede over de vergankelijkheid en de wispelturigheid van het leven, gedachten over hoe verschrikkelijk dit wel niet moet zijn voor zijn partner, een besef van de broosheid van mijn lichaam, van Anne’s lichaam, van het bestaan als zodanig. En vooral ook onbegrip. Onbegrip over dat hij er niet meer is (het wil nog niet echt indalen), maar ook onbegrip over wat dood eigenlijk is. Het is voor mij eigenlijk niet te vatten.

Je kunt de dood beschouwen vanuit het gezichtspunt van de gestorvene, maar dan stuit je onvermijdelijk op een paradox. Als de dood gelijk staat aan de leegte of het niets, dan komt het dicht bij wat je in diepe meditatie kunt bereiken. Maar er is een belangrijk verschil. In meditatie is er als regel nog een waarnemer die dat niets of die leegte ervaart. Als dat in de dood ook zo zou zijn, dan kan je eigenlijk niet spreken van een absoluut niets, want er is nog steeds een waarnemer. Dan is er dus op geestelijk niveau geen dood. Zou er daarentegen geen waarnemer en dus geen bewustzijn meer zijn, dan is er ook geen leegte of niets, want dat zijn menselijke begrippen die gerelateerd zijn aan het menselijk bewustzijn. Ziedaar de paradox.

Je kunt de dood dus maar beter beschouwen vanuit het gezichtspunt van de nabestaande. Maar dan weet je eigenlijk niet waar je het over hebt. Ik heb in dit leven geen bijna dood ervaring gehad. Het dichtste bij de dood ben ik gekomen, paradoxalerwijs, bij de geboorte van mijn oudste dochter. Na de hectiek van de bevalling, toen mijn vrouw vermoeid en gelukkig in slaap was gevallen, lag ik nog wakker, en hoorde uit het wiegje naast ons bed wat snuifgeluidjes van onze pasgeboren dochter. En ineens overviel het me: een weten dat daar een nieuuwe mens, een nieuwe identiteit op de wereld was gekomen. Dat vervulde me met een diepe verwondering, een ontzag voor het mysterie van het bestaan. Waar kwam die mens nu ineens vandaan? Natuurlijk weet ik van bevruchting van de eicel door de zaadcel en de genetische bagage, maar waar kwam die unieke persoon vandaan? Van de overkant, zoals ds. Ter Linden eens zei in een mooie beeldspraak vanuit zijn pastorie, die tegenover de kerk stond aan de andere kant van het kanaal.

We komen dus ‘ergens’ vandaan, en daarom is het logisch te denken dat we ook ergens heengaan. Dat is ook wat ik persoonlijk geloof. Maar geloof is geen weten – bij geloof hoort ook twijfel. Weten doen we het natuurlijk niet. En onze spirituele meesters kunnen hierover geen uitsluitsel geven – als ze al over de dood spreken, spreken ze elkaar met grote stelligheid tegen.

En wat Eugène betreft, ik houd het maar op het simpele: vaarwel. Voor mij zit daar alles in, zowel mijn eigen verdriet over het afscheid als de zegenwens die ik hem meegeef voor het geval hij zijn reis nog voortzet. Vaarwel, Eugène.

Met lieve groet, en tot het volgende blog (waarschijnlijk. . . ),

Erik

Embracing our evil.

1 reactie

What is good, what is evil? These kind of questions are the principal theme of the philosophy of ethics. Traditionally there are two sources of answers: the ethics of virtues and the ethics of duty. In the former (Aristotle) virtues are character traits that result in positive choices, choices for the ‘good’. These character traits can be learned. Therefore a person has to know him- of herself. Examples of virtues are the so called cardinal virtues: courage, modesty, discernment and fairness. Still unanswered then is the question who determines which virtues are good and which character traits are bad.

On that question the ethics of duty provides an answer. Good is doing to others what you want that others do to you (and evil then is the reverse). This so-called Golden Rule is formulated initially by Pittakos of Mylene and Thales of Milete (around 500 B.C.). It also comes close to the concept of reciprocity of Confucius and to what Kant calls the categorical imperative. And it also comes close to Ubuntu philosophy: good is to promote the wellbeing of (the) other person(s), even if this means neglecting ones own wellbeing. This is an inner prescription about what you should do in a given situation. However, even in this case, the answer to the question: ‘what is good?’ is not always clear. Especially it leaves one empty-handed in situations where societal behavior is required. For instance it doesn’t give an answer to questions like: for what party should I vote, or what product should I buy?

