oans bin zunig
Twee weken geleden schreef ik over de schandalige politiek van het huidige en de vorige kabinetten. Geen enkel probleem wordt echt aangepakt, voor alle essentiële vraagstukken worden cosmetische ‘oplossingen’ bedacht, met slechts één doel: bezuinigingen. Ik vergis me: er is een tweede doel: bezuinigingen. Ik vergis me, er is een derde doel: bevorderen van exorbitante bedrijfswinsten. Wij hadden een prachtig land waarin de openbare voorzieningen goed waren geregeld. Het is intens verdrietig wat er allemaal verloren is gegaan, en niet, of slechts met grote moeite, is te herstellen. We zien hetzelfde nu gebeuren rond de stikstofproblematiek, waarbij natuur verloren dreigt te gaan. Omdat we ons mijns inziens nog steeds onvoldoende realiseren tot welk een rampzalige verarming dit in ons land heeft geleid en nog steeds leidt, wil ik onderstaand stuk van Dirk Bezemer uit De Groene Amsterdammer van afgelopen week integraal overnemen. Welsprekender dan hij kan ik het niet zeggen.
Je hoort wel eens zeggen dat het poldermodel verleden tijd is en dat het zo onduidelijk is hoe Nederland nu functioneert. Wie het nieuws bijhoudt, weet dat het best meevalt met die onzekerheid. Alles wijst één kant op: de kant van het Malieveldmodel. Er heeft zich een nieuw evenwicht gevormd tussen enerzijds meerverdieners en de overheid, en anderzijds protesterende massa’s van wisselende samenstelling. De drie motoren van het Malieveldmodel zijn de kloof tussen nettowinsten en besteedbare inkomens, het monetair beleid en de begrotingsoverschotten, die tot nijpende tekorten in de publieke sector leiden. Ter illustratie een greep uit het nieuws van de afgelopen weken.
De effectieve belastingdruk voor bedrijven is de laatste tien jaar met een kwart gedaald. Dit terwijl de bedrijfswinsten in 2018 opnieuw een recordniveau aantikten, tien procent hoger dan het vorige record in 2017. Er was meer te belasten, het gebeurde minder. De belastingdruk op de lonen daalde uiteraard niet mee, de lonen zelf blijven nog steeds vrijwel stagneren. Werknemers staan machteloos: vakbond FNV verloor in twee jaar honderdduizend leden en heeft er nu minder dan een miljoen over. Premier Rutte hield het bij loze dreigementen aan het adres van bedrijven. Een nieuwe vorm van tegenmacht wordt steeds urgenter.
De winsten zullen blijven stijgen, want de ECB gaat in ieder geval nog twee jaar door met het opkoopbeleid. Waarom zo lang doorgaan met fout beleid? Mario Draghi heeft het bij zijn afscheid als voorzitter van de ECB nog snel even geregeld, en de consensus is dat dit niet te plotseling veranderd mag worden: dat zou de financiële markten te veel doen schrikken. Vreemd, want zo’n argument hoor je nou nooit voor andere sectoren. De boeren, de bouw, wij allemaal zijn ons rotgeschrokken door het nieuwe stikstofbeleid. Blijkbaar kunnen wij wel een stootje hebben en de banken niet.
De ECB zelf geeft overheden de schuld. Christine Lagarde riep Nederland op om het fiscaal overschot nu eindelijk te gaan investeren in innovatie, infrastructuur en onderwijs. Dat gebeurt niet, en de feiten zijn ernaar. Scholen gaan dicht, klassen worden groter, onbevoegden geven les. Rutte noemde het onderwijs een topprioriteit: alweer holle woorden, zodat satiricus Arjen Lubach er heel effectief de draak mee kon steken. In de week erop had onverwacht een stakingsdreiging toch effect: er kwam éénmalig 460 miljoen vrij, knarsetandend blijkbaar. Maar structureel geld voor het onderwijs weet het kabinet niet te vinden.
De wachtrijen voor psychiatrische hulp werden weer langer, het aantal daklozen is weer toegenomen. Niet zelden zijn dat mensen in die wachtrij. In de hele zorg zijn schreeuwende tekorten aan geld en mensen. In een NPO 1-reportage hoorde ik hoe slimme zorgbedrijven verplegenden in opleiding tijdens hun stage inzetten als werknemer, zonder loon en zonder goede begeleiding. Er ontstaan gevaarlijke situaties en fantastische winsten van rond de veertig procent, waar vier procent normaal zou zijn, aldus een hoogleraar. Hoezo te weinig geld in de zorg? Met dank aan de marktwerking.
Meer nieuws: de politie heeft geen geld om haar taken behoorlijk uit te voeren. Blauw op straat wordt iets uit een ver verleden, en dat in een tijd waarin advocaten in diezelfde straten hun leven niet zeker zijn, belaagd door pubers met pistolen. De regering suggereerde bij monde van minister Grapperhaus doodleuk dat het jeugdwerk hier misschien een mooie rol kan spelen.
Dat zou een goed voorstel zijn, als er ook geld aan werd besteed. Maar er blijken slechts tweeduizend jongerenwerkers in Nederland rond te lopen, en dat aantal is al tien jaar niet toegenomen. Experts schatten dat we er inmiddels ongeveer tien keer zoveel nodig hebben. De Nederlandse Orde van Belastingadviseurs telt 4800 leden. Iedereen zal beamen dat jongerenwerk vele malen nuttiger is dan belastingadvies, dus die kunnen zich beter omscholen. Bovendien: de belastingdruk daalt zo snel, die mensen zijn binnenkort brodeloos.
Maar dat kan dus niet, want het jeugdwerk wordt betaald door de gemeenten, die geen geld hebben. In Nijmegen, Zaanstad, Almere en Den Haag zijn bezuinigingen op het jeugdwerk gepland. Binnenkort kunnen we jeugdwerkers op het Malieveld verwachten. Ze hebben geen trekkers of shovels, en de maximale opkomst is tweeduizend. Succes lijkt dus uitgesloten. Het Malieveldmodel is een ieder-voor-zich-model.
Verhef uw stem! Teken bijvoorbeeld de petitie van GroenLinks (kan ook als u geen GL aanhanger bent): https://beweging.groenlinks.nl/natuur?link_id=0&can_id=1d96ad9f0394ef41dd88e68b0b610da8&source=email-dit-kabinet-wil-natuurgebieden-schrappen&email_referrer=email_660772___body_859434&email_subject=dit-kabinet-wil-natuurgebieden-schrappen-_