Tag archieven: leiderschap

Het mysterie van leiderschap – I

Mijn hele werkzame leven ben ik geboeid geweest door het concept ‘leiderschap’. Wat is het? Wat is goed, effectief leiderschap? Waarom missen we zo vaak een goede leider, zowel in het bedrijfsleven als in de politiek? Wat zijn de eigenschappen van een ‘goede’ leider? Hebben we leiderschap nodig als we in deze wereld willen overleven, of moeten we juist leren het zonder te doen? Wat is het verschil tussen een leider volgen, en je aan hem onderwerpen – met andere woorden, wat is de relatie tussen leiderschap, macht en vrijheid? Is leiderschap te leren, of is het een kwestie van aanleg? Dat waren de vragen die me bezig hielden, en na meer dan twintig jaar ervaring en studie resulteerde dat in mijn magnum opus: ‘Spiritueel Leiderschap’ (1996). Zowel de termen ‘persoonlijk leiderschap’ als ‘spiritueel leiderschap’ werden door mij gemunt – ik geloof niet dat ze veel gebruikt werden voordat ik dat deed; nu zijn die termen gemeengoed.

Toen, in 1996, dacht ik in mijn arrogantie dat ik wel zowat alles wist wat je over dat onderwerp te weten kon komen. Maar twee weken geleden was ik in Bethlehem, in bezet Palestijns gebied, en werd daar geconfronteerd met zowel een schrijnend gebrek aan leiderschap, als met de een van de meest bewonderenswaardige leiders die ik ken: Ibrahim Issa, directeur van de Hope Flowers School voor vredesonderwijs. (Terzijde: als u meer wilt weten over dit prachtige project dan adviseer ik u naar de website te gaan: https://www.hopeflowersschool.org/intro.html en als u dit project wilt steunen naar: https://www.vriendenvanhopeflowers.nl/wordpress/?page_id=2). En ik realiseerde me dat ik feitelijk nog steeds niets van leiderschap begrepen heb.

Omdat mijn belangstelling voor het fenomeen nog onverminderd is – zie ook mijn blog van vorige week over Obama – , ben ik er maar weer eens over gaan nadenken. Eerst heb ik een werk-definitie van effectief leiderschap ontwikkeld, waarna ik de eigenschappen van wat ik denk dat een goede leider is op een rijtje heb gezet. Daarna heb ik de volgende leiders met elkaar vergeleken: Geert Wilders, Bas Eickhout en bovengenoemde Ibrahim Issa. Tenslotte heb ik nagedacht over wat van mijn overwegingen de consequenties zouden kunnen zijn. In mijn volgende twee – of drie – blogs maak ik u graag deelgenoot van mijn conclusies.

Kinderen van Moeder aarde.

1 reactie

De jaren negentig waren de jaren van de derde feministische golf, die tot op de huidige dag voortduurt. In die tijd verschenen ook de boeken van John Gray en Harrriet Lerner, die aangaven dat, cultureel of genetisch bepaald, er wezenlijke verschillen bestaan tussen mannen en vrouwen. Danaan Parry, een van mijn leermeesters, liep daar echter op vooruit door aan het eind van de jaren tachtig te stellen dat ALLE conflicten in de wereld mede veroorzaakt werden door de oeroude tegenstellingen en het daaruit voortvloeiende onbegrip tussen man en vrouw. Om daar wat aan te doen ontwikkelde hij, samen met zijn vrouw Jerilyn Brusseau, het programma Essential Peacemaking/Women and Men dat gebaseerd was op enerzijds hun ervaring met etnische en religieuze conflicten over de hele wereld, en anderzijds op hun persoonlijke ervaring in relaties, inclusief enige mislukte huwelijken.

Samen met Carien Everwijn (en ook af en toe met Dieuwke Begemann) heb ik jarenlang dat programma in Nederland, Duitsland, Rusland en elders aangeboden. Afgezien van het feit dat dit programma heel positief werd ontvangen, heeft het mijn eigen inzicht in wat het betekent man of vrouw te zijn zeer verdiept. Wat kort door de bocht: ja, er zijn verschillen tussen mannen en vrouwen en het heeft voornamelijk te maken met hun hormoonhuishouding (zeg maar: testosteron tegenover oestrogeen). Culturele verschillen komen daar bovenop.

Volgens mij is deze thematiek actueler dan ooit. Het gaat zeer slecht in de wereld, er wordt een vrijwel meedogenloos beleid gevoerd, met zeer weinig respect voor onze broeders en zusters en voor de Aarde als ons thuis. Een interessante vraag is of het veel beter zou gaan als de vrouwen in plaats van de mannen het voor zeggen zouden hebben (gehad). Er zijn een paar voorbeelden van vrouwelijke leiders die dat doen vermoeden: Mary Robinson (ex-premier van Ierland), Angela Merkel. Zij lijken humaner dan hun mannelijke collega’s. Anderzijds zijn er ook wel vrouwelijke leiders waar ik dat helemaal niet zie (Margaret Thatcher bijvoorbeeld) of mannelijke leiders bij wie ik dat weer wel zie ( zoals Justin Trudeau, de huidige premier van Canada). Je weet het niet.