Therefore I prefer an ethics of autonomy (the term is from Paul Cliteur, 2007). The ethics of autonomy requires that one listens to the inner voice, the still, small voice of calm that nevertheless can have the force of a hurricane, completely devastating one’s carefully built-up belief structure. So there is only one place where one can find out what is good or evil behavior in a given situation: one’s self. That, like with the the ethics of virtue, also requires a lot of self investigation, even more so, to find out what is in the way of listening to this still small voice of calm. Maybe it is our indolence or fear.

We live in a world of opposites, an antinomial world. Therefore, there is no good without evil. So we cannot find the good within ourselves without bringing our evil to light. Said otherwise: bringing light towards our shadow. Only when we know our malice, we are free to choose what we are going to do with it: acting it out or embracing it without acting. This last possibility will help us not to judge and not to think in terms of we-and-they. As far as I am concerned that is worth the try.

The meaning of Good Friday

1 reactie

Why is Good Friday called Good Friday? After all it is the memorial day of a terrible incident: the crucifixion of Jesus. But for religious people also something very special was happening: by his self sacrifice Jesus has redeemed humankind from sin. And that one could call very good indeed (Some sources however claim that Good Friday is deducted from God’s Friday. I stick to the first meaning). Unfortunately this cannot be true. Look around you, and we see sin and evil everywhere.

I see Good Friday rather as a metaphor for the going hand in hand of good and evil. The evil of Good Friday is clear enough: the conviction and killing of an innocent man, whose only fault was that he stayed with his faith. The good thing was that a man kept his integrity, no matter what. Some see this as madness, but I see it as extreme courage, even considering that he found support in his faith.

Both these manifestations of human life, good and evil, can be seen in affluence today. One can see these life forms all around us, and also in ourselves. It is worthwhile to search for these forces in ourselves, because (self-)knowledge is power: the power to choose between good and evil. Good Friday (like the Thusrsday before and the Saturday after it) is a good opportunity to investigate these forces in our meditation and prayer. Listening to one of the great Passion compositions, at home, in the church or in the concert hall, may be a great inspiration.

This whole period of the Lent in a way is a period of repentance. This is strange, because the season is also the season of Imbolc (Candlemas): a period of growth, a period of shifting form inner contemplative focus toward an outer focus of conscious manifestation. So this period itself is a period of opposites: contemplation and action.

Nothing in this world can exist without its opposite. No contemplation without action, no light without darkness and no good without evil, and the stronger the evil, the stronger the good. Therein lies our hope for this world. Life will always survive. Therein lies the message of Easter. I wish you a Happy Easter.

Wat doet de wijze?

Geef een reactie

In mijn vorige blog stelde ik, in het voetspoor van Neale Walsh, dat de beroerde ecologische en sociale toestand waarin wij de wereld brengen een gevolg is van de wijze waarop we over onszelf en de wereld denken. Zoals Walsh stelt: denken leidt tot woorden, en die woorden tot daden (of juist niet-handelen) en zo scheppen we onze individuele en collectieve realiteit. En dat betekent dat een verandering ten goede alleen maar kan beginnen met een verandering in ons denksysteem. Maar dat is bijna niet te doen, omdat ons denken geworteld is in onze individuele en collectieve historie en in onze cultuur. En ik eindigde toen met de vraag hoe we ons denksysteem dan wel kunnen veranderen.

