Extreme rijkdom is funest voor de samenleving, democratie en het klimaat.
(Ingrid Robeyns)
Op 1 augustus had ik het over de schurken die deze wereld kapot maken. Ik dacht daarbij vooral aan oorlogshitsers, onverantwoordelijke dictatoren, CEO’s en populisten. Éen categorie zag ik daarbij over het hoofd: De categorie van de rijkaards en zij die de tegenstelling tussen arm en rijk instandhouden en bevorderen. Daarover is een schitterende column geschreven door Jamal Ouariachi, die ik beschouw als een van de beste columnisten in Nederland. Omdat hij het beter kan verwoorden dan ik het zou kunnen, laat ik hem in dit blog aan het woord, ook al wordt dit blog daardoor veel langer dan u van mij gewend bent.
Column Trouw (Zomertijd)
Nederland is een verzorgingsstaat voor de rijken, gefinancierd door de armen
9 augustus 2024
We bevinden ons midden in een gigantische rijke-mensencrisis.
Nou ja zeg! Respectloos! Zo praat je over asielzoekers of over daklozen, maar toch niet over mensen die keihard hebben gewerkt voor hun fortuin? Wees gewoon dankbaar! Uiteindelijk profiteert iedereen, óók jij, mee van de welverdiende welvaart van die uitzonderlijk harde werkers.
Hardnekkig idee is dat toch: dat de rijkdom van een kleine groep op den duur positieve economische effecten oplevert voor een veel grotere groep. Hardnekkig, maar het klopt niet. Oxfam rapporteerde in januari dat de vijf rijkste mensen ter aarde hun fortuin in de afgelopen vier jaar hadden verdubbeld, terwijl de 60 procent armsten ter wereld — bijna vijf miljard mensen — erop achteruitgingen. Er bestaan veel van zulke statistieken, en allemaal laten ze hetzelfde zien: de ongelijkheid neemt toe.
Niet alleen in inkomen. Rijke mensen wonen in grote huizen die enorm veel energie slurpen en als ze niet thuis zijn, vliegen ze de wereld rond in privéjets, die gemiddeld per passagier tien keer zoveel CO2 uitstoten als commerciële vliegtuigen.
Bruikbare idioten
In Nederland betalen de allerrijksten fors minder belasting dan andere bevolkingsgroepen, zoals het Centraal Planbureau afgelopen mei nog aantoonde.
Rijke mensen zuigen de rest van de bevolking uit.
De bruikbare idioten die hen daarbij helpen, noemen we populisten.
De populist zal nooit naar de werkelijke veroorzaker van de problemen wijzen (rijke mensen!), maar naar een makkelijke zondebok. Zo wordt de ene groep mensen met weinig inkomen opgestookt tegen de andere groep mensen met weinig inkomen: de arme autochtoon versus de arme migrant.
Zo werkt ook het kabinet-Schoof. Migratie als hoofdobsessie, terwijl alle beloftes gedaan aan arme PVV-stemmers verdwenen into thin air of werden uitgesteld. Ondertussen wordt het geld van rijke mensen goed bewaakt: de verhoging van de brandstofaccijns is uitgesteld (rijken gebruiken nu eenmaal meer brandstof dan armen), de vermogensbelasting gaat omlaag, er komt belastingvrije inkoop van eigen aandelen, en zo zijn er nog meer luxe-cadeautjes.
Nederland is een verzorgingsstaat voor de rijken, gefinancierd door de armen.
Leuke regeling
Hoe moet het ook anders, want als je rijke mensen hoger wil belasten, dreigen ze met vluchten naar het buitenland. Maar willen we zulke mensen wel hier houden? Zijn we ze niet beter kwijt dan eh… rijk?
Italië heeft sinds 2017 een leuke regeling voor vermogende buitenlanders: wie zich daar vestigt, kan voor 100.000 euro belastingen over inkomsten uit het buitenland afkopen. Lijkt veel, is niks als je miljardair bent. Ik stel dan ook voor dat we alle superrijke Nederlanders die niet willen meewerken aan een eerlijker verdeling van de rijkdom, op een boot zetten, vooruit, een superjacht, linea recta naar Italië. Daar zijn ze toch al gewend aan bootvluchtelingen. Iedereen tevreden.
Jamal Ouariachi is schrijver van romans en verhalen en maakt de wekelijkse podcast Schrijven met Ouariachi. Lees hier eerdere columns van Ouariachi terug.