Toch denk ik dat een experiment met meer vrouwen aan de top wel een goed idee zou zijn. Slechter dan nu kan het nauwelijks worden. Anderzijds, ik ben geen voorstander van positieve discriminatie (bij de kandidaatstelling of benoeming van bestuurders). Bovendien zou het wel eens zo kunnen zijn dat een werkelijk humaan en effectief bestuur door vrouwen EN mannen uitgeoefend zou moeten worden. Een dergelijke conclusie kan worden getrokken uit het jeugdboek Kinderen van Moeder Aarde van Thea Beckman (zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Kinderen_van_Moeder_Aarde ). Dus vrouwen: laat je zien, en in een mannenwereld betekent dat, dat jullie toch een beetje competitiver moeten worden. Ik weet dat jullie daar niet zo veel zin in hebben, maar doe het voor ons, vrouwen en mannen, kinderen van moeder aarde. Hoe dat kan en moet: er zijn vele atletes en sportvrouwen die tot voorbeeld kunnen dienen. Jullie zullen er hard voor moeten werken en er wellicht ook veel voor moeten opgeven. Maar laat dat alsjeblieft niet jullie vrouwelijkheid zijn, wat dat ook moge zijn.

Typische gevallen van jammer. . . de kunst van leiderschap.

1 reactie

Kabinet wil, tegen vele adviezen in, een fusie tussen UWV en SVB. Voorspelbare effecten: kostenoverschrijdingen, administratieve chaos en vastlopende IT systemen.
Minister Kamp wilde zo graag twee zaken die weinig met elkaar te maken hebben (Tennet verbinding met windmolens op zee, en de splitsing van de electriciteitsbedrijven) tegen alle adviezen in per se regelen in één wet, die vervolgens in de 1^e kamer werd verworpen. Gevolg: vertraging bij de uitvoering van het energieakkoord.
Minister Dijsselbloem sloeg alle adviezen aangaande COCO’s (contingent convertibles) in de wind en steunde zodoende het verzet van de banken tegen hogere kapitaaleisen, dat hij eerder vorig jaar publiekelijk bekritiseerde.
Minister Van der Steur wil geen excuses aanbieden nadat hij ten onrechte de antropoloog Maat beschuldigd heeft van ‘buitengewoon onsmakelijk en ongepast’ gedrag.
Een premier en een minister ven Verkeer en Waterstaat die willens en wetens instemmen met het beleid van de Europese Commissie om gesjoemel met uitstootnormen van auto’s onder het tapijt te vegen.
Sjoerd van Keulen, verantwoordelijk voor het miljoenendebacle bij SNS Reaal (verwacht verlies voor de overheid, de belastingbetaler, € 162)is wegens zijn deskundigheid herbenoemd als commissaris bij Heijmans bouwbedrijf.
De verdiepte aanleg van rijksweg 4 in het Westland blijkt onverantwoord. Nu moet er teveel grondwater worden weggepompt (tot in de eeuwigheid. . . ?) met alle schade voor het milieu van dien. Als de natuur zich niet wil aanpassen aan onze plannen, dan leggen we onze plannen gewoon aan de natuur op.
Wanbeleid bij Meavita (thuiszorg) heeft de overheid (de belastingbetalers) 37 miljoen gekost. President-commissaris en senator Loek Hermans werd bijna benoemd als burgemeester van Zutphen, maar dat werd de bevolking toch wat te gortig.
Maar dat is niets in vergelijking met de schade bij Vestia (schade 2 miljard) Topman Eric Staal schikte voor € 1 mio)
De bestuurders van het ROC Leiden zetten, tegen alle adviezen in, een nieuwbouw neer, die bijna vijf keer zo duur – € 223 – werd als begroot – € 46 -, die vervolgens niet voldeed. De school ging bijna failliet. Het is maar de vraag of de verantwoordelijken aansprakelijk gesteld kunnen worden.
De oplevering van de NZ-lijn in Amsterdam loopt waarschijnlijk weer vertraging op, omdat het gekozen IT systeem (te) complex is, en vooralsnog niet goed werkt.
De meeste politici in dit land steunen een gedoogbeleid voor soft drugs, dat coffeeshops die gedoogd worden welhaast in de criminaliteit dwingt. In elk geval geldt dat voor hun toeleveranciers.

Tja. . .

Hoogmoed, roekeloosheid, tunnelvisie. . .

Kennelijk is het erg moeilijk om op topposities niet te verdwazen, al zijn er natuurlijk ook vele voorbeelden van leiders die de verleiding hebben weerstaan. Ik weet niet hoe ik het er zelf in een dergelijke positie afgebracht zou hebben. Zowel qua voorkomen, karakter als capaciteiten zou ik nooit voor een toppositie in aanmerking zijn gekomen – en ik heb er dan ook nooit naar gestreefd. Bescheidenheid past me dus, maar ik begrijp wel dat onder grote groepen in de bevolking het respect voor het leiderschap in onze samenleving is afgenomen.