Wat we kunnen doen is de volgorde in het zojuist beschreven proces – denken, woorden, handelen – omkeren. We kunnen met ons handelen beginnen. In Conversations with God laat Walsh zien hoe dat zou kunnen werken. Als we ONMIDDELLIJK, zonder nadenken, op onze omgeving reageren kunnen we onze denkpatronen doorbreken. Walsh geeft het voorbeeld van een man die krap bij kas zit, erg geoccupeerd is met geld en denkt over geld in termen van schaarste. Maar de man heeft ook een andere kant. Als hij een bedelaar op straat ziet is zijn eerste impuls misschien deze man/vrouw onmiddellijk vijf euro te geven. Maar dan komt zijn denken tussenbeide: ‘dan leert die man/vrouw nooit zelf verantwoording te nemen’, of: ‘ik zit krap bij kas’, of: ‘dan moet ik mijn portemonnaie pakken en die kan wel afgepakt worden’, of, ‘weet je wat, ik geef hem/haar gewoon 20 cent, even in mijn zak voelen daar moet ik nog een los muntje hebben’, en intussen is hij hem/haar voorbij gelopen en dan doet hij dus maar niets. Dat is een gemiste kans om zijn denkpatroon over geld te veranderen. Had hij onmiddellijk zijn impuls gevolgd, dan had hij, met name als hij dat op dit gebied vaker zou doen, wellicht over geld kunnen gaan denken in termen van overvloed. En dat zou zeker zijn financiële situatie veranderd hebben.

Dit is misschien een wat banaal en versimpeld voorbeeld, maar het maakt wel duidelijk hoe het kan werken. Krishnamurti zegt daarover het volgende: “Als u het gevaar van uw bepaald zijn slechts als een verstandelijk begrip beschouwt, zult u er nooit iets aan doen. Als u een gevaar als zuiver denkbeeldig ziet, dan is er een conflict – en ook een tijdsverloop, EvP -tussen het denkbeeld en het handelen, en dat conflict neemt uw energie weg. Alleen wanner u het bepaald zijn en het gevaar daarvan onmiddellijk ziet, zoals u een afgrond ziet, handelt u. Zien is dus handelen.” (Uit: Laat het verleden los). Deze gedachte sluit ook aan bij Fritz Perls, die zegt: “There is only thing that should control, and that is the situation.”

Zo zeggen dus drie van mijn gerespecteerde leermeesters hetzelfde: als je constructief in de wereld wil staan komt het er op aan onmiddellijk te handelen. Onmiddellijk, dus zonder tussenkomst van het denken, en zonder dat er tijd verloopt tussen de gedachte en de handeling. Dat is een ingrijpend inzicht, dat haaks staat op wat we gewoon zijn. Het lijkt ook tegenstrijdig met wat ik in eerdere blogs gezegd heb over het belang van wachten, niets doen, en het ontwikkelen van zuiverheid. Maar ik zie daar geen tegenstelling in met wat Walsch, Krishnamurti en Perls beweren. Want om onmiddellijk te kunnen handelen moet je eerst helder kunnen zien, en dat kun je ontwikkelen door stilte en zuiverheid.

Wat hier gesteld wordt lijkt ook in tegenspraak met de noodzaak van het ontdekken van onze missie in dit leven (ons heilig contract), en het ontwikkelen van onze visie: hoe we willen leven en werken. Maar ook dat is geen tegenstelling: het is ons heilig contract, samen met onze levensenergie die het onmiddellijk handelen aanstuurt. Dat neemt allemaal niet weg dat we hier toch stuiten op paradoxen, zoals het belang van handelen en niet-handelen tegelijkertijd, de spanning tussen individu en systeem (veranderen we op deze manier ook ons collectieve denken?), het verschil tussen intuïtie en ego-impulsen (waaronder bijvoorbeeld handelen uit schuldgevoel) en de tegenstelling tussen actie en meditatie. Maar ja, dat is het leven: het zit vol tegenstellingen en paradoxen. Het laatste woord is hier nog niet over gezegd – ook niet door mij. Voorlopig moeten we het even doen met de woorden van de Taoïst: “de wijze behartigt zijn zaken zonder te handelen, en toch blijft niets ongedaan.” Begrijpt u het?

Evolutie NU.

1 reactie

In mijn blog van 6 januari heb ik gesteld dat zuiverheid (van geest), meer nog dan compassie, een sleutel is voor een zinvol leven. Dat is zo omdat zuiverheid het mogelijk maakt om helder te kijken naar wat er in de wereld gaande is, zowel het mooie als het vreselijke, zonder daarbij meteen in een emotionele reactie te vervallen, en ook zonder dat je aangetast wordt door het lijden in de wereld. Dit schreef ik dus allemaal vóór de Parijse aanslagen.

