De afgelopen week was ik in Berlijn. Indrukwekkend. Ik was er twaalf jaar niet geweest. Enkele indrukken:

Allereerst in de trein er naar toe. In de trein bevond zich een blad van de Deuthsche Bahn, zo’n blad dat je ook wel in vliegtuigen aantreft. Maar wat een verschil! Artikelen van niveau, en als openingsartikel: “Das wird eine Revolution”,  een interview met Joachim Schnellnhuber, waarin zonder enige verdoezeling en gebaseerd op wetenschappelijke feiten de opwarming van de aarde uit de doeken wordt gedaan, zonder ook maar iets te verdoezelen.

Op de vraag : “Wird es der Menschheit gelingen ihren Lebensraum Erde zu erhalten?” volgt het antwoord: “Das kann kein Wissenschaftler voraussagen. . . ob die Geschichte unserer Zivilisation ein Happy Ende haben wird, können wir freilich nur hoffen.”  En dat in een tijdschrift bedoeld om de reiziger enige afleiding te bezorgen.  Dat is wat anders dan de pulp die we hier in treinen en vliegtuigen aantreffen.

In Berlijn zelf werd ik getroffen door de aandacht die er bestaat voor de recente geschiedenis, zowel wat betreft de Nazi-tijd als wat betreft de deling. Er wordt niets meer verdoezeld, ze laten de feiten voor zich spreken. Dan hoeft er verder dus geen belerend toontje meer bij. Een fantastisch voorbeeld van hoe een volk zichzelf genezen kan.

Ik zou makkelijk een loflied op Berlin kunnen zingen (al werd ik niet warm of koud van de nieuwbouw rond Potzdammerplatz. Megalomanie alom), maar daarvoor ontbreekt me de ruimte. Alleen door één zaak werd ik onaangenaam getroffen: de lelijke graffiti op gebouwen, en zelfs op de ‘East Gallery’, de fraai beschilderde resten van de muur. Wijken als Prenzlauer Berg en Kreuzberg krijgen daardoor een wat verloederde aanblik. Het is een interessante vraag wat mensen bezielt om dit te doen. En ook: wat dit zegt over de maatschappij waarin dit op grote schaal gebeurt. Bij ons kwam het ook voor in de zeventiger en tachtiger jaren, maar is het nu gelukkig grotendeels verdwenen (ik praat natuurlijk niet over die zeldzame graffiti die echt mooi of grappig zijn).

“Ich hab noch einen Koffer in Berlin” (Marlene Dietrich).