Als je weet dat gemiddeld 49 % van ons bbp (bruto binnenlands product) in Europa uitgegeven wordt aan collectieve voorzieningen, hoeveel denk je dan dat dat in Amerika is? Het antwoord staat onderaan deze blog – eerst even raden.

De Verenigde Staten  zitten heel anders in elkaar dan Europa. De helft van de federale inkomstenbelasting  (20 % gemiddeld) wordt weer teruggegeven aan de staten naar verhouding van hun inwonersaantal. Dat betekent dat arme staten in verhouding meer ontvangen dan ze afdragen, en omgekeerd. Het betekent ook dat de helft van  de inkomstenbelasting ten goede komt aan de federale overheid (10 % van het bbp). Dat heeft onder andere als consequentie dat er in de VS een stabiliteitsfactor is ingebouwd in hun economisch systeem, omdat armere staten met behulp van dit systeem hun economie gaande kunnen houden.

Als je dat vergelijkt met Europa. Slechts 1 % van ons gezamenlijk bbp wordt door het Centrale Europa uitgegeven. Een structurele herverdeling van middelen, zo dat armere landen meer krijgen vindt bij ons niet systematisch plaats, anders dan via zogenaamde structuur fondsen en speciale subsidies. Van een federaal Europa is dus in het geheel geen sprake, laat staan van een stabilisator.

Waarom is het interessant dit te weten? Wel, voor mij persoonlijk zie ik graag wat er werkelijk in de wereld aan de hand is. Niet alleen op het niveau van de bevolking(en) maar ook op het niveau van het bestuur. Ik wil me daarbij niet laten leiden door verkeerde voorstellingen van zaken in mijn hoofd. Zo ben ik wel eens geneigd het stroperige ge-onderhandel in Europa te vergelijken met het al evenmin efficiënt verlopende proces rond de Amerikaanse begrotingsonderhandelingen. Maar feitelijk zijn de processen onvergelijkbaar. Het gaat om volslagen andere orden van grootte. Het plaatst ook het verzet tegen ‘Europa’ in een ander licht. In de VS bestaat dit verzet tegen het federale systeem niet. Er is wel een beweging voor een afslanking van de staat, maar merkwaardigerwijs juist in die staten die van dit systeem, het meeste profiteren

Onder ogen zien wat er in de wereld aan de hand is maakt me vaak somber, en soms juist heel blij, maar in elk geval brengt het me in beweging en doorbreekt het mijn gevoelens van machteloosheid.

Een paar andere weetjes. Wij komen in  Nederland zoveel technici tekort, vooral van hoger niveau, dat verschillende projecten die aan technische ondernemingen zijn aangeboden niet meer kunnen worden uitgevoerd, en naar het buitenland verdwijnen. Opdrachten kunnen soms niet meer worden aangenomen. Aan de andere kant hebben we een werkloosheid van 6 % (in Europa gemiddeld 12 %!) die nog verder zal gaan oplopen, vooral onder mensen met een mbo opleiding, en met name onder de jongeren en de ouderen.

Wat we nodig hebben, naast technici: onderwijzers, leraren, mensen in de  verzorgende beroepen, maar onvoldoende mensen kiezen deze opleidingen. Moeten mensen dan maar opleidingen gaan volgen die niet hun eerste keus zijn?  Dat lijkt me ook niet zo’n goed idee. Ik heb met politici gemeen dat ik soms ook niet weet hoe het verder moet. Maar anders dan politici geloof ik niet dat als we geen oplossing weten voor een probleem, dat we dan maar moeten doen alsof het er niet is. In tegendeel: als een probleem makkelijk oplosbaar was, dan was het al opgelost, of was er eigenlijk geen probleem. Maar als we geen oplossing weten, is het in elk geval een intellectuele uitdaging!

Van reactie (probleem oplossen, wat ons niet lukt) moeten we naar naar creatie (een nieuwe situatie scheppen), het is al eerder  gezegd. De ‘c’ moet naar een andere plaats.  ‘It all depends on how you ‘c’ it.’ Zou het creëren van een inspirerende toekomstvisie helpen? Dat is in elk geval wat ik zelf heb gedaan. Misschien zet dat anderen aan het denken, en kan het een bijdrage zijn voor het omzeilen van alle bovengenoemde problemen, maar ik elk geval neemt het bij mezelf de verlamming weg (met name als ik er ook over communiceer), en geeft me een wenkend perspectief. Volgens mij is dat ook goed voor mijn gezondheid. Daarom dus. . .

 

In de VS wordt 40 % van het bbp besteed aan collectieve uitgaven. Het is lager dan in Europe, maar niet zoveel lager als ik had gedacht.

Wat betreft de gegevens in deze blog: met dank aan Maarten Schinkel, Marike Stellinga en Ariane Kleijwegt,. (NRC/Handelsblad)