Ik schreef daar ook dat een van de wegen om naar die zuiverheid te komen verstilling is. Het in stilte zijn leidt tot een innerlijke neutraliteit, van waaruit je in vrijheid kunt kiezen op welke wijze je terug keert naar de wereld. We gaan er daarbij van uit dat dit dan altijd op een constructieve en liefdevolle manier gebeurt. Maar zo is het niet. Ook extremisten en terroristen kennen dit proces. Veel islamistische strijders (en andere godsdienstige fanatici) komen tot hun terreurdaden na uitvoerige gebedssessies, die niet alleen in stilte plaats vinden, maar waarbij vaak ook een zekere innerlijke stilte en rust bereikt wordt. Hoe komt dit, hoe werkt dit?

Een interessant licht wordt hierop geworpen door Massoud Djabani, zelf ex-terrorist (Trouw van 15 januari j.l.). “Radicale en terroristische organisaties spelen bewust in op de gevoelens van emotioneel bewogen mensen. . . . (bij mij) gevoelens van pijn, wanhoop en wraak . . . omdat mijn drie broers geëxecuteerd waren.” Als je eenmaal binnen de organisatie bent word je gehersenspoeld, precies zoals dat gaat in een sekte of in heropvoedingskampen in een dictatuur. Er wordt constant op je ingepraat , en je wordt constant in een staat van uitputting en afzondering van de buitenwereld gehouden. Het spreekt vanzelf dat onder die condities tijden van collectief gebed weliswaar momenten van stilte zijn, maar niet leiden tot neutraliteit.

Hoe kun je als eenling hieraan ontsnappen? Bij Massoud gebeurde het doordat hij zwaar gewond in een ziekenhuis kwam te liggen, eenzaam en alleen, afgesneden van de sekte, waardoor de twijfel kon opborrelen: “waar zijn we in godsnaam mee bezig?” Er blijken dus twee soorten stilte te zijn, een neutrale stilte en een gekleurde stilte, met verschillende uitkomsten. En ook twee soorten groepsprocessen: één waarbij het extremisme versterkt wordt door indoctrinatie, en een ander, waarover mijn zoon schreef in het vorige blog, waarbij open communicatie centraal staat.

Wetende dat terrorisme ontstaat door indoctrinerende groepsprocessen , zoals in een sekte, is het wel interessant te bedenken dat we die condities als samenleving zelf creëren, namelijk door extremisten en terroristen in detentiecentra te zetten, bij elkaar en samen met gewone criminelen. De extremisten geven de criminelen weer een doel om voor te leven en te sterven, en de criminelen geven de extremisten allerlei praktische informatie over wapens en het gebruik van hun netwerk. Dit proces vindt wereldwijd plaats.

Als we het terrorisme zouden willen bestrijden door repressie: meer en strengere straffen, provocerende miltrailleursposten op kwetsbare punten, en zo meer, dan weten we dus wat we zullen oogsten: een politiestaat met toenemend terrorisme. Wat is een alternatief?

In mijn blog van 31 december pleitte ik voor een (politiek gerichte) beweging gebaseerd op de waarden van eerbied en wijsheid. Laat nu Avaaz net een actie hebben gestart waarbij ze je vragen een verklaring te ondertekenen waarin je de intentie uitspreekt je leven te baseren op de waarden van respect, wijsheid en dankbaarheid. Zie https://secure.avaaz.org/nl/three_principles_loc/?bgYEiab&v=51382. Als een half miljoen mensen deze verklaring tekenen zullen ze wereldleiders vragen hetzelfde te doen. Dit is een interessante ontwikkeling. Avaaz is een wereldwijde organisatie, die vele petities heeft georganiseerd om onrecht en destructieve beslissingen te bestrijden, met vaak verbluffende resultaten. Dit is de eerste keer dat ze, in hun eigen woorden, niet een protestcampagne maar een ontwikkelingscampagne organiseren. Doe mee en zegt het voort! Het heeft wel iets om bewust mee te doen aan de evolutie van de mensheid.