De titel van dit blog is mijn vertaling van private equity, wat doorgaans vertaald wordt als privé vermogen, een term die gebruikt wordt voor opkoopfirma’s. Equity bekent in het Engels letterlijk billijkheid, maar private equity is een goed voorbeeld hoe taalgebruik de hogere plunderkunde *) in het bedrijfsleven kan verhullen. Durfkapitaal is een andere term die gebruikt wordt voor opkoopfirma’s, maar de meeste van die opkoopfirma’s zijn zonder meer te kwader trouw, en lopen totaal geen risico, evenmin als hun aandeelhouders. Deze gegevens ontleen ik aan het artikel waarnaar ik in de voetnoot verwijs, maar die voor iedereen die aandachtig kijkt waarneembaar zijn.
Ik had, en heb nog steeds, veel waardering voor het sustainable finance lab, een gezelschap van economen en financiële specialisten die streven naar een duurzame en menswaardige economie. Een van de leden is Arnoud Boot, die ik ook hoog had zitten, vanwege zijn progressieve stellingname en zijn duidelijke uitleg van economische vraagstukken. Hij geniet dan ook veel gezag in en buiten de financiële wereld, en wordt herhaaldelijk voor commentaar gevraagd door de publieke media. Maar op één punt moet ik hem nu toch afvallen. In 2017 vroeg Jeroen Dijssel]bloem, destijds minister van financiën, hem om onderzoek te doen naar de eventuele schadelijke werking van private equity. Zijn conclusie was dat er weliswaar af en toe misbruik plaats vond, maar dat Nederland beter af is met dan zonder private equity. Hoe kan iemand van zijn deskundigheid dat beweren? Is het een blinde vlek of is hij misschien ook te kwader trouw?
Het voert me voor dit blog te ver om in detail uit de doeken te doen hoe private equity werkt. Daarvoor verwijs ik naar het eerdergenoemde artikel. Maar u kunt het ook voor uw ogen zien gebeuren; ik hoef alleen maar de de bedrijven Intertoys, Blokker en het huisrartsen-bedrijf Co-Med te als voorbeelden te noemen. Het komt kortweg hierop neer, dat het opgekochte bedrijf opgezadeld wordt met de schuld waarmee de koop gefinancierd wordt, met als gevolg dat volgens recent onderzoek bedrijven in handen van opkopers vijf- tot tienmaal vaker failliet gaan dan vergelijkbare ondernemingen. Het gaat ook om kleinere minder bekende bedrijven. De constructie van de opkoop en schuld creatie is bovendien zo opgezet dat de plunder organisatie en haar aandeelhouders geen noemenswaardig financiëel risico lopen, maar er in tegendeel grof aan verdienen.
U zou kunnen zeggen, wat kan dat ons schelen? Nou, in elk geval betalen we er aan mee via onze belasting betaling. De risico’s worden afgewenteld op werknemers, leveranciers, financiers, consumenten c.q.klanten, en de Belastingdienst. En verliezen we hierdoor waardevolle bedrijven. Maar bovendien breekt dit soort processen het vertrouwen in onze samenleving af. Er zijn veel meer processen die dat effect hebben. Over één van die andere processen de volgende keer: De race naar de God modus. Daarna zal ik er op ingaan wat we hiermee moeten.
*) Deze term ontleen ik aan het artikel van Johan Heilbron, Hogere plunderkunde, in De Groene Amsterdammer, 12 februari 2025. Dit blog is door dat artikel geïnspireerd.